Электр тогының жылулық әсері. Джоуль-Ленц заңы. Физика, 8 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Тұрақты электр тогы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

 Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтақырыбы

Электр тогының жылулық әсері. Джоуль-Ленц заңы.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

8.4.2.13–Джоуль-Ленц заңын есептер шығаруда қолдану.

 Сабақ мақсаттары

• Джоуль-Ленц заңын тұжырымдау.
• Джоуль-Ленц заңын есептеуге арналған формуланы қорытып шығару және деңгейлік тапсырмаларды орындауда қолдану.
• Джоуль-Ленц заңын анықтауға байланысты эксперименттік тапсырмалар орындау

 Бағалау критерийлері

• Джоуль-Ленц заңын тұжырымдайды.
• Джоуль-Ленц заңын есептеуге арналған формуланы қорытып шығарады және деңгейлік тапсырмаларды орындауда қолданады.
• Джоуль-Ленц заңын анықтауға байланысты эксперименттік тапсырмалар орындайды

 Тілдік мақсаттар

Арнайы пәндік лексика және терминология:

Ток күші- current

Кернеу-voltage

Электрлік кедергі- resistor

Электр тогының жұмысы- energy transformed

Электр тогының қуаты- electric power

Диалог үшін пайдалы баянды сөйлемдер:

Джоуль-Ленц заңы: Өткізгіштен электр тогы өткен кезінде өткізгіш қызады. Өткізгіштен бөлініп шыққан жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіштің кедергісіне және токтың өту уақытына тура пропорционал.

 Құндылықтарды дарыту

• Мұғалім мен оқушының арасында және оқушылардың бір-бірімен сабақ бойы ынтымақтастықта болады;
• Мұғалім оқушыларды және оқушылар бірін бірі әділ, әрі ашық бағалайды, бағалауларын негіздейді, кері байланыс береді.

 Пәнаралық байланыстар

Джоуль-Ленц заңын қолданып есептер шығаруда математика пәнімен байланыс.

Бастапқы білім

Электр тогының жұмысы және қуаты. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы, кернеу, ток күші және кедергі.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

1) Өткен тақырыптар бойынша теориялық материалды меңгеру деңгейін анықтау үшін физикалық диктант алу.

1.Ток күшінің анықтамасы айт және оның математикалық формуласын жаз. (I=)

2. Зарядтар орын ауыстырғанда өрістің электрлік күштерінің атқаратын жұмысын анықтайтын формуланы жаз.(A=Uq).

3. Ток күшінің анықтамасынан шығатын зарядтың формуласын жаз.(q=It).

4. Электр тогының жұмысын ток күші, кернеу және жұмыс істеуге кеткен уақыт арқылы өрнекте. (A=IUt).

5. SI жүйесінде жұмыстың өлшем бірлігі қалай анықталады? (1Дж=1А·1В·1с).

6. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңын пайдаланып электр тогын анықтауға болатын тағы да екі формула

қорытып шығар. (A=I²·Rt; A= ).

7. Электр тогының қуатын қалай есептеуге болады? (P=UI)

8. SI жүйесінде қуаттың өлшем бірлігі қалай

анықталады? (1Вт= ).

9.Өткізгіштерді тізбектей жалғанғанда қуатты қандай формуламен есептеген қолайлы? (P=I²Rt).

10. Өткізгіштерді параллель жалғанғанда қуатты

қандай формуламен есептеген қолайлы? (P=t ).

Мұғалім жауабын көрсетеді, оқушылар өзара бағалайды.

Мұғалім кері байланыс жасай отырып, сабақтың тақырыбы мен мақсатына қарай оқушыларды бағыттайды.

2) Мақсатты болжау. Оқушылармен бірге талқыланады

• Джоуль-Ленц заңын тұжырымдау.
• Джоуль-Ленц заңын есептеуге арналған формуланы қорытып шығару және деңгейлік тапсырмаларды орындауда қолдану.

Ой қозғау

Өткізгіштің қызуы тек ток күшіне байланысты ма?

Мұғалім демострация көрсетеді

Кедергісі әр түрлі мыс ,болат және никелиннен жасалған сымды тізбектей жалғап ток көзіне қосады. Ток күшін біртіндеп арттырады. Тізбектей жалғағанда ток күші бірдей, бірақ өткізгіштерде бөлінетін жылу әртүрлі.

Оқушылар талқылайды және жылу кедергіге тәуелді екенін түсінулері тиіс.

