Бөлім: «Өлеңдер»

Өлең – шағын көлемді поэзиялық шығарма. Ырғағы мен ұйқасы қалыпқа түскен, шумағы мен бунағы белгілі тәртіпке бағынған нақысты сөздер тізбегі. Өлеңнің түрлері мен жанрлары әр алуан: ода, элегия, баллада, сонет, т.б. Кең мағынасында өлең қысқа көлемді поэзиялық туындылардың жалпы атауы болса, тар мағынада музыка өнер мен сөз өнеріне ортақ туынды, яғни ән өлеңі. Қазақ ауыз әдебиетіндегі халық өлеңдері еңбек-кәсіпке орай (аңшылық, төрт түлік, наурыз өлеңдері), ескілікті наным-сенімге байланысты (бақсы сарыны, арбау), әдет-ғұрып негізіндегі (салт, үйлену, мұң-шер өлеңдері), қара өлең, тарихи өлең, айтыс өлеңдері болып бөлінді. Өлең сөздердің болмысы, жаратылысы аса күрделі, оған ишара, меңзеу, салыстыру, жұмбақтау, астарлау, бейнелеу, теңеу, ұқсату, т.б. тән. Өлең лирика жанрында кең тарады, тақырыбы жағынан саяси, көңіл күйі, табиғат, махаббат және философия түрлерге жіктеледі.
ЖҰЛДЫЗ-ҚИЯЛ
Ұйқыменен өткізуші ед түнді адам,Ал мен болсам ұйықтай алмай жынданам.Содан кейін берілемін қиялға,Жұлдыздарға қарап жатып мыңдаған.Қара түннің..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
Мен өмірге жаралғанмын жыр үшін...
Мен өмірге жаралғанмын жыр үшін,Жырсыз бақыт, жырсыз шаттық құрысын.Ол болмаса қақырайды қабырғам,Ол болмаса тарылады тынысым.Жаулаған ол тәнімнің әр..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
ЖЕЛТОҚСАН
Желтоқсан, түсің неткен суық еді?Кінәң бар ақтай алмас жуып енді.Сорасын еріткенсің талайлардың,Қабылдамас таратқан уың емді.Сені ұмытқым келеді..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
Аялдама. Ал мен тұрмын аялдап...
Аялдама. Ал мен тұрмын аялдап,Көлік күтіп бел будырып бір шешім. Сағатым да жылдам жүрді баяндап,Көзімменен айналдыра тілшесін.Бір уақытта келді..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
АСТАНА
Шабыттан от боп жанып дене қызып,Келемін әр нәрседен өлең үзіп.Сарыарқа, маңдайымды тасыңа ұрдым,Мені де Астанадай көр емізіп.Қалам тұр әр сәт сайын..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
Қызғаныш па арада бар бір күдік...
Қызғаныш па арада бар бір күдік,Қош деп едім, шығарып сәл бір бүлік.Қабағыңды түйдің де қара бұлт қып,Көз жасыңды жібердің жаңбыр қылып. Өшірмей..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
Қайныға жарасады не десем де...
Қайныға жарасады не десем де,Жайлыға балайды ылғи жеңешем де.Ол рас, мінсізбін деп айта аламын,Күнәсіз періштемін демесем де.Қаншалық дегеніммен..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
АЖАЛ ЕМЕС, ҒАЗАЛДЫҢ ҚҰРБАНДЫҒЫ
(Иса Байзақовқа)От беріп шабыт деген мыстан құрбы,Ойсыратып осалдау тұстан кірді.Қай ақын көрге бірге әкетіп едҚаламы мың құбылып құсқан жырды?Алла..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
ТІЛ ЖӘНЕ ТӘУЕЛСІЗДІК
Келмей мүлде көңілдің бұрауы шын,Қайғы-мұңға уланып тұр-ау ішім.Өткеніне қарасам қазағымныңЖаралғандай өмірге жылау үшін.Көз жасынан көл тұрып зар..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
Қалықтайтын биікте қыран шабыт
(Мұқағали Мақатаевқа)Қалықтайтын биікте қыран шабытҚұлап түсті, ұшушы ед ұран салып.Суықты да елемей, ыстықты даШарықтаған шақтары жүр аңсалып.Жер..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
ТАҢҒЫ ЖАҢБЫР
