Электр тогының жылулық әсері, Джоуль-Ленц заңы. Физика, 8 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Тұрақты электр тогы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 8

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Электр тогының жылулық әсері, Джоуль-Ленц заңы

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

8.4.2.13 – Джоуль-Ленц заңын есептер шығару үшін қолдану;

 Сабақтың мақсаттары

• Электр тогының жылулық әрекетін сипаттау.
• Джоуль-Ленц заңының физикалық түсіндіру;
• Джоуль-Ленц заңын есеп шығаруда қолдану.

 Бағалау критерийлері

• Электр тогының жылулық әрекетін сипаттайды;
• Джоуль-Ленц заңының физикалық түсіндіреді;
• Джоуль-Ленц заңын есеп шығаруда қолданады.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

• әртүрлі энергия түрлерінің электр энергиясына түрленуін сипаттайды
• электр станцияларының түрлерін атайды
• ұлттық, өндірістік және аймақтық мақсатта қолданылатын электр станциялары туралы айтады.

Пәнге тән лексика мен терминология:

Электр энергиясын өндіру, жеткізу және тұтыну, энергия көздері, балама энергия көздері.

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер

Жылу электр станцияларында ........ ..... энергиясы электр энергиясына айналдырылады.

Қазақстанда өндірілетін жалпы энергия қуаты ....

Электр станциялары ұлттық, .... және .... мақсаттағы болып бөлінеді.

Құндылықтарды дарыту

• Бұл сабақ академиялық адалдық,топта жұмыс жасай алу және жауапкершілік құндылықтарын дамытуға бағытталған..

Пәнаралық байланыстар

Формулаларды түрлендіру менжәне есптер швғарғанда математика пәнімен байланыс

Осыған дейін меңгерілген білім

Тоқтың жұмысы мен қуаты.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған әрекеттері

1) Өтілген тақырыпты еске түсіру үшін оқышылар орындайтын тапсырма.

Физикалық диктант.

• Электр тогының жұмысы
• Формуласы А= 
• Өлшем бірлігі 1Дж=
• Токтың қуаты
• Формуласы Р= 
• Өлшембірлігі 1Вт=
• Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы
• Токтың қуатын өлшейтін құрал.

2) Ой қозғау: слайдта берілген құралдарды сипаттайтын ортақ қандай шамалар бар?

3) Мақсатты болжау. Мұғалім оқушылармен бірге бүгінгі сабақтың мақсатын талқылайды.

4) Мұғалім Джоуль-Ленц заңын мысал келтіре отырып түсіндіреді.

Токтың жылулық әрекетін еске түсіріп, өткізгіш арқылы ток жүрген кезде бөлінетін жылуды есептеуге арналған Джоуль-Ленц формуласын енгізу ұсынылады.

Осы кезеңде электр энергиясын өлшеу үшін Джоуль ғана емес, оның құнын анықтау кезінде кВтсағ деген өлшем бірлікті қолданатынына тоқталу керек.

Металдардағы еркін электрондар электр өрісі әрекетінен орын ауыстырғанда кристалдық тор түйіндерінде орналасқан иондармен соқтығысып және оларға өз энергияларының бір бөлігін берумен түсіндіріледі.

Иондар үлкен жылдамдықпен тербеле бастайды,өткізгіштің ішкі энергиясы артады және температурасы көтеріледі.

Электр энерғиясының жылу энергиясына өтуі Ленц — Джоуль заңымен анықталады. Бұл заңды токтың жылулық әсер заңы деп те атайды.

