Поэмалар ✍️

Халқым!
Мені көрдің бе?
Кеудесі бар,
Басы жоқ.
Жауы бар да,
Досы жоқ.
Жүрегінің қаны жоқ,
Көңілінің хошы жоқ.
Кім айтады –
Еліме,
Исатайдың барында,
Ақжайықта,
Нарында.
Ақ найзасын ойнатқан,
Қызыл тілін сайратқан.
Атқан оғы адырна,
Жау біткенді жайратқан,
Дұшпанға тісін қайратқан,
Кім айтады –
Кешегі,
Кескекті де,
Көшелі
Махамбетті осы деп.
***
Өртеніп өмір өзегі,
Сұм жүрек нені сезеді?!
Бұлқынып шығып
Бір хабар,
Бар дүниені кезеді.
Бауыры бүтін жан болса,
Бұған кім енді төзеді?!
Хайуанға қарай жақындап,
Адамнан адам безеді.
Өлімге қарсы кім тұрар,
Бәрі де болса,
Орнымен,
Өлшеулі өмір –
Межелі.
Байлар да болған – бір жұттық,
Батыр да болған – бір оқтық,
Қайтесің келсе кезеңі.
...Ісіне Зордың сөз бар ма,
Жәңгірге келе жатқандай...
Жәңгірге келе жатқандай,
Ендігі Бастың кезегі!
***
Бір сұмдық Николайдың басын жайлап,
Онысын және ішіне жасырды ойлап.
Төбеден жай түскендей...
Солқ етті жер –
Бір жасын –
Құм Нарынның төсінде ойнап.
***
Тәлкегі бұл тағдырдың,
Тұл дүние – түнерсе.
Көзін жойып Жәңгірдің
Жаһаннамға жіберсе.
Енді соған қамданып,
Күндер өтті бірнеше.
Ешкім оны аңғарып,
Және ешкім білмесе.
Осыны ойлап Николай,
Бұқтырмақ боп бұл елді.
Құм Нарынға бірталай
Өкілдерін жіберді.
Жатқан ауыл қамсыз боп,
Қайырмастан малын да.
Жүрді бірі –
Жансыз боп,
Хан Жәңгірдің жанында.
***
Жан алғыштың нағыз өзі,
Жалтылдайды – ұстара.
Көкшіл көзді,
Жылпос жігіт –
Хан Жәңгірді қасына алып,
Шашын алып,
Қаранады жан-жағына сұстана.
Қаранады жан-жағына...
Хан Жәңгірдің желкесіне
Қонақтаған құзғындай.
Жан-жағына...
Жын мен шайтан
Көшіп-қонып ызғындай.
Қаптап кетті,
Таптап кетті
Хан Жәңгірдің ауласын.
Сақал-шашын қырып жатыр,
Тұрып жатыр,
Тұқыртып,
Хан Жәңгірдің
Саудаға сап,
Сау басын!
Жарқылдайды,
Жалтылдайды ұстара,
Жалған дүние – қыл үстінде,
Ұзақ па әлде,
Қысқа ма?
Жүрмейді ол тура жолмен,
Көнбейді ешбір нұсқаға.
Жәңгір ханның
Жан-жағы жау,
Ішінде де, тыста да!
Мына бір жау,
Нағыз жансыз,
Кіріп алып ішіне.
Сұр жыландай сумаңдайды,
Жылмаңдайды
Сыр білдірмей кісіге.
Апырай, ә,
Апырым-ай...
Жылан көзі
(лаң ба өзі!)
Әр тал шашты тінтіп бір,
Қолындағы ұстарасы,
Ұстатпастай қылпып тұр.
Жатқаның ба,
Жат қолында –
Ханның басы қор болып –
Қандай сұмдық түртіп тұр.
Жалт-жұлт еткен ұстараңыз
Жарқ-жұрқ еткен қанжар ма?
Ханның басы доптай ұшып,
Қанжығаға байланып...
Бірте-бірте мына дүние,
Дау-дамайға айналып...
Мұндай сұмдық болады екен жалғанда!
Сумаңдаған ұстара,
Жылмаңдаған ұстара,
Таба білсе ұтырын
Ұстара да, дұшпан, ә!
Қашып барып шындықтан,
Әлдеқандай сұмдықтан
Сыр тартқандай ұстара,
Тіл тартқандай ұстара
Қанжар емес,
Қылыш емес,
Ханның басын қиып түсті...
Құртақандай ұстара.
Жауға бармай жасандырып,
Ұстараға бас алдырып,
Бұдан артық –
Бола ма екен масқара!
Жанталасып жауда өлмей,
һәм таласып, дауда өлмей.
Сән-салтанат жасамай,
Атқа мініп сау желмей.
Қапияда –
Қамсызда,
Құрбан болып жансызға.
Шаш алам деп ұстара,
Басын алды –
Масқара.
Масқараға – не шара!