Барлық асқар мәртебеден биік бұл,Құба таңмен Алла нұрын құйып тұр.Бүкіл дала дыбысына жаңбырдың,Қалған дерсің құлақ салып, ұйып бір.Айқайымен оятатын..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
АҚЫН РУХЫМЕН СЫРЛАСУ
(Ілияс Жансүгіровке)Көңілімнен өлең шығар ырғалып,Жыр жазудан жүрген жоқпын құр қалып.Ауылыңа бара жатып рухыңмен,Сырласпасам болғаным да бір..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
ҚАЗЫНАЛЫ ҚАРАҚИЯ
Бұл тағдыр жүрегіне жара құя,Жүрсе де қажымайды бала би, ә?Бүгінгі мейрамыңа жыр арнайды ол,Тек қарап тұра алмайды, Қарақия!Мұнай, тас, газың да бар..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
АНАМА
Бір ерекше серпін берсе шабыт деген жел кеп тың,Шебері ғой ақын шіркін өлең атты өрнектің.Жүрегімнен талай-талай жыр шығарып жүрсем деӘлі күнге ана..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
ҚЫЛМЫСКЕР БЕЙТАНЫС ҚЫЗ
Бұрын-соңды көрмеген, сағынбаған,Бұрын оған жыр-ошақ жағылмаған.Жүрегімді ұрлады бейтаныс кыз,Мен бүгін сотқа барып шағымданам.Жүрегімді ұрладың..
©  Азамат ОРЫНБАСАРОВ
«Келемін» демеңіз...
«Келемін» демеңіз...Мен үшін құндырақ келмеген,Ырқыма көнгеннен, көнбеген. Төзімді тауысыңыз барынша, Құштарлық отымен емделем. Еш хабар болмасынСіз..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
Сіз болжап, жауған жауын бұл...
Сіз болжап, жауған жауын бұл,Жүргенде жасқа малынып, Тұратын дүлей дауыл кіл,Тулаған жүрек сағынып...Сіз болжап, төккен нөсер бұл, Жүргенде көктен..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
ЖАНСЫЗ БЕЙНЕ
Жауабы жоқ мың-сан жатқан сұрақтың, Жүрегіме неге менің мұң – патша. Жансыз бейнеЖалынды ұлы жырақтың,Тым болмаса бірдеңе деп тіл қатса...Жансыз..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
ҰҚСАЙМЫН МЕН ҒАШЫҚ БОЛЫП ҚАЛҒАНҒА
Қою қасың, тұнып тұрған көзіңді,Өзіңді мен шын сүйемін асылым,Саған деген буырқанған сезімді,Ұстай алар емеспін-ау жасырын.Сүйем сені, сүйем сені..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
МАЗАМДЫ АЛМАҢДАР
Мазамды алмаңдар,Мазағың мен емес.Мазамды алғандар,Мазамды елемес. Мазасыз күйдемін, Махаббат – есірме. Мен сені сүйгенмін, Мамырдың кешінде. Мұң..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
Сіз – Күнсіз!
Сіз – Күнсіз! Нұр шашып тұратын үнемі,Мен – Аймын, Мекенім мүлгіген түн еді...Сіз – Отсыз,Лапылдап жанасыз сезімдей,Мен – сумын,Сөндірем барлығын..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
Сеземін емессіз жырақта...
Сеземін емессіз жырақта,Келеді құлаққа ортақ үн.Мен Сізді іздеймін... Бірақ татабудан қорқамын.Үрей бар жүректі шайқаған,Сейілте алатын шамам жоқ...
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
Суытып кетті күн бүгін...
Суытып кетті күн бүгін, Сунып кеттік біз дағы. Тылсым мұң түріп түңлігін,Тоңдырды жанды ызғары. Күн тұман бүгін. Онсыз да,Бұлыңғыр еді арамыз.Түсіп..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
Сіз де жоқсыз...
Сіз де жоқсыз...Өмірім де құнарсыз,Өрекпіген өлең де жоқ сондықтан.Бақытты күн кешіп жүрген шығарсыз,Менің болса, жаным қалды зорыққан. Салдық құрып..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА
Күллі істің таба алмай орайын...
Күллі істің таба алмай орайын, Күн кешіп жатырмын дәмесіз.Мен Жібек болмай-ақ қояйын,Төлеген емессіз және Сіз. Біздегі махаббат әйгі боп,Қалмасын..
©  Сандуғаш ШОРТАНОВА