Орыс ғалымы Ленц және ағылшын физигі Джоуль бір мезгілде және бір-бірінен тәуелсіз электр тогы өткізгіш арқылы өткенде, өткізгіште бөлінетін жылу мөлшері ток квадратына, өткізгіш кедергісіне және токтың өткізгіштен өту мерзіміне тура пропорционал болатындығын анықтады. Бұл ереже Ленц — Джоуль заңы деп аталады. Егер ток әрекеті жасалған жылу мөлшерін Q әрпімен өткізгіштен өтетін ток күшін I әрпімен, өткізгіш кедергісін R әрпімен және, токтың өткізгіштен ағып өту уақытын t әрпімен белгілесек, онда Ленц — Джоуль заңының өрнегін былай жазуға болады:

Q = І²R t{\displaystyle Q=I^{2}Rt\,}

I=U/R және R=U/t, болғандықтан: Q = UІt = U²t/R.

Оқушыларға шағын зерттеу жұмыстарының тақырыптарын ұсыныңыз:

• Сынып бөлмесіндегі шамдарға жұмсалатын электр энергиясының құнын анықтау (тәулік, ай, жыл т.б.)
• Өз үйлеріндегі электр тұтынушы құралдарға жұмсалатын энергияның құнын анықтау (тәулік, ай, жыл т.б.)

5) Бекіту. Оқушылар өтілген тақырыпты игеру үшін тапсырмалар жазылған парақты толтырады. Электр қыздырғыш құралдарының ПӘК-і, энергия шығыны туралы тапсырмаларды бере отырып, оқушыларды электр энергиясының шығыны және оны үнемдеу жолдарын анықтау туралы ойлануға бағыттаңыз. Осы кезеңде оларға шағын зерттеу жұмысын ұсынуға болады:

Электр энергиясын үнемдеу жолдарын анықтау

Оқушылар өтілген теориялық материалды қолдану үшін тапсырмалар жазылған парақты толтырады. Токтың жұмысы мен қуатының формуласына, Джоуль Ленц заңын қолданып есептер шығарады.

• Егер қалта фонары шамының кернеуі 3,5 В, ал тоқ күші 0,28 А болса, ондағы электр тогы 5 минутта қандай жұмыс істейді?
• Егер резистордағы ток күші 10 мА, ал кедергісі 1кОм болса, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
• Кедергісі 1 кОм резисторды кернеуі 100В тізбекке қоссақ, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
• Кернеуі 400В электр двигателіндегі токтың күші 92 А. Электр двигателінің орамындағы токтың қуатын анықта.
• Кернеуі 220В болатын дәнекерлегіштегі ток күші 0,9 А. Дәнекерлегіштегі токтың қуатын тап.

Топтық жұмыс:

Оқушылар 3 топка бөлінеді.

Тапсырма №1: Электр тогыныӊ жұмысын және қуатын есептеӊіз.

Тапсырма № 2: Суретте көрсетілген электр тізбегіндегі Л2 шамыныӊ қуатына нықтаӊыз.

Тапсырма № 3: Суретте көрсетілген электр тізбегіндегі Л1 шамыныӊ қуатын анықтаӊыз.

Үй жұмысы § 42. 21 жаттығу (4,5,6)

№6 үйде орындалатын эксперименттік тапсырма

Қосымша ақпарат

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жос-парлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың мате-риалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіп-сіздік техникасының сақталуы

Дифференциацияны берілетін тапсырма, күтілетін нәтиже, қолдау көрсету, бөлінетін уақыт, қолданылатын дереккөздер арқылы жүзеге асыруға болады.

Дифференциация сабақтың кез келген бөлімінде қолданылады.

Бұл бөлімді оқушылардың сабақ барысында алған білімдерін бағалау үшін қолданылатын әдіс-тәсілдеріңізді жазу үшін пайдаланыңыз.

Сабақ жоспарын құру үшін сізге өзге пән мұғалімдерінің көмегі керек пе?

Берілген тапсырмалардың қайсыбірі оқушылардың қауіпсіздігіне немесе денсаулығына қауіп төндіре ме?

Оқушылар сабақ барысында өздерінің АКТ дағдыларын дамыта ала ма?

Осы сабақ барысында НЗМ құндылықтарын дамытуға қандай мүмкіндік бар?

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланғануақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?