«Масғұт» поэмасы. Қазақ әдебиеті, 10 сынып, дидактикалық материал. 3-сабақ.

Тапсырма 1.

«Дастарқан» стр. бойынша төменде берілген сөйлемдерді толықтырыңыз.

Поэмада көтерілген мәселелерге пікірім____________________________________________________

________________________________________________

Поэмадағы ең маңызды оқиға.

Неге?________________________________________________

Поэмадағы ең маңызды дәйексөз, себебі: ___________________________________________

Дескрипторлар:

• Поэмадағы көтерілген мәселерге пікір айтады;
• Поэмадағы ең маңызды оқиғаға пікір айтады;

1 топ сарапшы парағы

Шығармадағы ел бірлігінің көрініс табуы мен оны автордың шығарма идеясында танытудағы қызметін анықтап, талдап жазыңыз. Осы құндылықтың әлем әдебиетінде дәріптелуі қай шығармада кездесетінін жазыңыз.

Дескрипторлар:

• Шығарма мазмұны бойынша құндылықтардың көрінісін анықтай алады;
• Автор идеясын танытудағы қызметіне талдау жасайды;
• Әлем әдебиетімен үндесуіне мысалд келтіріп, өзіндік артықшылығы мен ұқсастығын дәлелдей алады.

2 топ сарапшы парағы

Шығармадағы әйелді құрметтеу, әйелмен достық қатынаста болудың көрініс табуы мен оны автордың шығарма идеясында танытудағы қызметін анықтап, талдап жазыңыз. Осы құндылықтың әлем әдебиетінде дәріптелуі қай шығармада кездесетінін жазыңыз.

Дескрипторлар:

• Шығарма мазмұны бойынша құндылықтардың көрінісін анықтай алады;
• Автор идеясын танытудағы қызметіне талдау жасайды;
• Әлем әдебиетімен үндесуіне мысалд келтіріп, өзіндік артықшылығы мен ұқсастығын дәлелдей алады.

3 топ сарапшы парағы

Шығармадағы адамгершілік құндылықтың көрініс табуы мен оны автордың шығарма идеясында танытудағы қызметін анықтап, талдап жазыңыз. Осы құндылықтың әлем әдебиетінде дәріптелуі қай шығармада кездесетінін жазыңыз.

Дескрипторлар:

• Шығарма мазмұны бойынша құндылықтардың көрінісін анықтай алады;
• Автор идеясын танытудағы қызметіне талдау жасайды;
• Әлем әдебиетімен үндесуіне мысалд келтіріп, өзіндік артықшылығы мен ұқсастығын дәлелдей алады.

4 топ сарапшы парағы

Тургеновтің «Шығыс аңызы» әңгімесімен салыстырыңыздар. Ұқсастығы мен айырмашылығын тауып, дәлелдеңіздер. (Жанрын, стилін, тілін, кейіпкерлерін)

Топтарға тапсырма орындауға А3 парақтары беріледі. Белгіленген уақыт аяқталғанда жұмыстарын «карусель» әдісімен сағат тілі бойынша алмастырады. Өздері танысқан жұмыстың астына коментарий жазып отырады.

Дескрипторлар:

• Шығарма мазмұны бойынша құндылықтардың көрінісін анықтай алады;
• Автор идеясын танытудағы қызметіне талдау жасайды;
• Әлем әдебиетімен үндесуіне мысалд келтіріп, өзіндік артықшылығы мен ұқсастығын дәлелдей алады.

ВОСТОЧНАЯ ЛЕГЕНДА

Кто в Багдаде не знает великого Джиаффара, солнца вселенной?

Однажды, много лет тому назад, — он был еще юношей, — прогуливался Джиаффар в окрестностях Багдада.

Вдруг до слуха его долетел хриплый крик: кто-то отчаянно взывал о помощи.

Джиаффар отличался между своими сверстниками благоразумием и обдуманностью; но сердце у него было жалостливое — и он надеялся на свою силу.

Он побежал на крик и увидел дряхлого старика, притиснутого к городской стене двумя разбойниками, которые его грабили.

Джиаффар выхватил свою саблю и напал на злодеев: одного убил, другого прогнал.

Освобожденный старец пал к ногам своего избавителя и, облобызав край его одежды, воскликнул:

—  Храбрый юноша, твое великодушие не останется без награды. На вид я — убогий нищий; но только на вид. Я человек не простой. Приходи завтра ранним утром на главный базар; я буду ждать тебя у фонтана — и ты убедишься в справедливости моих слов.

Джиаффар подумал: «На вид человек этот нищий, точно; однако — всяко бывает. Отчего не попытаться?» — и отвечал:

—  Хорошо, отец мой; приду.

Старик взглянул ему в глаза — и удалился.

На другое утро, чуть забрезжил свет, Джиаффар отправился на базар. Старик уже ожидал его, облокотясь на мраморную чашу фонтана.

Молча взял он Джиаффара за руку и привел его в небольшой сад, со всех сторон окруженный высокими стенами.

По самой середине этого сада, на зеленой лужайке, росло дерево необычайного вида.

Оно походило на кипарис; только листва на нем была лазоревого цвета.

Три плода — три яблока — висело на тонких, кверху загнутых ветках; одно средней величины, продолговатое, молочно-белое; другое большое, круглое, ярко-красное; третье маленькое, сморщенное, желтоватое.

Всё дерево слабо шумело, хоть и не было ветра. Оно звенело тонко и жалобно, словно стеклянное; казалось, оно чувствовало приближение Джиаффара.

— Юноша! — промолвил старец. — Сорви любой из этих плодов и знай: сорвешь и съешь белый — будешь умнее всех людей; сорвешь и съешь красный — будешь богат, как еврей Ротшильд; сорвешь и съешь желтый — будешь нравиться старым женщинам. Решайся!.. и не мешкай. Через час и плоды завянут, и само дерево уйдет в немую глубь земли!

Джиаффар понурил голову — и задумался.

— Как тут поступить? — произнес он вполголоса, как бы рассуждая сам с собою. — Сделаешься слишком умным — пожалуй, жить не захочется; сделаешься богаче всех людей — будут все тебе завидовать; лучше же я сорву и съем третье, сморщенное яблоко!

Он так и поступил; а старец засмеялся беззубым смехом и промолвил:

—  О мудрейший юноша! Ты избрал благую часть! На что тебе белое яблоко? Ты и так умнее Соломона. Красное яблоко также тебе не нужно... И без него ты будешь богат. Только богатству твоему никто завидовать не станет.

—  Поведай мне, старец, — промолвил, встрепенувшись, Джиаффар, — где живет почтенная мать нашего богоспасаемого халифа?

Старик поклонился до земли — и указал юноше дорогу.

Кто в Багдаде не знает солнца вселенной, великого, знаменитого Джиаффара?