Тыңдарманның назарын аударту. Фариза Оңғарсынова «Зергер» . Әдебиеттік оқу, 4 сынып, дидактикалық материал.
Тыңдарманның назарын аударту. Фариза Оңғарсынова «Зергер» . Әдебиеттік оқу, 4 сынып, презентация слайд.
Тыңдарманның назарын аударту. Фариза Оңғарсынова «Зергер» . Әдебиеттік оқу, 4 сынып, сабақ жоспары.
«Достар әні» Фариза Оңғарсынова. Әдебиеттік оқу, 3 сынып, нұсқаулық.
«Достар әні» Фариза Оңғарсынова. Әдебиеттік оқу, 3 сынып, дидактикалық материал.
«Достар әні» Фариза Оңғарсынова. Әдебиеттік оқу, 3 сынып, презентация слайд.
«Достар әні» Фариза Оңғарсынова. Әдебиеттік оқу, 3 сынып, сабақ жоспары.
Фариза Оңғарсынова өлеңдер жинағы

Тақпақтары Өлеңдері Нақыл сөздері Баталары ӘҢГІМЕЛЕРІ ПОЭМАЛАРЫ
Ақын"Ақынның нәзік жүрегісамалдан тоңар гүл еді.Халқының махаббатыменақсұңқар құстай түледі,ел ғана – тұғыр, тірегі.Әділет үшін жан салып,алдында тұрсын қанша алып –шындыққа жетпей тынбайды,қияметтерге қарсы ағып,баурайды сонда бал шабыт.Сұлулық пенен пәктіктенрақат күткен, бақ күтк...Фариза Оңғарсынова
Фариза Оңғарсынова - Ақын және өлең
Ұлы отан соғысы туралы өлеңдер авторымен. Жеңіс күні - 9 мамыр
Құрметті оқырмандар. 9 мамырда Жеңіс күні болады, соған орай Ұлы отан соғысы туралы шығарылған ақындардың авторлық бірқатар өлеңдерін ұсынамыз.
Мұқағали Мақатаевқа биыл 90 жыл!
Мұқағали атамызды еске алу кеші
Мұқағали Мақатаев ғасыр ақыны (жоспар)
Ғажайып ақындардың бірі – Мұқағали Мақатаев кішкентай бала кезінен бастап қаншама қиыншылық көрсе де, мойымай өлең –жырға әуес болған. Алғашқы өлеңдерін он-он бір жасынан бастап жаза бастаған Мұқағали атамыз көптеген тақырыптарға қалам сермеген ақиық ақындардың біріне айналды. Ақынның ғұмырлы поэзиясы бүгінгі таңда барша жұрттың жүрегінен берік орын алып, қуанышы мен қайғысын бөлісетін айнымас жан серігіне айналды. Мұқағалидың өлеңдері....
9 мамыр. Соғыс туралы өлеңдер авторымен
Құрметті оқырмандар, осы постта 9 мамырға арнап соғыс туралы өлеңдер жинағы авторларымен жарияланды!
Қыс туралы өлеңдер авторымен
Құрметті оқырман осы мақалада қыс туралы өлеңдер жарияланған және авторларымен қоса жазылды.
Жаз туралы өлеңдер жинағы авторымен
Құрметті оқырман осы мақалада жаз туралы өлеңдер жарияланған және авторларымен қоса жазылды.
Туған жер- алтын бесігім!
Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
(Фариза Оңғарсынова)
Туған жер! Әрбір адам осы сөзді естігенде ең бірінші өзінің туған жерін есіне түсіреді. Туған жер... Туған ел... Осы екі ғана сөзде қаншама мағына жатыр десеңізші?! Барлық адам табиғаты керемет, ауасы таза ауылдан шығады. Ал сол ауылда сенің ыстық алақаны бар анамыз, алатаудай әкеміз, туған-туысқандарымыз, жора - жолдастарымыз, білімін аямаған ұстаздарымыз барлығы, барлығы да сонда. Бұл жерде менің уайымсыз, шаттыққа толы балалық....
Туған жер- алтын бесігім!
Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
(Фариза Оңғарсынова)
Туған жер! Әрбір адам осы сөзді естігенде ең бірінші өзінің туған жерін есіне түсіреді. Туған жер... Туған ел... Осы екі ғана сөзде қаншама мағына жатыр десеңізші?! Барлық адам табиғаты керемет, ауасы таза ауылдан шығады. Ал сол ауылда сенің ыстық алақаны бар анамыз, алатаудай әкеміз, туған-туысқандарымыз, жора - жолдастарымыз, білімін аямаған ұстаздарымыз барлығы, барлығы да сонда. Бұл жерде менің уайымсыз, шаттыққа толы балалық шағым өтіп жатыр. Осы қазақ халқының барлық танымал шешен, ақын адамдарының барлығы ауылдан шығады. Шыны керек, қазір....
Поэзия, сен менімен, егіз бе едің!
Білімділік: ғасырлар тоғысында ғасыр ақыны атанған Мұқағали Мақатаевтың ақындық талантын шәкірт жүрегіне ұялату, сол арқылы олардың бойында поэзия әлеміне, жалпы сөз өнеріне деген сүйіспеншілікті берік қалыптастыру.
42 әріпке арналған тақпақтар
А
Толқыны өбіп жағаны,
Өзен баяу ағады.
Айдынында қалықтап
Аққу жүзіп барады.
Білесің бе араны?
Жолай көрме жанына –
жақындасаң шағады!
Ә
Әтеш әнге басады,
Таңғы ұйқыңды ашады.
Жетіп келсең жанына,
Тырағайлап қашады.
Б
Жағалаудың көгі еді –
Мама қаздың....
Өлең өрімдері
А. Розыбакиев орта мектебінің
11 - сынып оқушысы Жолдасова Айзат
Ақан сері өмірі және шығармашылығы
Білімділік: Ақан Қорамсаұлының өмір жолы мен шығармаларына толық тоқталып, өлеңдері мен әндерінің мазмұнын, идеясын, шығу тарихы мен тақырыбының ерекшелігін түсіндіру.
Ана
«Жұмақтың кілті анаңның табанының астында» деген сөздің мәнін ашу үшін анаңызды меккеге үш рет апару аздық етеді. Бір тағдырдың дүниеге әкеліп, бағып-қағып өсіру жауапкершіліктің үлкені. Өзінің ғана емес сіздің де алдыңыздағы борышын атқарған анаға құрметсіздік жасау келсе тек хайуанның қолынан келер......
Ұстаз берген бағыт
Жанымнан жалын жігер күт.
Ұстазым, сенің әр күнің,
Әр сәтің тұрған бір ерлік!
Фариза Оңғарсынова
Ұлықбек атындағы жалпы орта білім беретін мектебіндегі еңбекке баулу пәнінің мұғалімі, менің сүйікті ұстазым Бабаханова Гүлнар Қорғанбайқызына арнаймын.
Ұстаз-таудан аққан өзен секілді, жер бетін нұрландыратын, шәкірттеріне шуақ сыйлайтын Күн-Ана.Мен үшін ұстаз –екінші ата-анам, болашаққа айқын жол сілтер ақылшы. Оның жүрегі мейірімге толы.Біздің ағаттықтарымызды кешіре біледі.. Сондықтан үлгі-өнеге болған сүйікті мұғалімімді ұстазым деп атаймын.
Ұстазым менің, ұстазым! Өзіңмен өткен қыс- жазым. Менің ұстазым-Гүлнар апайымның үні әсерлі, асықпай мәнерлеп сөйлейтін жан. Оның бойынан бізге деген қамқорлығы,аналық сезімнің дана ойдың ыстық лебі есіп тұрады.Иә, апайым менің жанымды түсінеді, ренжітпей, қателігімді сездіреді. Бұл тек қана дүниетанымы терең және кең жүректі адамның қолынан келеді.Ол -нағыз ұстаз. Өз кәсібін, өз пәнін, барлық шәкіртін шексіз сүйеді......
Бейбіт өмірге 75 жыл!
Н.Ә.Назарбаев.
Көшсе де жерден жасыл шатырлары,
Ізі мен оғы жатыр тақырда әлі.
