Электрсыйымдылық. Сыйымдылықтың өлшем бірлігі. Конденсаторлар. Физика, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Электростатика

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Токтамысова И.Т.

Сынып: 10

Қатысқандар саны: 10-11

Қатыспағандар саны:

Электрсыйымдылық. Сыйымдылықтың өлшем бірлігі. Конденсаторлар.

10.3.1.4 – қарапайым электр тізбегіндегі конденсатордың рөлі

• Өткізгіштің электрсыйымдылығын түсіну
• Қарапайым электр тізбегіндегі конденсатордың ролін түсіну;
• C=Q/U -конденсатордың электрсыйымдылығын анықтайтын формулаларды білу, есеп шығаруда қолдана алу
• конденсатордың құрылысын, түрлерін, қолданылуын білу;

• Білу және түсіну:
• Сыйымдылықты түсінеді, өлшем бірлігін сипаттай алады.
• C=Q/U формуласын біледі;
• Деректерді қолданып, Электр сыйымдылықтың формулаларын қолдана алады .
• Қолдану.Талдау:
• Кернеу мен зарядтың тәуелділігін талдап, сыйымдылықты анықтайды.
• Қуатталған конденсатор мен қуаттан ажыратылған кездегі энергия өзгерісін талдап, салыстыра алады, білімді жинақтап, қорытынды жасайды.

Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері

Конденсатор, конденсатордың сыйымдылығы, электрлік потенциал , энергия ,заряд сақтайды, тогынан айырады, босатады, зарядтың ыдырауы

Аккумулятор конденсаторды қуаттау үшін жұмыс істейді.

Конденсатор энергияны сақтайды.

Электрлік потенциалды энергия конденсатор қуатынан айырылған кезде босатылады

Пәнге тән лексика мен терминология:

Тапсырма орындау барысында ынтымақтастыққа, құрметке баулу. Оқушылар бірін-бірі бағалауда академиялық шыншылдықты ұстанады.

Мектептегі тақырыпқа сай іздену қажеттігін, өмір бойы білім алу керектігін білу.

математика (есептер шығаруда)

Презентация, Интернет ресурстары

https://bilimland.kz/kk/#lesson=11024

8 сыныптан потенциал ,потенциалдар айырымы, сыйымдылық,конденсатор ұғымдары

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

- Ұйымдастыру

Алған білімді тексеру.Сұрақтар:

• Электростатика және электродинамика бөлімі қандай бөлім?
• Заряд дегеніміз ...
• Кулон заңын тұжырымдаңыз
• Күш сызықтарының қасиеттері
• Кернеулік дегеніміз не? Бағыты?
• Өткізгіш дегеніміз не?
• Диэлектрик және диполь дегеніміз не?

Миға шабуыл:

• Теле радиоаппаратураны жөндеу маманының көмегіне жүгінген уақытыңыз болды ма? Қалай ойлайсыз ол немен айналысады?
• Осы бөлшектерді атай аласыз ба?
• Бұл маманға физиканың қай бөлігін білген дұрыс?

Сабақтың тақырыбы және оқу мақсаттарымен таныстыру.

Мультимедиялық оқулық, таныстырылым арқылы тақырыпты түсіндіру.

Конденсатор деп диэлектриктердiң жұқа қабатымен бөлiнген модульдары бойынша тең әр аттас зарядталған зарядтардың екi өткiзгiштен тұратын жүйесiн айтады.

Бұл өткізгіштерді (пластиналарды) конденсатордың астарлары деп атайды.

Жазық конденсатордың электрсыйымдылығы:

мұнда S – әр пластинаның ауданы, d – пластиналар арасындағы арақашықтық.

Сфералық конденсатордың электр сыйымдылығы:

Түрлері

Конденсаторлар жазық, сфералық және цилиндрлiк деп ажыратылады.

Жазық конденсатор бiр-бiрiнен аз арақашықтықта орналасқан бiрдей екi параллель пластинадан тұрады

Конденсаторларды сыртқы механикалық әсерлерден қорғау үшін оларды арнайы корпустармен қаптайды.

Конденсаторлар не үшін қажет?

. 

Ұқсастық: Банкаға құйылған сумен салыстыру: банканың көлденең қимасы-сыйымдылық, биіктігі-кернеу, су-заряд немесе энергия; Аккумуляторда банкадағы су жіңішке шлангпен ағады; конденсатордағы зарядтың ағып кетуі банканың түбі ашылып, су бірден ағып кеткенге ұқсас.

Кластер-сызба жасау:

Бекіту

• Конденсатордың негізгі сипаттамасы оның электрсыйымдылығы болып табылады.
• Қатты диэлектриктің болуы жүйенің электрсыйымдылығын арттырады;
• Диэлектриктің қалыңдығын азайтса, өткізгіштер жүйесінің сыйымдылығы артады;
• Диэлектриктің өтімділігі артқанда, жүйенің электрсыйымдылығы артады;
• Өткізгіштердің ауданын арттырғанда жүйенің электрсыйымдылығы артады;
• Конденсаторларды сыртқы механикалық әсерлерден қорғау үшін оларды арнайы корпустармен қаптайды.

Альтернативті жауабы бар тест

• Конденсатор атқаратын қызметі электр зарядын жинақтау.
• Конденсатор деп жұқа диэлектрик қабатымен бөлінген екі өткізгіштен тұратын жүйені айтады.
• Конденсатор астарларындағы зарядтар модулі және таңбалары бойынша бірдей болады.
• Конденсатордың заряды деп оның астарларының біріндегі заряд шамасын айтады.
• Электрсыйымдылық деп екі өткізгіштің қанша заряд жинақтай алатынын сипаттайтын шаманы айтады.
• Жазық конденсатордың электрсыйымдылығы өткізгіштердің ауданына ғана тәуелді.

Кері байланыс Білемін Білдім Білгім келеді

Үй тапсырмасы Видеолар қарау

§ 8.10 – 8.11

• Кернеуі U = 120 В болатын ток көзінен q = 6 · 10^-5 Кл заряд алатын конденсатордың сыйымдылығы қандай?

Жауабы: 0,5 мкФ

• Слюдадан жасалған конденсатор астарларының ауданы S = 15 см², ал астарлар арасындағы қашықтық d = 0,02 см. Конденсатордың сыйымдылығы қандай?

Жауабы: 400 пФ

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

Негізгі ұғымдар түсініп, қарапайым есептеулерді жүргізеді. А деңгейі есептерін шығарады

Көпшілік оқушылар

Формулаларды түрлендіріп, есептерді дұрыс шығарады. В деңгейі есептерін шығарады

Кейбір оқушылар:.

өз ойларын еркін жеткізіп қорғай алады; сұрақтарға толық дәлелді жауап береді. С деңгей есептерін шығара алады

Өз-өзін бағалау

Сабақ барысында қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?