Туындылар ✍️

Болон процесінің қалыптасу тарихы

Болон процесі — ХХІ ғасырда білім беру кеңістігін жаңғыртудың басты тұғырларының бірі. Бұл үдеріс 1999 жылы Италияның Болонья қаласында өткен тарихи кездесуде бастау алды. Сол жылы 29 еуропалық елдің білім министрлері Болон декларациясына қол қойып, Еуропалық жоғары білім кеңістігін (EHEA) қалыптастыруға бағытталған келісімді бекітті. Бұл – жоғары білімнің сапасын арттыруға, елдер арасындағы академиялық ұтқырлықты дамытуға, білім беру жүйелерін өзара үйлестіруге жол ашқан маңызды қадам болды.

Болон процесінің негізгі идеясы – білім беру жүйесінің құрылымын біріздендіру және бірыңғай стандарттар негізінде дамыту. Нақтырақ айтқанда, үш деңгейлі жоғары білім беру жүйесін енгізу (бакалавриат, магистратура, докторантура), ECTS (Еуропалық кредиттер жүйесі) арқылы оқу жетістіктерін есептеу, білім беру сапасын қамтамасыз етудің ішкі және сыртқы тетіктерін қалыптастыру сынды басымдықтар айқындалды. Бұл қадамдар студенттер мен оқытушылардың халықаралық деңгейде еркін қозғалысын қамтамасыз етуге және дипломдардың өзара танылуына мүмкіндік берді.

Қазақстан Республикасы бұл үдеріске 2010 жылы қосылып, ТМД елдері арасында Болон процесінің толыққанды мүшесі атанған алғашқы мемлекеттердің бірі болды. Осы жылдан бастап еліміздің жоғары оқу орындарында кредиттік оқыту технологиясы енгізіліп, білім алушының жеке оқу траекториясын таңдауына жағдай жасалды. Сонымен қатар, шетелдік университеттермен бірлескен білім беру бағдарламалары, қос диплом алу мүмкіндіктері және академиялық ұтқырлық жобалары кеңінен дами бастады.

Алайда бұл өзгерістер бірден оңай жүзеге аса қойған жоқ. Кейбір жоғары оқу орындары жаңа жүйеге бейімделуде бірқатар қиындықтарға тап болды. Кредиттік жүйенің мазмұнын дұрыс түсінбеу, оқу үдерісін тек формалды түрде ұйымдастыру және материалдық-техникалық базаның жеткіліксіздігі мәселелері орын алды. Соған қарамастан, Болон процесі еліміздің білім беру жүйесін жаһандық стандарттарға жақындатуға, жоғары білімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға елеулі үлес қосты.

Бүгінде Болон процесі — Қазақстан жоғары білімінің стратегиялық бағытына айналып отыр. Ол еліміздің білім беру жүйесін халықаралық деңгейге көтеріп, отандық жоғары оқу орындарының әлемдік аренада танылуына жол ашты. Бұл – болашақ ұрпақтың сапалы білім алып, әлемдік ғылым мен тәжірибеге етене араласуына мүмкіндік беретін маңызды реформа.

Сембиева Алинура
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, 2-курс магистранты

Ғылыми жетекшісі:
тарих ғылымдарының кандидаты,
ассоц. профессор Удербаева С.К.