Уақыттың дауылында ұрпағына,
Елдіктің жолын сілтеп жатыр бәрі – Қазақтың батырлары! - деп қазақтың ақиық ақын қызы Фариза Оңғарсынова апамыз жырлағандай, сайын сахараны дүбірлетіп өткен батыр бабалардың ұрпағы, 1941-1945 жылдардағы 1418 күнге созылған қан майданда мұз жастанып, қар кешкен, нәзіктігіне қарамай алыптың ісін жасаған, Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың өмір жолы, ерлік өнегесі – мәңгілік таусылмайтын әңгіме, айнымас шындық. Елі үшін жанын пида етуге даяр, зиялы, мәдениетті ата-ананың тәлімтәрбиесі Мәншүкті биік мұраттарға жетелеген. Жастайынан әкесіне еліктеп өскен, балалық арманынан ажырамаған Мәншүк оны іс жүзінде дәлелдейді. Әсіресе «Шығыс Шолпаны» атты деректі фильмінде «Егер менің әкемдей адал жан халық жауы болса, кім халық жауы емес?»- деп Сталинге дейін арыз жазып, майданға аттанған сәтінен әке алдындағы парызына деген адалдықты, өжеттікті көруге болады. Бүгінгі бейбіт заманда өмір сыйлаған ең қымбатты ата-анасын қараусыз тастап, қарттар үйіне өткізіп, өмірінің жалғасы – ұрпағын сәбилер үйінде қалдырып жатқан жастар еріксіз есіңе түседі, олардың іс-әрекеттерінен қынжыласың, қорқасың, келешек жастар осындай жат қылықтан аулақ болса деп тәңірден де тілейсің.....
Жеңіс салтанаты
арасын өрт қаптады жалыны жалаңдаған,
көңірсіді құйқадай адал далам.
Бір-бірінің қанынан ұрттамаса,
тыншымастай сұстанды Адамға Адам.
Түндер келді жарыңның құшағында
рахаттың орнына алаңдаған.
Жас орнына мөлдіреп жанарда қан
тамайын деп тамбаған, тама алмаған.
Алмасты лез күрсіну, күңіренумен
жүректерден шарықтап таралған ән.
Түнде соғар дүлейін жасырғандай,
күліп-атып қылымсып таң алдаған.
Бейнетімен бақ құшқан кең далаға
қанды өзендер құйғандай сан арнадан.
Мазасыз әм қысқа бұл тіршілікте болар
кейде мейірімді адамнан аң. ......
Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру Төлеген Айбергеновтің «Аппақ қыс» (4 сынып, III тоқсан)
Бөлім: Табиғат құбылыстары
Сабақ тақырыбы:Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру Төлеген Айбергеновтің «Аппақ қыс»
Оқу мақсаттары: 4.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу;
4.2.1.2 шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып/сын тұрғысынан бағалап оқу;
4.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, эпитет, кейіптеу,аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану.
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: шығарманы іштей саналы түрде түсініп оқиды;
Көпшілік оқушылар: көркем -бейнелі сөздерді табады және оларды қоөз ойын жеткізуде қолданады;
Кейбір оқушылар: шығармадан көркем құралдарды табады, өз ойын салыстырып жеткізуде қолданады......
Көркем шығарма элементтерін салыстыру «Достар әні» Фариза Оңғарсынова (3 сынып, IV тоқсан)
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Демалыс мәдениеті. Мерекелер
Сабақ тақырыбы: Көркем шығарма элементтерін салыстыру «Достар әні» Фариза Оңғарсынова
Оқу мақсаты: 3.2.8.2 Мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі /иллюстрация/ музыка (күй) /мультфильм нұсқасымен салыстыру
3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: мұғалімнің көмегімен өлеңді музыка нұсқасымен салыстырып, көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып өз ойын жеткізеді.
Көптеген оқушылар: өлең мен музыка нұсқасының нәтижелерін салыстырады және өз пікірлерін айтады.
Кейбір оқушылар: тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіріп, көркем-бейнелі сөздерді қолдана алады......
Шебердің қолы ортақ «Зергер» Фариза Оңғарсынова (3 сынып, III тоқсан)
Бөлім: Өнер
Сабақ тақырыбы: Шебердің қолы ортақ «Зергер» Фариза Оңғарсынова
Оқу мақсаттары: 3.2.9.1 шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильм нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру
3.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдегіш құралдарды (салыстыру, теңеу, эпитет, кейіптеу) табу
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: өлеңді түсініп оқып, қажетті ақпаратты табады.
