Бөлім: «Анекдот, әзілдер»
Анекдот (грек. anekdotos — жарияланбаған) — қысқа, күлдіргі әңгіме, халықтың фольклор жанры. Басты ерекшеліктері — баяндаудың шындыққа жанасымдылығынан гөрі, тапқырлық танытып, әдейі әзілдеп айту шеберлігі. Анекдот көбінесе нақты адамдар туралы айтылады. Олар екі сипатты, екі ниетті болып келеді. Бір тобы қоғам мүшелерінің жағымды бейнесін, моральдық, психологиялық биік қасиеттерін паш ету мақсатымен шығарылады. Олар ақыл-парасатпен айтылады, күлдіре отырып, қоғамдағы теріс құбылыстар мен адам бойындағы жағымсыз қылықтарды әжуалап, әңгімеге көңілді сипат береді. Мұның мысалы Қожанасыр, Алдаркөсе, Жиренше, Тазша бала есімдерімен байланысты анекдоттар. Екінші топтағы анекдоттар арам ниетпен, жат пікірмен, тарихи адамдарды кекету-мұқату мақсатымен, олардың рөлін, халыққа еткен еңбегін төмендету, халық сүйіспеншілігін, жастардың ықылас-еліктеуін әлсірету үшін айтылады. Оларда әлгі адамдар тұқыртылып, кездейсоқ ауызға ілінген етіліп көрсетіледі. Мұндай зиянды, астарлы анекдотттар өзіндік пікір қалыптастыруға жетпеген, саяси жағынан аңғырт, қоғамдағы азаматтық орнын түсінбейтін адамдарды теріс түсінікте қалдырып, дұрыс жолдан тайғызады.
1 қаңтар, таңертең. Емханада тексеру. Дәрігер палатаға кіріп, тізімге қарай:
- Талапов осында ма?
- Мен.
- Фамильяңыз қандай?
- Талапов осында ма?
- Мен.
- Фамильяңыз қандай?
Апа, неге осы қазақтың келіндері орамалсыз жүрмеуі керек?– Е, жарығым! Əйел орамал тақпаса – арын ұмытады. Күйеуінің барын ұмытады! Шашы – тамаққа..
Мұғалім оқушыларға сұрақ қойып жатыр...Мұғалім: Дастан сен үлкен болғанда кім боласың?Дастан: Мен үлкен болғанда бай болам, ақшам көп болады, əйел..
Емтиханнан кейін:- Тапсырдың ба?- Тапсырған сияқтымын.- Не сұрады?- Өзім түсінбедім. Ағылшын тілінде сұрады ғой.
Өзімнің қандай инженер екенімді ойласам болды, дәрігерге қаралуға қорқамын.
Қожа керілдесіп тұрған екі жігіттің үстінен шығып қалып, арашаға түсіп, бірін жетектеп ол жерден алып кетеді.Ызадан қалшылдап келе жатқан жігіт былай..
Ауыл әкімі кабинетінен атып шығып, хатшы қызға дүрсе қоя береді:- Менің үстелімнің үстіндегі шаңды саған кім сүрт деді?- Не болып қалды, ағай?- Онда..
Екі жынды кино көріп отыр.- Мына киноны бұрын көріп пе едің?- Жоқ. Бірінші рет көруім.- Ал мен төртінші рет көріп отырмын. Бірақ алдыңғы үшеуіне..