Конденсаторлар. Физика, 8 сынып, сабақ жоспары.

Сабақ тақырыбы:

Мектеп:

ХББ НЗМ Алматы

Мерзімі:

Балажигитова Н.К

Сынып:

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

Сабақ мақсаты

Бағалау критерийлері

Тілдік

мақсаттар

Құндылықтарды дарыту

Пән аралық байланыстар

Бастапқы білім

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-5 мин

•  Зарядталған параллель орналасқан пластиналардыӊ электр өрісініӊ күш сызықтарын қайталап, электр өрісініӊ кернеулігініӊ формуласын еске түсіру.
•  Ой қозғау. Бірдей заряд берілгенмен потенциал әртүрлі, неліктен?

Оқушылар жұпта талқылайды. Оқушылар өткізгіштің заряд жинау қабілетін сипаттайтын физикалық шама бар екенін түсінулері тиіс, ол электрсыйымдылығы.

• Мақсатты болжау. Оқушылармен бірге талқыланады.
• потенциалдар айырымының және потенциалдың физикалық мағынасын түсіндіру;
• конденсаторлардың құрылысын және қолданылуын сипаттау

Сабақтың басы

5-10 мин

10-20 мин

20-35 мин

35-38 мин

• Түсіндіру. 1) Мұғалім конденсатордың құрылысы мен түрлерін таныстырады.

1745 жылы Лейден қаласында неміс физигі Эвальд Юрген фон Клейст және голланд физигі Питер ван Мушенбрук тарихта ең алғашқы конденсатор – «лейден банкасын» жасады.

 Конденсаторлар – электр зарядын және электр өрісініӊ энергиясын жинақтайтын аспаптар. Конденсатор диэлектрик қабатымен бөлінген екі өткізгіш пластинадан құралады.

 (от лат. condensare — «тығыздау») 

Конденсатор конструкциясыныӊ негізі- екі ток өткізетін астарлар және олар арасындағы орналасқан диэлектрик.

 Пластиналарының пішініне қарай конденсаторлар жазық, цилиндрлік және сфералық болып бөлінеді.

 Электрсыйымдылық – конденсатордың заряд сақтау қасиетін сипаттайды.

 Электрсыйымдылығы – тек қана өткізгіштің (конденсатордың) пішініне және өлшемдеріне тәуелді.

 Конденсатордың электрсыйымдылығы:

 q - конденсатордың бір пластинасының бетіндегі заряд (Кл);

 С - конденсатордың электр сыйымдылығы (Ф);

 U - екі пластина арасындағы кернеу (В);

 1Фарад - 1Кл заряд бергенде потенциалдар айырмасы 1В ға өзгеретін конденсатор сыйымдылығы.

 2) Оқушылар виртуалды жұмыс арқылы өткізгіштің электрсыйымдылығы қандай факторларға байланысты өзгеретінін зерттейді :

 Қорытындысында төмендегідей тұжырымға келулері тиіс

•  Өткізгіштің электрсыйымдылығы оған екінші зарядталмаған өткізгішті жақындатқанда артады;
•  Екінші өткізгішті жерге жалғау бірінші өткізгіштің электрсыйымдылығын арттырады;
•  Қатты диэлектриктің болуы жүйенің электрсыйымдылығын арттырады;
•  Диэлектриктің қалыңдығын азайтса, өткізгіштер жүйесінің сыйымдылығы артады;
•  Диэлектриктің диэлектрик өтімділігі артқанда, жүйенің электрсыйымдылығы артады;
•  Өткізгіштердің бір-бірімен жанасу ауданын арттырғанда жүйенің электрсыйымдылығы артады;

  Конденсаторларды сыртқы механикалық әсерлерден қорғау үшін оларды арнайы корпустармен қаптайды.

 Жазық конденсатордың электрсыйымдылығы

 S - конденсатор пластинасының ауданы (м²);

 d - пластиналар арасындағы қашықтық (м).

 Мұғалім кері байланыс жасай отырып оқушылардың тұжырымдарын толықтырады және түсіндіреді. Конденсаторды схемада мына түрде белгілейміз:

 Зарядталған конденсатор энергиясы

 Зарядталған конденсатордың энергиясы астарларының арасындағы кеңістіктегі шоғырланған.

 5, Сабақты бекіту

 Жұппен жұмыс:

1.Жазық конденсатордың пластиналар арасына қалыңдығы d=0,1 мм слюда қабаты орналастырылады. Электр сыйымдылығы 1 мкФ болғанда,оның пластиналарының ауданы.

(ε₀=8,85∙10^-12 Ф/м; ε _слюда =6 ) .

2.Конденсаторға 5·10^-6 Кл заряд берсек,оның энергиясы 0,01 Дж-ге тең болады. сы кезде конденсатор астарындағы кернеу... 4·10³ В.

3.Электр сыйымдылығы 0,8 мкФ конденсатордың электр өріс кернеулігі 1000 В/м. Егер оның астарларының арасындағы ара қашықтық болса,онда конденсатордың электр өріс энергиясы.... 4·10^-7 Дж.

4.Электр сыйымдылығы С=10 мкФ, U=10 В кернеуге дейін зарядталған конденсатордың электр өрісінің энергиясы. 0,5 мДж.

5.Егер конденсатордың кернеуін 4 есе арттырса, онда конденсатордың энергиясы

6.Заряды 8 мкКл конденсатордың энергиясы 600 кДж. Сыйымдылығын анықтаңдар.

5,3∙10^-17 Ф.6.Сыйымдылығы 5 пФ тең конденсатордың энергиясы 64 кДж. Конденсатор заряды.

8∙10^-4 Кл 7.Потенциалдар айырымы 1000В, конденсатордың заряды 5∙10^-9 Кл. Осы конденсатордың электр сыйымдылығы. 5∙10^-12 Ф.8.Жазық конденсатордың ауданы 520 см². Конденсатордың сыйымдылығы 46 пФ болу үшін пластина қашықтықтығы (ε₀=8,85∙10^-12 Ф/м) .

9.Зарядталған конденсатордың энергиясы 800 кДж. Конденсаторға 4 мкКл заряд берген. Сыйымдылығын анықтаңдар.

10 мкФ.10.Өріс кернеулігі 10 МВ/м-ге жеткенде конденсатордың тесілуі шыныда байқалатын болса, оған 3,1 мкКл заряд беріледі. Жазық конденсатордың ауданын анықтаңдар.

.

Оқушылар дайын жауаптар арқылы өздік бағалау жүргізеді.

http://electrono.ru/peremennyj-tok/52-kondensatory-ix-naznachenie-i-ustrojstvo

http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/f4721f56-0505-2a0f-5c95-c6b039ab600f/00149790839368286.htm

http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/f4721f56-0505-2a0f-5c95-c6b039ab600f/00149790839368286.htm

Сабақтың соңы

38-40 мин

6. Рефлексия

Мұғалім тапсырманың орындалу деңгейін талқылай отырып, сабақ мақсатына оралады. Келесі сабақты жоспарлау үшін оқушыларға сұрақтар қойылады:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет.

Сұрақтар ауызша немесе жазбаша талқылануы мүмкін.

• Үй тапсырмасы: Физика және астрономия. 8-сынып.

§ 33. 16-жаттығу.

Рефлексия

Сабақтың мақсаты / оқу мақсаты дұрыс па?

Оқушылар бүгін не оқып-үйренді?

Оқу атмосферасы қандай болды?

Мен дифференцияланған жұмысты сәтті дайындай алдым ба?

Мен уақытты сақтадым ба?

Мен жоспарда қандай өзгеріс енгіздім және қандай?