Көпшілік оқушылар: түрлі дереккөздерден ақпаратты табады, сызба түрінде көрсетеді
Кейбір оқушылар: өлеңдегі әдеби көркемдегіш құралдарды табады...
Ұстаздар (мұғалімдер) күні "Ұстаз атты бір жан бар"
көрінер еді табысың.
Дәрігер болсаң, түрлі емің –
сырқаулы жанның бағы шын.
Ал сенің еңбек жемісің
өзгеше тіпті ....
Фариза Оңғарсынова «Білім керек бәріне» (3 сынып, I тоқсан)
Бөлім: Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен
Сабақ тақырыбы: Ф.Оңғарсынова «Білім керек бәріне»
Оқу мақсаттары: 3.2.1.1 мәтінді дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп, теріп оқу
3.2.2.1 шығарма мазмұны бойынша қолдануға (практикалық), бағалауға және шығармашылыққа негізделген сұрақтар қою және жауап беру
3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табу және түзету
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: шығарманы түсініп оқып, мазмұны бойынша сұрақтар қояды;
Көпшілік оқушылар: өлеңді мәнерлеп оқиды, бағалауға негізделген сұрақтар қояды;
Кейбір оқушылар: жазба жұмысының орфографиялық, пуктуациялық қателерін тауып, түзетеді.....
Фариза Оңғарсынова (Өсиет)
шешен, батыр,
әрі қайырымды адам болған деседі.
Оның шешендік
сөздері халық арасына кең тараған.
Дархан өмір!
Баратқаның ба, ей,
күдерімді үзіп көгілдір сағым күндерден,
құр асаулардай құрық көргенде шаңдатып асар құм белден....
Фариза Оңғарсынова (Әйелдің монологы)
дүниені ұмытып талқысыдым.
Жүрегімді өртеді жан ыстығың.
Мынау байтақ әлемде тек екеуміз
жүргендейміз айналып ғарышты мың.
Көзімді ашсам шырын сәт көзден ұшып
кететіндей жанарды тарс жұмдым.
Сен аймалап алқындың,
одан сайын есімді шығардың да,
мен балқыдым көміліп қылаң нұрға.....
Фариза Оңғарсынова (Әзіл)
елпіл жоқ, меңіреу бір түнектеймін.
«Аспаннан құлап қапты – анау жерде
Күн жатыр!» – десе біреу, дір етпеймін.
«Бас қосып сауысқанның мыңы бүгін,
ел бопты, - десе, - содан ғылым ұғын», -
міз бақпай мелшиемін, түбі солай
боларын білгендей-ақ күнібұрын.
Жасымнан ел таныдым, жыр таныдым,
басылды неге бұлай күрт арыным?....
Фариза Оңғарсынова (Шаңырақ)
тірліктегі жұмағың үйің ғана.
Шатынап тұр, ал, менің шаңырағым –
келін жуас, қыз ойсыз, қиын бала.
Жабуға әзір қымтанып қақпаны ерте,
бірін-бірі менсінбей – жатқан ерке.
Бірлік жоқта байлық та берекесіз,
бауырмалдық болмаса, бақ та келте.
Атамыз да, деп жүрген жайда, мықты
пәтуасыз бір шалға айналыпты.....
Фариза Оңғарсынова (Оқырманға)
жанымды арбаған,
жете алмай, жолда қарманам.
Исі-ай деп жусан, жалбыздың
жүректегі армандарды үздім,-
жырақтай береді алдағы ән…
Қайсың бар ерер, ал, маған?
Шатқалдарында жар-құздың,
ақпан жалында қар, мұздың
көлденең көзден қорғарсын.
Қыдыр ата боп қолдарсың –
жанымда жүрші, жалғызбын!....
Фариза Оңғарсынова (Түрмеге хат)
шырылдап күн кешсем де қарлы құзда,
жүргенде Сіз биікте, білесіз ғой,
бармап ем «ағатайлап» алдыңызға.
Өлеңнің сәттері көп жылар, күлер,
мен үшін жайлы тірлік – мұнарлы бел.
Өзіме пайда бермес әдетім бар –
жуыспай, биліктіден жырақ жүрер.
Хат жаздым бүгін Сізге – шыдамадым,
шетінде тұрғандаймын құламаның.....
