Катализ. Катализатордың түрлері. Катализатор қолданылатын реакциялар. Химия, 10 сынып, презентация.

Гомогенді және гетерогенді катализ

Оқу мақсаттары:

«катализ» терминіне түсінік беру;

Катализ процесін және оның жұмысын түсіну;

Гомогенді және гетерогенді катализ айырмашылығы;

Гетерогенді катализдің механизмін сипаттай алу;

https://www.youtube.com/watch?v=m_9bpZep1QM

Катализаторлар төменгі активтену энергиясына (Ea) ие реакцияның балама жолын ұсына отырып химиялық реакция жылдамдығын арттырады.

Катализаторлар реакция жылдамдығын арттырады

Максвель-Больцман қисығы

КАТАЛИЗАТОРДЫ ҚОСУ

Катализаторлар өндірісте кеңінен қолданылады себебі…

КАТАЛИЗАТОРЛАР – НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Катализаторлар өндірісте кеңінен қолданылады себебі…

Көптеген реакцияларды төменгі

температурады жүргізеді ЭНЕРГИЯНЫ САҚТАЙДЫ(ТӨМЕНГІ Ea) CO2 БӨЛІНУІН АЗАЙТАДЫ

КАТАЛИЗАТОРЛАР – НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Катализаторлар өндірісте кеңінен қолданылады себебі…

Көптеген реакцияларды төменгі

температурады жүргізеді ЭНЕРГИЯНЫ САҚТАЙДЫ(ТӨМЕНГІ Ea) CO2 БӨЛІНУІН АЗАЙТАДЫ

Көптеген реакцияларды қолдануға

мүмкіндік береді ТИІМДІ АТОМ ЭКОНОМИЯСЫ

ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ АЗАЮЫ

КАТАЛИЗАТОРЛАР – НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Катализаторлар өндірісте кеңінен қолданылады себебі…

Көптеген реакцияларды төменгі

температурады жүргізеді ЭНЕРГИЯНЫ САҚТАЙДЫ(ТӨМЕНГІ Ea) CO2 БӨЛІНУІН АЗАЙТАДЫ

Көптеген реакцияларды қолдануға

мүмкіндік береді ТИІМДІ АТОМ ЭКОНОМИЯСЫ

ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ АЗАЮЫ

Көбіне ферменттер ретінде НАҚТЫ ӨНІМДЕРДІ ТҮРЛЕНДІРЕДІ

БӨЛМЕ ТЕМПЕРАТУРАСЫНДА ТИІМДІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ

КАТАЛИЗАТОРЛАР – НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Катализаторлар өндірісте кеңінен қолданылады себебі…

Көптеген реакцияларды төменгі

температурады жүргізеді ЭНЕРГИЯНЫ САҚТАЙДЫ(ТӨМЕНГІ Ea) CO2 БӨЛІНУІН АЗАЙТАДЫ

Көптеген реакцияларды қолдануға

мүмкіндік береді ТИІМДІ АТОМ ЭКОНОМИЯСЫ

ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ АЗАЮЫ

Көбіне ферменттер ретінде НАҚТЫ ӨНІМДЕРДІ ТҮРЛЕНДІРЕДІ

БӨЛМЕ ТЕМПЕРАТУРАСЫНДА ТИІМДІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ

келесі өндірістер үшін маңызды экономикалық мәні бар ПОЛИ(ЭТЕН)

КҮКІРТ ҚЫШҚЫЛЫ

АММИАК

ЭТАНОЛ

КАТАЛИЗАТОРЛАР – НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Катализаторлар өндірісте кеңінен қолданылады себебі…

көптеген реакцияларды төменгі

температурады жүргізеді ЭНЕРГИЯНЫ САҚТАЙДЫ(ТӨМЕНГІ Ea) CO2 БӨЛІНУІН АЗАЙТАДЫ

көптеген реакцияларды қолдануға

мүмкіндік береді ТИІМДІ АТОМ ЭКОНОМИЯСЫ

ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ АЗАЮЫ

көбіне ферменттер ретінде НАҚТЫ ӨНІМДЕРДІ ТҮРЛЕНДІРЕДІ

БӨЛМЕ ТЕМПЕРАТУРАСЫНДА

ТИІМДІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ

келесі өндірістер үшін маңызды экономикалық мәні бар ПОЛИ(ЭТЕН)

КҮКІРТ ҚЫШҚЫЛЫ

АММИАК

ЭТАНОЛ

ластануды азайтады КАТАЛИТИКАЛЫҚ ТҮРЛЕНУЛЕР

КАТАЛИЗАТОРЛАР – НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Химиктер гетерогенді катализ түрін қолдануға ұсыныс береді

НЕЛІКТЕН?

реагенттері әртүрлі фазадағы катализ

реагенттері бірдей фазадағы катализ

1 ГОМОГЕНДІ КАТАЛИЗ

Егер катализде реагенттер бірдей фазада кездессе, онда катализ түрі гомогенді болып табылады. Төменде осы катализге бірнеше мысалдар келтірілген.

Гомогенді катализ механизмі

A + B  AB ЖАЙ

A + C  AC ЖЫЛДАМ

AC + B AB + C ЖЫЛДАМ

Сутек пероксидінің ыдырауы I- ионының қатысында жүргізіліп,

аралық қосылыстардың түзілуін көрсетеді

Жалпы теңдеу

2H2O2 2H2O + O2

1 кезең

H2O2 + I- H2O + IO-

2 кезең

H2O2 + IO- H2O + O2 +I-

http://www.knockhardy.org.uk/catalyst_htm_files/CAT1AG.gif

Гетерогенді катализ механизмі

Ауыспалы металдар каталитикалық конвертерде

https://www.youtube.com/watch?v=DZdHUZTdi68

төменгі активтену энергиясына ие реакцияның балама жолын қамтамасыз етеді

катализаторды қолдану қосымша энергияның жұмсалуына кедергі болады

катализаторлар реакция соңында өзгеріссіз қалады

түрлері Гомогенді катализ Гетерогенді катализ

реагенттер бірдей фазада реагенттер әртүрлі фазада

мысалы, CFC және озон мысалы, Габер процесіндегі Fe

КАТАЛИЗАТОРЛАР - ЖАЛПЫ ШОЛУ