Эсселер ✍️

Автор:Дина Ерқожа

Жаңалық па, әлде пікір ме?

Қазіргі ақпараттық заманда жаңалықтар мен пікірлердің ара-жігін ажырату бұрынғыдан да маңызды болып отыр. Әлеуметтік желілердің дамуы, блогерлер контентінің көбеюі және түрлі ақпараттық платформалардың пайда болуы оқырманды дерек пен көзқарастың арасына жиі шатастырып жібереді. Сондықтан кез келген ақпаратты қабылдағанда оның нақты қандай жанрға жататынын анықтай білу – медиа сауаттылықтың негізгі талаптарының бірі.Жаңалық – бұл нақты фактілерге негізделген, тек оқиғаның кім, қашан, қайда және қалай болғанын баяндайтын ақпараттық материал. Оның мақсаты – оқырманға жаңа дерек ұсыну. Жаңалықта автордың жеке көзқарасы, эмоциясы немесе бағалауы болмайды, сондықтан ол барынша бейтарап әрі қысқа түрде беріледі. Ал пікір – белгілі бір мәселе туралы автордың жеке көзқарасын білдіретін мәтін. Мұнда фактілермен қатар, автордың ойы, талдауы, ұсынысы немесе бағалауы беріледі. Пікір жеке тәжірибеге, сенімге немесе субъективті пайымға сүйенеді.Осы екі жанрды ажырату үшін мәтіннің мақсатына, қолданылған тілдік мәнерге және автордың мәтіндегі көріну деңгейіне назар аудару жеткілікті. Егер ақпарат тек дерекке құрылып, бейтарап тілмен берілсе – бұл жаңалық. Ал мәтінде «меніңше», «дұрыс», «қате» сынды бағалау сөздері болса немесе автор оқырманды белгілі бір ойға жетелесе – бұл пікір екенін аңғаруға болады. Жанрлық айырмашылықты түсіну – ақпаратты дұрыс қабылдаудың кілті. Себебі пікірді жаңалық деп қабылдау адамды адастыруы мүмкін, ал жаңалықты пікір сияқты оқу ақпараттың мәнін бұрмалайды.Қорытындылай келе, жаңалық пен пікір – ақпараттық кеңістікте жиі кездесетін, бірақ мазмұны мен мақсаты өзгеше жанрлар. Оларды ажырата білу – қазіргі медианы саналы түрде қабылдаудың маңызды бөлігі. Әрбір азамат ақпаратты сараптап оқып, дерек пен көзқарастың ара-жігін анықтай алғанда ғана ақпараттық ортада адаспай, дұрыс шешім қабылдай алады.