3) «Ойлан – жұптас – бөліс» оқушылар жұпта талқылайды. Әр жұптың жауабына қарай мұғалім бағалау жүргізеді.

І жұп

• Электр тогының өткізгішті қыздыратының қалай түсіндіруге болады?
• Электр тогы бар өткізгіште бөлініп шығатын жылу мөлшерін қандай формула бойынша есептеп шығаруға болады?

ІІ жұп

• Электр тогы бар өткізгіште бөлініп шығатын жылу мөлшерін, Ом заңын пайдалана отырып, ток күші, өткізгіш кедергісі және уақыт арқылы қалай өрнектеп көрсетуге болады?

ІІІ жұп

• Қыздырғыш прибор рефлектордың спиралі бау және айыр істік арқылы розеткаға қосылған. Бау спиральға ток жеткізетін, сырты изоляцияланған сымдардан құралған. Спираль мен сымдар тізбектеле қосылған. Электр желісінен келетін кернеу өткізгіш сымдар мен спираль арасында қалай бөлінеді? Неліктен спираль қызады; ал сымдар қызбайды деуге болады?

ІҮ жұп

• Ұзындығы мен қимасы бірдей мыс, болат, никелиннен жасалған үш сым ток көзінің тізбегіне тізбектеп қосылған. Олардың қайсысы көбірек қызады? Жауаптарыңды дәлелдеңдер.

Ү жұп

1.Өткізгіш сымдарды жалғастырғанда ұштарын бұрап бекіте салмай, неліктен оларды пісіріп жалғастырады? Жауаптарыңды дәлелдеңдер.

• Джоуль Ленц заңы қалай тұжырымдалып айтылады? Неліктен бұл заң осылайша аталған?

Мұғалім оқушыларға кері байланыс жасай отырып толықтырулар жасайды немесе басқа оқушылар жауапты толықтырады.

Оқушылар қолдану дағдысын дамыту үшін Джоуль-Ленц заңын пайдаланып есептер шығарады.

4) Өздік жұмыс

• Кедергісі 12 Ом өткізгіш сым кернеуі 120 В электр желіге қосылған болса, 20 с ішінде сым арқылы қанша жылу бөлініп шығар еді?

• Қуаты 40 Вт шамның қыл сымы 2 сағ, ал қуаты 150 Вт шамның қыл сымы 3 мин бойы жарық шығарып тұрса, қайсы шамның жұмысы аз?

• Электр пеші кернеуі 220 В электр желісіне қосылғанда оның орамасының бойынан 2 А ток өтеді деп алып, әр 10 мин сайын бөлініп шығатын жылу мөлшерін есепте?

4. Кернеуі 220 В желіге есептелген қуаты 600 Вт электр пешінің орамасын жасау үшін, көлденең қимасының ауданы 0,2 мм² никелин сымынан неше метр алу керек? =0,4

Оқушылар бағалау критерийлерін қолданып өзін- өзі бағалайды.

5) Оқушылардан кері байланыс алу. (ет турағыш, чемодан, себет)

6) Үйге тапсырма .

• Электр тізбегінің ток күші 2А ге тең, кедергісі 100 Ом болатын реостаттан 1 сағаттың ішінде қанша жылу мөлшері бөлінеді?
• Ток күші 3,5 А, кернеуі 220 В қа тең розеткаға қосылған электрплитасының спиралі 690 кДж жылу бөлді. Плита тізбекке қанша уақыт қосулы болды?
• Металды балқытуға арналған электр пешінде 60 В кернеу болғанда, 800 А токты тұтынады. 1 мин ішінде электр пешінде қанша жылу мөлшері бөлінеді?
• Электр жылытқышы 2 мин ішінде қанша жылу мөлшерін бөледі, егер оның кедергісі 20 Ом, ал тізбектегі ток күші 6 А тең болса?

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Барлық оқушылар: Джоуль-Ленц заңын есептеуге арналған формуланы біледі және есептер шығаруда қолдана алады.Джоуль-Ленц заңын тұжырымдамасын біледі.

Басым бөлігі:. Джоуль-Ленц заңын есептеуге арналған формуланы қорытып шығара алады және жеткілікті деңгейдегі есептер шығаруда қолданады.

Кейбір оқушылар:Джоуль-Ленц заңын анықтауға байланысты эксперименттік тапсырмалар орындайды, жоғары дәрежедегі есептерді шығарады.

Сабақ барысында оқушылар өзара және өзін-өзі бағалайды.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?