Бөлім: «Анекдот, әзілдер»

Анекдот (грек. anekdotos — жарияланбаған) — қысқа, күлдіргі әңгіме, халықтың фольклор жанры. Басты ерекшеліктері — баяндаудың шындыққа жанасымдылығынан гөрі, тапқырлық танытып, әдейі әзілдеп айту шеберлігі. Анекдот көбінесе нақты адамдар туралы айтылады. Олар екі сипатты, екі ниетті болып келеді. Бір тобы қоғам мүшелерінің жағымды бейнесін, моральдық, психологиялық биік қасиеттерін паш ету мақсатымен шығарылады. Олар ақыл-парасатпен айтылады, күлдіре отырып, қоғамдағы теріс құбылыстар мен адам бойындағы жағымсыз қылықтарды әжуалап, әңгімеге көңілді сипат береді. Мұның мысалы Қожанасыр, Алдаркөсе, Жиренше, Тазша бала есімдерімен байланысты анекдоттар. Екінші топтағы анекдоттар арам ниетпен, жат пікірмен, тарихи адамдарды кекету-мұқату мақсатымен, олардың рөлін, халыққа еткен еңбегін төмендету, халық сүйіспеншілігін, жастардың ықылас-еліктеуін әлсірету үшін айтылады. Оларда әлгі адамдар тұқыртылып, кездейсоқ ауызға ілінген етіліп көрсетіледі. Мұндай зиянды, астарлы анекдотттар өзіндік пікір қалыптастыруға жетпеген, саяси жағынан аңғырт, қоғамдағы азаматтық орнын түсінбейтін адамдарды теріс түсінікте қалдырып, дұрыс жолдан тайғызады.
Тісі жоқ қасқыр сиырдың сүтін ішіпті 
©  Әскербек Анель
Қартаймасын ұстаздар. (әзіл өлең)
 ​ ​ "Апай" - дейді барлығы,​ ​ ​ ​ ​ Біздің сұлу ұстазды.​ ​ ​ ​ ​ "Апа" - деген әже ғой,​ ​ ​ ​ ​ Тістері жоқ, ақ шашты!​ ​ ​ ​ ​ ​ Ал мен үшін..
©  Гүлмекен Қасенбай
Таңданыс
 Төрт жасар Мұраттың нағашы апасы қойларды өріске шы­ғарып, қозыларын қорада алып қалатын. Соны байқаған не­мересі бірде:— Апа, қозылар балабақшаға..
©  Ермахан Шайхыұлы
Әдебиет сабағында
 Мұғалім:— Аманжолов, үйге қандай тапсырма берілді?Оқушы:— Ағай, бұл қай сабақ?
©  Ермахан Шайхыұлы
 Сақтану
 — Білім нәрімен сусындамасаң, оқып-шоқып, білгеніңді зердеңе тоқымасаң, мектепке не үшін келесің?— «Сабаққа неге келмедің?»  деп сынып жетекшім ұрса..
©  Ермахан Шайхыұлы
Жауабын тапты
— Секемов, сен неге күнделік арнамағансың?— Ағай, ата-анам күнделігімді тексеріп қарағанда, нашар бағаларды көріп шошымасын дегенім ғой.
©  Ермахан Шайхыұлы
Ант ету
— Мама, мен достарыма «мұнан былай сабақты жаман оқимын» деп ант еттім.— Мұның сұмдық қой. Неге «жақсы оқимын» деп ант етпедің?— Сіз түкке де..
©  Ермахан Шайхыұлы
Екі алар едім
— Мама, бүгін маған апайымыз сабақта тыныш отырмағаным үшін 3 қойып берді.— Оның несіне қуанасың, балам?— Мама, егер менен апайым үйге берілген..
©  Ермахан Шайхыұлы
Геометрия сабағында
Мұғалім:— Дарханов, шеңбер дегеніміз не?Оқушы:— Шеңбер дегеніміз дөңгелек.Мұғалім:— Ал, дөңгелек дегеніміз не?Оқушы:— Дөңгелек дегеніміз шеңбер.
©  Ермахан Шайхыұлы
Қазақ тілі сабағында
Мұғалім:— Шылау дегеніміз не?Оқушы:— Үйдің бұрыштарында кездесетін өрмекшінің ұясын «Шылау» деп атаймыз.
©  Ермахан Шайхыұлы
Тауық пен балапан
Бір күні тауық пен оның балапаны болыпты тауық балапанын жоғалтып алыпты сүйтсе балапаны адамдардынүйіне кіріп кетіпті балапан адамдардын үйінен..
Білгім келген сұрақ:— Социализм деген не?— Бұл — капитализмге апаратын ұзақ жол. 
— Білесің бе, сен маған Пушкинді есіме түсіресің.— Е-е, мен де ақынмын, оның үстіне шашым бұйра дегендей...— Жоқ, атып тастағым келеді... 
Әкімшілікке біреу телефон соғады.— Алло, әкімшілік пе?— Иә.— Менің әкім болғым келеді.— Не айтып тұрсыз? Сіз жынданғансыз ба?— Сонда есі дұрыстарға..
Екі жігіт әңгімесінен:— Бернард Шоуды білесің бе?— Білмеймін, бірақ мынауың да Бауыржан-шоу, Шымкент-шоу деген сияқты бірдеме шығар... 
Бір байдың әйелі күтуші қызды жұмысынан босатып жібереді. Әлгі қыз есіктен шығып бара жатып, босағадағы жатқан екі итке біраз тиын-тебен тастап..
Бүгінгі әңгіме:— Мұнайдың бағасы тым арзандап кетті.— Бірақ бензин өте қымбат қой.— Бізде бензинді мұнайдан жасамайтын шығар...Әйтпесе арзан болар..
Баласы мен анасы:— Шеше, неге әкеміздің басында шашы өте аз?— Себебі ол көп ойлайтын ақылды адам.— А-а! Ал сенің шашың неге көп?— Көп сөйлемей..
Бастық көмекшісіне:— Мен саған бір сағаттық баяндама жаз деп едім ғой. Ал мен оны екі сағат оқыдым.— Өзіңіз ғой, көшірмесін бірге алып кеткен... 
Түн ортасында екі аруақ қорғанды аралап жүреді. Бір кезде есік шиқылдап ашылғандай болады. Бірі екіншісінің артына тығылып қалады.— Сен не, — дейді..
Бұқаралық әміріне елші болып бір жас жігіт барыпты. Әмір жас жігіттің келгеніне қатты ренжіп:— Ақ патшаның адалы жоқ па? Елші қылып маған сақалсыз..
Әскерге барғанда дейін ұйқым тыныш болатын. Әскерде жүргенде ұйқыдан маза кетті. Себебі өзім тыныштықты күзеттім. Әскерден кейін алаңсыз ұйықтай..
Құрылысшы мен тапсырыс беруші әңгімелесіп тұр.— Қабырғаны өте жұқа қылып қалапсыздар.— Жұқа емес, оның сыртынан әлі тұсқағаз жапсырамыз ғой. 
Шешелеріміз кішкене күнімізде бәрімізді де оймақтай шағын қасықтармен тамақтандырғаны есіңізде шығар? Ал енді ойлап көріңізші: қытайлар асты екі..
— Маам! Маа-мааа!— Не болды сонша айқайлап! Мен қонақ бөлмедемін, бері келші, не керек өзіңе? Дұрыстап айтшы.Бүкіл бөлмелерді аралап келген баласы:—..