Карбон қышқылдарының физикалық қасиеттері. Химия, 11 сынып, қосымша материал 1.

1 тапсырма

Берілген қосылыстардың - СН₃СООН немесе СН₃СН₂СН₂СН₃ қайсысының судағы ерігіштігі жоғары? Жаубыңызды түсіндіріңіз.

2 тапсырма

Берілген қосылыстардың СН₃СН₂СООН или СН₃СН₂СН₂СН₂СН₂СООН қайсысының судағы ерігіштігі жоғары? Жаубыңызды түсіндіріңіз.

3 тапсырма

Май қышқылының (бутан қышқылы) судағы ерігіштігін 1-бутанолдың судағы ерігіштігімен салытырыңыз.

4 тапсырма

Қай қосылыстың қайнау температурасы жоғары - бутан қышқылы (молярлық массасы 88) инемесе 2-пентанон (молярлық массасы 86)? Жаубыңызды түсіндіріңіз.

5 тапсырма

Қай қосылыстың қайнау температурасы жоғары - СН₃СН₂СН₂СН₂СН₂ОН немесе

СН₃СН₂СН₂СООН? Жаубыңызды түсіндіріңіз

6 тапсырма

Неліктен карбон қышқылдарының балқу температуралары зигзаг тәрізді өзгереді?

7 тапсырма

Пентан қышқылының қайнау температурасы 186⁰ С, ал 3-метилбутан қышқылының қайнау температурасы 176,7⁰ С. Екі қышқылдың құрамындағы көміртек атом саны және молярлық массалары бірдей. Неліктен қайнау температуралары әр түрлі?

Жауаптары:

1 тапсырма

CH₃COOH – карбон қышқылы, карбон қышқылы мен су молекулаларының арасында сутектік байланыс түзіледі. (CH₃CH₂CH₂CH₃ алкандарға жатады, молекулааралық сутектік байланыс жоқ).

2 тапсырма

СН₃СН₂СООН көміртсутек радикалы қысқа, сондықтан ерігіштігі жоғары.

3 тапсырма

Май қышқылының ерігіштігі жоғары болады, себебі сутектік байланыстары көбірек.

4 тапсырма

Бутан қышқылының қайнау температурасы жоғары, себебі млекулалар арасында сутектік байланысы бар ( 2-пентан – кетон - сутектік байланыс жоқ)

5 тапсырма

СН₃СН₂СН₂СН₂СН₂ОН спирт , ал СН₃СН₂СН₂СООН карбон қышқылы. Карбоксил тобындағы сутек атомында оң заряд көбірек: электртерістігі жоғары оттек гидроксил тобынан электрондық тығыздығы күштірек өзіне қарай ығыстырады, сондықтан қышқылдың қайнау температурасы жоғары.

6 тапсырма

Қатты күйден сұйық күйге өту (кристалдың бұзылуы) молекулааралық өзара әрекеттестіктің беріктігі ғана емес, сонымен қатар кристалл торында молекулалардың орналасуы да әсер етеді. Молекуладағы көміртек атомдарының жұп немесе тақ сандарына байланысты кристалда карбоксил топтарының өзара орналасу бұрышы тәуелді болады. Осыған байланысты молекулалар арасында екі немесе бір сутегі байланысы пайда болады және бұл кристалдың беріктігіне қатты әсер етеді.

7 тапсырма

3-метилбутан қышқылы н-пентан қышқылының измері болып табылады. Тармақталған көміртек радикалы тармақталмаған көміртек радикалына қарағанда карбоксил тобына электрондық тығыздықты ығыстырады, О- Н байланысының полярлығы кемиді, сутектік байланыстары әлсіздеу болады, сондықтан 3-метилбутан қышқылының қайнау температурасы төменірек болады.