Əдет ғұрып туралы Туындылар ✍️

Әрбір адам, өмірге ой көзімен, биік адамдық ақыл-парасатпен қарау, жарық күнді қадірлеп, жақсы өмір сүруге дағдылану, өнер-бі- лім, үлгі-тағылым..

Қазақ халқы «бірінші байлық – денсаулық» деп денсаулықты бəрінен жоғары қояды əрі үнемі «денімді сау, басымды аман қыл» деген игі тілекте болып..

Жастық шақтың екі айналмас алтын дəуір, өнер-ғылым үйрене- тін, əрқандай қиындықты бұйым құрлы көрмей, аңсаған арманға же- тіп, бақыт-байлық..

Қазақ халқы ұрпақ тəрбиесінде, тəрбиелік мазмұны бай, қамти- тын көлемі жан-жақтылы, кең болуына баса назар аударып, өмірдің жақсы-жаман тұстарын..

Ақыл-есі дұрыс барша адам баласы жүрген-тұрған жерлерінде елге жақсы қылық, жарасымды мінез, жылы шырай көрсетіп, үлгі-та- ғылым таратып, əрқандай..

Жомарттықты ең ізгі, ең асыл қасиеттер қатарына қойып, «қол жомарттығын» адамгершілік пен ізгіліктің нақты көрінісі деп бағала- ған қазақ халқы:..

К өңілді кең ұстау, барға қанағат ету, шүкірлік қылу, қызған- шақтық пен озбырлықтан, орынсыз бəсеке мен өлермендіктен аулақболып, барлық адамды..

Сөз жомарттығын қалыптастыруда қазақ халқы адам баласының аузынан үнемі жақсы сөз, жарасымды əзіл шығуы, айтқан сөз, түрлі əзіл-қалжыңдардан..

Қазақ халқы адам баласында көз жомарттығы, сөз жомартты- ғы, көңіл жомарттығы, қол жомарттығы, жол жомарттығы сынды бес жомарттық болу керек деп..

Халқымыздың дəстүр тəрбиесі ел ішіндегі білікті адамдар мен билер, мектеп-медреселер арқылы жүргізілген жəне олар үлгі-өнеге болып, салт-дəстүрдің..

Қазақ халқы қоғамдық қарым-қатынас пен барыс-келіс, алыс- берісте, əсіресе ұрпақтарға берілетін тəрбиенің өнімді, дұрыс жүр- гізілуі үшін адам жасын..

« Шабыспақ» өнері – ерте замандағы қазақ халқының өзін қорғап, қас жауларына қайтарма соққы берудегі маңызды өнерлері-нің бірі. Шабыспақ ат үсті мен..

« Атыспақ» – ерте замандардағы қазақ халқының ерлік-серілік өнері, сондай-ақ, өзін қорғап, қас жауларына қайтарма соққы берудегіерен өнерлерінің..

« Ш анышпақ» өнерінде ат үсті қимылы негізгі, жаяу қимыл қо- сымша үйретіледі.Бұл өнерді үйретуде, ең алдымен балаларға қанжар, сүңгі, найза, кездік..

Тастамақ – ел ішіне кең тараған, күнделік тұрмыспен етене қабысып кеткен халықтық өнерлердің бірі. Бұл өнерге негізінен арқан, құрық, жіп, бұғалық..

« Ілдірмек» ойынына баланы əбден төселдіріп, ат үстінде өзін мықты ұстап, əрқандай қиын жағдайға да төтеп беретін болғанда, ат үстінде аударыспақ..

Әдетте, балаларға ілдірмек өнерін бала атқа емін-еркін мініп, ат тізгінін ұстап, ат үстінде отырудың қыры мен сырын толық игерген соң үйретеді...

Спорттың бұл түрін қазақ халқы бала аяғын басып емін-еркін жүргеннен бастап үйрете бастайды. Мұнда, жасы, бойы деңгейлес балаларды белдеріне белбеу..

Салыспақ – ертеде ел ішіне кең тараған ұлттық спорт ойында- рының бірі. Бұл ойын ат үсті мен жерде тең қолданылады. Талап-керлерге қамшы, сойыл..

Aлыспақ – ат үстіндегі жəне жаяу балаларға бірдей үйретіле- тін өнер. Бұл өнерде тəжірибелі кісілер балаларға қарсыласымен алысудың алуан түрін..

« Т артыспақ» өнерінде ат үсті қимылы – негізгі, жаяу қимы- лы қосымша қолданылады. Бұл ойынды балалар алғаш тай-құнанға мінгенде бастайды...

« Жүзуді білмеген суда жанынан айырылады, бағуды білмеген далада малынан айырылады» деп тұжырымдаған қазақ халқы, суға жүзіп шынығуды, сондай-ақ..

« Қ арғығанды білмеген – тірі ғаріп» деп қазақ халқы «қарғу, секіру, аттаудың» үлкен өнер екендігін ұрпақтарына ұғындырып,«қарғымақты» түрлі кедергі..

Өрмелемек – балаларда түрлі қауіп-қатерден құтылу, жыртқыш аң-құстардың шабуылы мен тасқын, көшкін сияқты кездейсоқ апат- тардан құтылудың жолдарының..

Дене тəрбиенің бұл түрінде балалардың аяғы шығып емін-еркін жүретін болғаннан бастап жаяу жарыстырып, жүгіртіп, жерде əбден шынықтырған соң..