Сұлтанмахмұт торайғыров өлеңдері туралы Өлеңдер ✍️

«Кәпір» бар, «мұсылман» бар — барлығы адам.Оларды алалайтын қандай надан!Өнер, білім, әділет кім қолдаса,Қай ұлт болсын..

Құлағым бітелген жоқ, естиді ашық,Түлкіден шешен сөзі кетті асып,Белгілі жарамсақтық жарапазанҚазаққа пайдалы істен мүлдем қашық.
Қозғалса ел намысы..

Алдияр аруағыңа еткем, қымыз,Сені ішкен мұратына жеткен қымыз.Мейлі доңыз болсын, қоңыз болсын,Иеңнің түкірігін ем еткен қымыз.
Бас иіп айдыныңа..

Қызық қандай адамды қыздыратын,Қайғы қандай қаныңды бұздыратын.Қанды кек, намысты өштік неден тумақ,Жібітпей жүрегіңді мұз қылатын.
Ер бар ма елі..

Қызы бар жалғыз үйде жеке жатқан,Он сомдық ылғи алтын шолпы таққан.Білімсіз көп наданның бірі бұ да,Несі артық бояп койған қуыршақтан?
Қыздың да..

Қыз десе әркім кетер қызуланып,Көңілге әлдеқайдан от кеп жанып.Ең арты аппақ қу бас шалдар-дағыҚояды бір қиқаңдап құшырланып.Дүниеде жан саясы қыз..

Сырлы үй сегіз қанат қоса тіккен,Жинапты қазынаны биік жүктен.Ең арты кесе, аяқ та алтын-күміс,Таңғалдым: мұнша байлық қалай біткен!
Бір келген..

Қожеке, келдіңіз бе көңілім сұрай?Менің адам болуым екі талай.Көп болса бір жұмалық өмірім бар,Байқашы, мына менің шамам қалай?Дерт күшті, тамағымнан..

Қарағай да қайғырып,Суылдайды заманға.Иесінен айрылып,Кездескен берік қамалға.Ақ қайың да дірілдеп,Әлденені күткендей.Қайғылы үнмен күбірлеп,Сөйлейді..

Қазаққа басшымыз дер шляпалар,Очки сап, портфель ұстап жүрген жандар.Істеген он тиындық еңбегі жоқ,Бос мылжың, даурықпада қанша мән бар?
Өзі үшін..

Туғандар, жүрген қандай, жатқан қандай,Жатқан сайын жамбасқа батқан қандай?Ақ нұрды жарқыраған от деп ұғып,Білмей жатып таспенен атқан қандай?
Тағы..

Қайқы құйрық, шұбар қыз, істік мұрын,Кім білсін, қандай екен ішкі сырын.Әдепсіз, молда алдында тасыраят,Біле алмай отыруды әнтек қырын.Бай қызы..

Сүйемін туған тілді - анам тілін,Бесікте жатқанымда-ақ берген білімШыр етіп жерге түскен минутімненҚұлағыма сіңірген таныс үнім.
Сол тілмен шешем..

От бар-ау қара көзде жанып тұрған,Сымбаты сұлу-ақ-ау барып тұрған.Тік иық, жазық жаурын, орта бойлы,Жіңішке бел қыналып, талып тұрғанКөргеннің көз..

Қараңғы қазақ көгіне,Өрмелеп шығып, күн болам!Қараңғылықтың көгіне,Күн болмағанда, кім болам?Мұздаған елдің жүрегін,Жылытуға мен кірермін!Еңбек..

Шықай менен Шағала,Қойың кетті бағана.Тепең-тепең етесің,Қойыңа қашан жетесің?

Шығамын тірі болсам адам болып,Жүрмеймін бұл жиһанда жаман болып.Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе,Жүргенше өмір сүріп, надан болып.
Мен балаң..

Адам сәні барлық шақтаАброй, бірлік ынтымақта.Шында ғана тұрақтылық,Күйе жұқпас көңіл аққа.
Менде ағайын, жақын жоқ па,Зая қылар барды жоққа.Қылдан..

Қазірде құлағымда ащы зарыңЖәне де көз алдымда саңырау шалың.Саңырауға сасық сақал келемеж боп,Қапада жүргеніңнің білем бәрін.
Қөңілімде мұңыңды..

Төре көрсе жалаң бас шұлғып, билеп,Бәйік боп, әулиедей ізін сүймек.Елге келсе, өтірік мақтанатын:«Қорқайын ба, ұлыққа айттым сүйдеп».

ІӨмірімнің өрлерін,Жазы шықпас, қыс қылшы!Жылы шырай бер десем,Аждаһадай ысқыршы!Құлдық ұрып жалынсам,Арт жағыңа қыстыршы!Алтын, күміс асылыма,Баға..

Тұмағымның құлағынЖұлып алдың — не түсті?Үсиді-ау енді құлағым,Міне суық жел есті.Не деп айтам апама,Біліп қойса бұл істі? 

Түспейді жазсам жазу қара тасқаАуырлық түсті биыл біздің басқа.Биенің құлынындай жарасушы ем,Айрылдым мен әкемнен жеті жаста.
Не жаздым жеті жаста..

Мен көрдім қызыл гүлді түсі кеткен,Тәнінен әлсізденіп күші кеткен.Мағлұм бір түйткіл болып көптен,Сол түйткіл қазір оған келіп жеткен.
Толып тұрған..

Басында жаназаның қызғыш көрдім,Сырты — қой, іші — қасқыр бұзғыш көрдім.Жұрт көзінше сүзіліп, түсін бұзып,Тәсбиқ деп кез жарым тас тізгіш..