Жүсіпбек Аймауытов «Ақбілек» романы. Қазақ әдебиеті, 10 сынып, дидактикалық материал. 1 сабақ.

Топқа бөлу

Сұрақтар жауыны

«Ақбілек» - қазақ әдебиетіндегі ең алғашқы реалистік проза талаптарына, жанрдың еуропалық шарттарына жауап беретін толыққанды көркем, бастан - аяқ салиқалы, сабырлы, ұстамды проза үлгісі ретінде жазылған реалистік роман. Қазақ әдебиетінде реалистік роман ұстанымдарын алғаш меңгерген қаламгерлердің бірі – Жүсіпбек. Тақырыбы - әлеуметтік тартыстар, тап күресі, ел мойнына түскен салмақ және адамдардың тағдыры. Бұл – психологиялық роман, мұнда түрлі адамдардың психологиялық ерекшеліктерін көрсететін мінез - құлық, болмыс - бітім кеңістігі бар.

• Реалистік роман екенін немен дәлелдейсіздер?
• Қандай әлеуметтік тартыстар беріледі?
• Шығармадағы тап күресін көрсетіңіздер
• Ел мойнына қандай салмақ түсті?
• Адамдардың тағдыры қандай болды?
• Неге психологиялық роман деп аталады?
• Психологиялық ерекшелікті көрсететін қандай мінез-құлық пен болмыс-бітімді атай аласыздар?

Топтық жұмыс.

1-топ.

1. Романдағы оқиға қай кезеңде бейнеленген?

2. Ақбілектің көзінің тартуы нені аңғартады?

3. Шұбап келе жатқан 4 атты кімдер болып шықты?

• Қандай қорытынды жасайсыздар? Шығарманың идеясы не?
• Сіз жауап берген сюжет шығарманың композициялық құрылымының қай бөлігі?

2-топ

4. Келген салт аттылар бірден Мамырбайдың үйіне келуінен нені аңғардыңдар?

5. Ақбілек тығылып жатып қандай сезімде болды?

6. Ананың балаға деген махаббаты қандай оқиғамен байланысты көрінді?

• Қандай қорытынды жасайсыздар? Шығарманың идеясы не?
• Сіз жауап берген сюжет шығарманың композициялық құрылымының қай бөлігі?

3-топ

7. Ақбілектің шұңқырда екенін кім білді?

8. Қара мұрт қандай адам?

9. Бекболаттың сүйген қызынан бас тартуы туралы не ойлайсың?

• Қандай қорытынды жасайсыздар? Шығарманың идеясы не?
• Сіз жауап берген сюжет шығарманың композициялық құрылымының қай бөлігі?

4-топ

10. Әкесінің қызын үйінен қуып жібергені дұрыс па?

11. Жеңгесі қандай адам (жеңгесінің жасаған жақсылығы)

12. Ақбілектің қалаға кетуі оның өміріне қалай әсер етті?

• Қандай қорытынды жасайсыздар? Шығарманың идеясы не?
• Сіз жауап берген сюжет шығарманың композициялық құрылымының қай бөлігі?

Болған оқиғаға Ақбілек кінәлі ме? Ақбілек қандай қыз? Роман сізге ұнады ма? Романның қай жері ұнады?

«Ақбілек романы – ұлт тағдыры» деген пікрмен келісесіздер ме? Неге?