Фариза Оңғарсынова (Менің планетам)
келіңіздер, бері қарай еніңіздер.
Менің байтақ әлемім – планетамды
көріңіздер аралап, келіңіздер!
Бөгет те жоқ, кілт те жоқ осы арада,
(кіру қиын кей жерде шошалаға!)
есік те жоқ, алдыңнан арпылдайтын
есік баққан ит те жоқ босағада.
Қабырға жоқ итерер кеудеңізден ....
Фариза Оңғарсынова (Әлде батып кетті ме сөзім менің)
әлде сенше жоқ па еді өзіңде мін —
бұрыңғыдай жарқ етіп қарамайсың.
Түсіне алмай, түнімен көз ілмедім.
Жүрегіңде бір зіл бар.
Үндемедің,
мұнар жауып көзіңнің нұр желегін.
Тым болмаса айтсаңшы — біреуде ме,
тағдырда ма, менде ме — кімде кегің?
Не боп кеткен, құдай-ау, адамдарға....
Фариза Оңғарсынова (Жалғыздың малы құралмай)
шырқауға шалқып шыға алмай,
жалғыздықпенен күн кешер
шыңдағы жалқы шынардай.
Жалқының жайы - қараң жай,
жапанда жортқан тағы аңдай,
талықсып кеткен сәтінде....
Фариза Оңғарсынова (Мен қорықпаймын)
сұсты тұлғаларыңнан, асқарларым,
жанартаулардан лапылдап шашқан жалын.
Көңіл-сұңқар емес пе - келеді ылғи
асқарлардан да әрі асып аспандағым.
Өршіп қайта жаныма от алмасам,
мен, әйтеуір, құздардан жасқанбадым.....
Фариза Оңғарсынова (Дауылды аңсау)
Теңіз-
Маужырап дел-сал жас келіншектей жар құшқан,
қымсынып жатыр, тұншығып жатыр рахат пенен
алғыстан...
Тәкаппар, тентек теңізге мынау
таңданып кетіп барады
ақ шағалалар таңда ұшқан.
Ұйқыда теңіз,
албырап жатыр қас арулардай құлпырып,
дүние-ай, қанша сұлулық деген, нәзіктік деген
тұр тұнып!
Әншейіндегі арман боп жүрген аспан да
бүгін қас қақпай
телміріп тұрды ынтығып.
Мен тұрдым сонда....
Фариза Оңғарсынова (Шаршадым-ау)
Қайтсем енді тыныштық табар жаным,
жүйке менен жүректі тарамдадым.
Ләззат ап әрнеден басқалардай
өмір кешу - бұл күнде бар арманым.
Күйретердей жанымда жанар жалын* ....
Фариза Оңғарсынова (Жанашырлар - жақсы аға жайсаңдарым)
Сендер барда асқақпын, қайсар жаным.
Арқа таңып сендерге, алдарыңда
ерке басып жүруге тайсалмадым.
Сендер барда - үкілеп мінгендеймін ....
Фариза Оңғарсынова (Сунақтың сұлу қыздары)
салдықпен сұлу құшар, сырды ақтарар!
Қиғаш қас, құралай көз қыз іздесең,
сенделме, селтеңдеме - Сунаққа бар!....
Фариза Оңғарсынова (Кетпейсің ұшып сен неге)
жүрегім - жалғыз құс-бағым?
Қамалап қойып кеудеме,
қанша жыл сені ұстадым.....
Фариза Оңғарсынова (Жасампаз шақ жастық шақ)
Дүниенің бәрі мөп-мөлдір арманға тұнып,
көгілдір қиял,
тәтті оймен таңдарды атырып,
алапат асау өмірге жасқаншақтамай
қарайтын өктем от тұяқ тарланда тұрып.....
Фариза Оңғарсынова (Жекеменшікке талпыну)
сүйгім келіп тұрса да есім кетіп
(мейлің мені сол үшін кешірме түк),
болмағандай ештеңе барасың ғой,
аласұрып келесің несін жетіп?
Көрген жерден ....
Фариза Оңғарсынова (Жүрші жаным)
сапарларға шығайық, құлшынамын.
Кең далаға үйренген қайран басым,
мынау күңгірт бөлмеде тұншығамын.
Қол ұстасып,
меніменен ұзақ жол, жорыққа шық.....