Бөлім: «Жұмбақтар»
Жұмбақ – адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Денесі буылтық,
Сырты жасыл түк.
Өзі сұр, бөрі емес,
Ұзын құлақты, қоян емес,
Жұмыр тұяқты, жылқы емес.
Сырты жасыл түк.
Өзі сұр, бөрі емес,
Ұзын құлақты, қоян емес,
Жұмыр тұяқты, жылқы емес.
Едендi кеп жаласа;
Қалдырмас ол түгiндi.
Аузына таласа
Бар қиқым жүгiндi,
Тазалауы тамаша,
Кiлем мен алаша,
Жайнайды қараса.
Қалдырмас ол түгiндi.
Аузына таласа
Бар қиқым жүгiндi,
Тазалауы тамаша,
Кiлем мен алаша,
Жайнайды қараса.
Iшi салқын, мұзы бар,
Күнкей қашқан қой сынды,
Жылыда тез бұзылар,
Барша тағам тығылар.
Күнкей қашқан қой сынды,
Жылыда тез бұзылар,
Барша тағам тығылар.
Басы жұқа,
Тың күшi бар.
Сабы ұзын,
Ұңғысы бар.
Топырақты уыстап ап,
Лақтырады қуыс табақ.
Тың күшi бар.
Сабы ұзын,
Ұңғысы бар.
Топырақты уыстап ап,
Лақтырады қуыс табақ.
Көз алдыңа жайнаған,
Түсi судан аумаған.
Тегiс перде керiледi,
Бiрақ бәрi көрiнедi.
Түсi судан аумаған.
Тегiс перде керiледi,
Бiрақ бәрi көрiнедi.
Төрт аяғы, арқасы бар,
Жалпақ жайлы ортасы бар.
Ең алдына кiсiнi алып,
Сынайды ылғи күшiн анық.
Жалпақ жайлы ортасы бар.
Ең алдына кiсiнi алып,
Сынайды ылғи күшiн анық.
Жай да үнсiз тұрады,
Бiреу келсе тез жет деп,
Қоңырауын ұрады,
Дабыл қағып безектеп.
Бiреу келсе тез жет деп,
Қоңырауын ұрады,
Дабыл қағып безектеп.
Күндiз-түнi шатырдан,
Бiр түспейтiн қарауыл.
Кiндiгi үйге тартылған,
Көрiнедi бар ауыл.
жауабы - Теледидар антеннасы
Бiр түспейтiн қарауыл.
Кiндiгi үйге тартылған,
Көрiнедi бар ауыл.
жауабы - Теледидар антеннасы
Кино менен концерттi,
Үйде қойып беремiн,
Жаңалығын бар елдiң.
Өз көзiммен көремiн.
Үйде қойып беремiн,
Жаңалығын бар елдiң.
Өз көзiммен көремiн.