Қазақ тілі пәні бойынша 9-сыныпқа арналған алғашқы бақылау жұмысы.

Мақсаты: оқушылардың есте сақтау, ойлау қабілеттерін дамыту, тыңдай  білу және сауатты жазуларын қадағалау.

Ана тілін білмеген – ақылы жоқ желікбас

Адамзат  жаралғалы бері, ана тілі адамгершілік айнасы болып келеді. Ана тілі - әр халықтың  өзінің  төл белгісі. Өз халқына қызмет ету үшін, алдымен ана тілін жетік білу қажет. «Ана тілін білмеген- ақылы жоқ желікбас. Ана тілін сүймеген – халқын сүйіп жарытпас», - деген қанатты сөз бар. Бұл сөзді қырғыз ақыны Сарноғаев айтқан. Өз халқын сүйе білген адам өзге елді де  сүйе біледі.

«Ақын болу – міндет емес, азамат болу - парызың», - дейді. Азаматтық дегеніміз – ана тілін ардақтау. Біздің  халқымыз тілге кедей емес. Халқымыздың тілдік қоры өте бай.  Тіліміздің байлығын  ауызбен айтып жеткізу мүмкін емес. Тіл байлығы -  рухани байлық.

                                      (Қазақ тілі мен әдебиет журналы 5/2005, 92 сөз)

  Лексика-грамматикалық тапсырмалар:

ІІІ деңгей.

1. Мәтіннен тәуелдік және септеулік жалғаулы сөздерді теріп жазып, оның жағы мен септігін анықтаңыздар.


2. Берілген сөздердің синонимдік қатарын жазыңыздар.

І нұсқа- азамат, ел, қажет.            ІІ нұсқа-халық, ана тілі, алдымен.

3. Ана тілің – арың бұл,

Ұятың боп тұр бетте.

Өзге тілдің бәрін біл,

Өз тіліңді құрметте! – өлеңінің авторы кім?

ІІ  деңгей.

1. Берілген сөздерді құрамына қарай талдаңыздар

І нұсқа- адамгершілік, жаралғалы.         ІІ нұсқа- азаматтық, халқымыздың.

2. Берілген сөйлемге синтаксистік талдау жасаңдар.

І нұсқа - Ана тілі - әр халықтың  өзінің  төл белгісі.

ІІ нұсқа - Өз халқын сүйе білген адам өзге елді де  сүйе біледі.

І деңгей.

Ана тілі тақырыбына 4-5 мақал – мәтел жазыңыздар.