22.12.2021
  225


Автор: Нұрхалық Абдырақын

Калейдаскоп

 


ЛюИюың (жазбаларынан)


 Менде бір әйнек сөре бар, оның ішінде аса құнды көптеген ұсақ заттар бар, айтсам цзисе тасы, кристалл әйнегі, Чин династиясы кезіндегі темекі қорабы, Миң династиясының эмальдан жасалған бұйымдары, қазіргі заманғы тоғыз қыш мүсіні, мәрмәрдан жасалған шымылдық сонымен қатар екі калейдаскоп бар.


  Калейдаскоптың бағасы өте қымбат емес, мен оларды қайда қоярымды білмей сөренің жоғарғы жағына қойдым, өйткені үйдегі кішкене досым маған келіп сөренің ортасындағы заттар қызық есес тек ғана калейдаскоп әдемі деп соны алып ойнайтын сияқты.


  Мәселе мынада, балалар оны көре алмасада үлкен кісілер сөредегі кішкене заттарға таңырқап қарайды осылай осы калейдаскопқа қызығушылық артады.


Мынау не деген көркем әдемі зат маған бере тұршы деп жалынады.


  Бір ғалымның зерттеуі бойынша, физиологиялық сезімінен сырт басқа бір себеп бар, мысалы кішкентай жануарлардың ұя қазуы, құмырысқалардың ұясына азық тасуын ешкім үйретпеген, өйткені оларда физиологиялық дағды қалыптасқан.


  Кез-келген балалар мен егде адамдарға дейін осы калейдаскопты қызықтайды. Айтатын болсақ қарттар балалардың алдында қызықпаған сияқты болғанмен қызығады.


  Егер калейдаскоп үстелдің үстінде қалып қойса кез-келген адамның барлығы еріксіз калейдаскопқа көз тігеді.


  Деректер бойынша Америкада ойыншықтар дүкенінде қағаздан жасалған арзан калейдаскоп бар, мұражайда үлкен калейдаскоп бар және көне заттар дүнкенінде  бағасы бірнеше мың юань тұратын асыл бұйымдар бар екен.


   Калейдаскоп балалар ойнайтын ойыншық, досқа сыйлайтын сыйлыққа жарайды, сонымен қатар баға жетпес асыл бұйымға да балауға болады.


 Менің калейдаскобымды Миң,Чиң династияларының фарфор бұйымдарымен салыстыруға болмайды, оның бағасы да арзан емес.


орталықта бір шебердің тау кристалынан жасаған калейдаскобын кездестірдім


ол « Fan kou te » деген құрал-жабдықтар компаниясының бұйымы екен. Оны бір көне заман заттарын сататын дүкеннен сатып алған екен. Асыл тастан жасалған осы калейдаскоптың түрі үшбұрышты, үш жағы қиғаш кесілген, кесілген жері боялған, жанына свинец атты химиялық элемент жапсырылған және оған қоса маржан таспен әшекейленген, сонымен қатар фонтан көрінісі бар.


 Мен калейдаскобымды алып саябақта жиі серуендеймін, әртүрлі гүл-шөптерге қараймын соның ішінде сала-құлаш өскен шырмауықтарға көз салам. Ұзынша келген шеңбердің ішіне зер салып қарасаң бір ұлы күш сиқырлы әлем жаратқан, оған қоса пілдің денесінің әр бөлігі үздіксіз өзгеріп отырады.


  « Fan kou te » калейдаскобының ұлттық пішіні туралы айтатын болсақ сыртқы түрі ескі құралы сияқты. Осы темір шеңберінің ішінде үш түрлі айна бар, жарықтың бір жағы бұлыңғыр, әйнектің бірінші жағында көптеген түрлі-түсті әйнек ұнтағы бар және бірі екіншісін айналдыруға кедергі жасамайды.


 Сонымен айналдырған кезде ортасындағы ұсақ ұнтақ айналып түрлі-түсті заттарды бейнелейді. Мысалы: қызыл түсті бір түрлі гүлдер, жасыл түсті жапырақтар, шық тамшыларын бейнелейді. Оған қоса бұлынғыр жібектей әйнегі кішкене құрт-құмырсқалардың формасын көрсетеді. Мыс торын мықтылап қосып жарыққа қарама-қарсы қарасаң  кесек-кесек қара торларды көресіз.


   Мен калейдаскопты жатып көргенді ұнатам, өйткені түрлі-түсті әйнекті тұрып көргенше жатып көрген кезде көптеген сурет таңдауға мүмкіндік бар. Кейде қайта айналдырып, ең алғашқы суретті көргім келеді. Кейде мен ұзақ қарап жасыл немесе қызыл суреттің шығуын үміттенемін. 


 Мына бір ой менің шабытымды оятты, не үшін су бұрқақтайды,


түрлі-түсті әйнек ұнтақтарын дайындау маған бір керемет ой берді.


 Мына аса үлкен калейдаскопты көрген кезде көктем гүлін, күз жапырағын , құстар дауысын, әлемге махаббаттыңды көресің, шындығында егер сиқырлы жер үздіксіз жалғаса беретін болса жапырақтардың көбеюі маған шуағын шашар еді.


                                             Автор туралы мәлімет:


 Лю юың, ер (刘勇Liu Yong1949-)


1949 жылы Тайуанда туылған ата, бабасы беижіңдік.  Ол Американың Клумбия университеттін бітірген, шығармалры жастардың көңілінен көптен жол тауып жүрген атақты осы заман жазушысы.  «Жүректің отын жағайықшы» «Қанды қолдың тарихы» қатарлы кітаптардың авторы. Қазір Америка тұрғыны.




Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Пікір жазу