Бөлім: «Әңгімелер»
Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры.
Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
Аянаның табысы
Әбдіғаппардың қандай көлікпен жолаушы жүрсе де, жанында жолаушы болып келе жатқан сәнді киініп алған, тәлім көргендіктері білініп-ақ тұратын..
© Ғабиден Қожахмет
Атаман
Әбдіғаппардың қандай көлікпен жолаушы жүрсе де, жанында жолаушы болып келе жатқан сәнді киініп алған, тәлім көргендіктері білініп-ақ тұратын..
© Ғабиден Қожахмет
Асанның Мырзабайы
– Сол жолы бір ел жаққа барып қайтқан сапарымда қайтар кезде пойыздан қап кетемін бе деп аздап алаңдағаным бар, – дейді Сабыр шылымын тұтатпаққа..
© Ғабиден Қожахмет
Аралдың жігіттері
Емтиханға дайындайтын ақылы курста бұдан өзге төрт жігіт оқыған еді. Бұл жігіттердің төртеуінің де жасы - бұдан ересек. Осы жігіттердің ішінде..
© Ғабиден Қожахмет
Апасының тәлімі
Түскі шайын ішіп болысымен, апасы кейде бұған: "Маған "Қыз Жібекті" қойып берші", - дейтіні бар. Бұл далаға ойнап кеткісі келіп тұр еді, енді апасы..
© Ғабиден Қожахмет
Апасының балалары
Анам Қоңырбайқызы Күлжәмиланың рухына арнаймын.- Құлындарым, - дейді апасы суреттерге қарап отырып. - Сәбитім мен Кеңесім ғой. Тұңғыштарым. Осы екі..
© Ғабиден Қожахмет
Анекдотшыл күйеулер
Не анекдот?! Не анекдот?!- Ау, айтайық та әуелі.- Ал, айтшы арманда қалмай!- Бір күні Брежнев Олимпиаданы ашып жатқан ғой. Содан сөзін бастап жатып..
© Ғабиден Қожахмет
Ананың көңілі
Сақан ауылға дүниеден өтіп кеткен әке-шешесіне құран оқытуға барды. Сақандар бір әке-шешеден екі ағайынды жігіт. Ағасы ауылда тұрады.Сақан ауылға..
© Ғабиден Қожахмет
Ана тілім – қазақ тілі
(Мектеп шәкірті үшін жазылған).Халқымыздың бойында жинақталған асыл мұраларымызды еске алып отырсақ, олардың бізге қымбат әрі қастерлі екендігін ұға..
© Ғабиден Қожахмет
Ана тілім
(мектеп шәкірті үшін жазылған)Ол қазақ даласының шалқар көгінде күмбез болып көтерілген еді. Айбынын асырғысы келіп, мейманасын тасытпақ болған нөпір..
© Ғабиден Қожахмет
Ана тілі
Жылы екенін сезгем осы үннің мен,Сенің үнің, ана, мейірім білдірген.Тербеткенде әлди айтып сол үнмен,Бесігімде-ақ, ана, сонда күн күлген.Сол бір..
© Ғабиден Қожахмет
Алтын теңге
Өз жолына түсіп алып сүрлеу соқпағымен кіп-кішкентай Құмырсқа келе жатыр еді, кенет алдынан пенде шыға келді. Пенде Құмырсқаны бір-ақ мыжып өлтіре..
© Ғабиден Қожахмет
Алғашқы ұстаз
Қазалы ауданы, Қожабақы ауылындағы №25 қазақ орта мектебінде ұзақ жылдар бастауыш сыныпқа сабақ берген мұғалім, алғашқы ұстаз Нұғыман Әбдіразақов..
© Ғабиден Қожахмет
Ақынның шабыты
Бір кішкентай қаланың жалғыз ғана ақыны болыпты. Бір күні сол ақын 60-қа толған кезде, сол қаланың әкімі ақынына сый-сияпат көрсетеді. Жылы сөздерін..
© Ғабиден Қожахмет
Ақын және бастық
Ақын жергілікті жердегі бастықтың үйінде отырды. Бастықтың әйелі ақынға шай құйғалы жатыр еді, бастық әйеліне: "Шайыңды қоя тұр", - деді де, ақынға..
© Ғабиден Қожахмет
Ақыл
Ескенге жұрттың бәрі ақыл айтқыш еді. Ескеннің бір мінезі зияны жоқ қой деп айтқан ақылды тыңдай беретін. Бірақ сол ақыл айтқан жұрт Ескенді осы бала..
© Ғабиден Қожахмет
Азаттық
Азаттық жайлы сен де ұқтың,Әлемге ол даңқын жаяды.Кешегі ол өткен ерліктіңБүгінгі нүкте, баяны.Өткеннен алған тағылымАзаттық деген - бүгінің.Сәбиге..
© Ғабиден Қожахмет
Азамат болу – міндетім
(Мектеп бітіруші шәкірттер үшін өтінішпен жазылған).Халқымыздың тілінде азамат, азаматтық ұғымы екі түрлі мағынада қолданылатындығы бар. Екеуі де –..
© Ғабиден Қожахмет
80-жылдардағы ұстаздар
«80-жылдардағы ұстаздар» дегенде сол жылдардың ішінде өзімізге сабақ беріп жүрген ұстаздардың бір легі туралы оқушылық көзқараспен айтылып..
© Ғабиден Қожахмет
45 сом
Қап, - деді емтихан қабылдап отырған ұстаз. - Білмей қалдың, ә?
- Біліңкіремей... - деп күмілжіді бұл.
- Енді не істейсің, дайындалып келесі..
© Ғабиден Қожахмет
- Біліңкіремей... - деп күмілжіді бұл.
- Енді не істейсің, дайындалып келесі..
Шалдың үш баласы
Күндерде бір күн ертеде бір шал болыпты. Шалдың үш ұлы бар екен. Бір күні шал үш баласын қасына алып отырып сұрапты: «Қорамда сан жетпейтін малым..
© Міржақып Дулатұлы
Сол қыздың атын ұмыттым
Мен 1921 жылы Семей уезінде тергеуші болып қызмет еттім. Күз уақыты еді. Өзіме қараған аудандағы елдерді аралап жүріп, Қызыл Адырға келсем, аудан биі..
© Міржақып Дулатұлы
Оқу
Жүніс сегіз жаста еді. Ол оқи да, жаза да білмеуші еді. «Мені мектепке жібер» деп мазасын ала берген соң әкесі бір күні мектепке алып
барады...
© Міржақып Дулатұлы
барады...
Нұрмаш пен Дүйсен
Нұрмаш айтады:
«Дүйсен, біздің үйге бала бол, сонда біздің үйдің кісілері сіздікінен екі рет артық болады». Дүйсен ойлап тұрды да: «Жоқ, Нұрмаш. Сен..
© Міржақып Дулатұлы
«Дүйсен, біздің үйге бала бол, сонда біздің үйдің кісілері сіздікінен екі рет артық болады». Дүйсен ойлап тұрды да: «Жоқ, Нұрмаш. Сен..
Қыс
Декабрь жұлдызы. Қар көптен жауып, нағыз қыс болды. Күн әбден қысқарған. Күннің көзі көрінсе де жылынбайды. Өзенді, көлді мұз қаптап, жұрт үстімен..
© Міржақып Дулатұлы