Ілияс жансүгіров шығармашылығы туралы Өлеңдер ✍️

Шырт ұйқыда жатқандаШырылдайды торғайым.Ұйқыны ашты, оятты.Құлан иек, құлқын сәр,Құрылып торғын шымылдық,Шырға тартты, таң атты.Желі желпіп..

Былапыт, Ылат,Былжыр күз.Түнжыр қабақ,Қылжыр көз.Қыр қызықсызТау түрсіз.Су сұрықсыз,Сүйкімсіз.Жылауық көзСылбыр..

(Үзінді)Алдымда айқын айнам бар,Алдымда жойқын майдан барАғарту елді - майданым!Майданда қан ішпеймін,Майданда іс істеймін,Майданда майда майдамын!Аң..

Зар, зар, зар, зар заман,Зарлатып өткен о заман.О заман кетсін өзімен,Күлдірген бізді бұ заман.Заманымда зырлаймын,Жыламаймын, жырлаймын.Ұмтылып өрге..

Жын қаққандай долданып,Су жұлқына соғады.Салдыр - гүлдір күркіреп,Судан боран борады.Қалбақтап қалақ бұлқынса,Бұрқақтайды бораны.Тас сырылдап..

Жалындап шығыс жиек талауратып,Күн шықты, жаздың таңы баяу атып.Бозторғай көкке шықты күнді мақтап,Көмекейі бүлкілдеп, қоңыраулатып.Кезімді көкке..

Шырмаяқ өмір шырмалып,Басынды шатса шырмауық.Қамығып көңіл қажыса,Қайратсыз, қайғың құм жауып.Әнеки сонда жүйрік жан,Өлеңнен ғана сыр тауып.Сырласар..

Бедерсіз, бұлтсыз, бұйра көкКөлеңкем бе, үйім бе.Шырайы шымқай шам шапақ,Шатырым ба, шиім бе.Жастығым ба асқар, қымқап қыр,Жатырмын ба үйімде.Масатым..

Көк шатырлап, жел қарпып,Жайлар түсті жайнақтап.Қап - қара сұр мұнартып,Бұлт аспанда ойнақтап.Қырыққан ешкі бүгежектеп,Күзеген түйе тайрақтап,Боранды..

(Ана жыры)Бал - бал бөбек, бал бөбек,Бөлейін бері кел, бөбек.Бедерлі бесік, төрт есік,Төгілте салдым тор төсек.Бөпешім, бесік - отауын,Отауыңа кір..

(Жеткіншектің жырынан)Бесікке бөлеп бөбегін,Шөките қойып шүмегін,Бауырсақ шайнап жегізген.Жая десем жал беріп,Секер десем бал беріп,Аялап мама..

Жалпы сынЖер таппан жерге жетер Жетісуым:Күркілдек, Көксу, Лепсі, Іле, Шуым,Асқардың аспан сүйген сілекейін,Жан бар ма татпайтұғын..

Қашаннан «Құдай», «құран» депҚаңғырған талай ой жазған.Құдайдан құрыған құлдар көп,Құранмен қуған қулар көп.Сорлы аузына у..

Жер ажалы от па екен?От ажалы жер ме екен?Жел ажалы от па екен?От өлімі жел ме екен?От ажалы су ма екен?Су деген соз шын ба екен?Су ажалы жел ме..

Баяғы батқан бір күн батыстағыЖарқ етіп біздің жақтан шықты тағы.Масайрап еркін, бостан жолға тартты,Езілген еңбекшінің барлық табы.Ол қай күн? ..

(Жеңгем жыры)Сақарың еді сексеуіл,Сабыным, сағызша оралушы.Сабыннан ырым етуші ек,Оралсаң, ісім оңалшы.Көйлегім көптен жуылмай,Кимешек кірлеп кетіп..

Жайлауым желді қарағай,Жайлауында елі жарасқан.Жанымда жайлау жағалай,Жанса, қалай жақашпан.Қарағайың сыңысып,Қалың малың қаптаған.Қара бұлт боран..

Айт - айт, келін, айт, келін,Аттың басын тарт, келін.Сауысқаннан сақ келін,Жұмыртқадан ақ келін.Келін келді көріңіз,Көрімдігін беріңіз.Ала - құла..

Торы құлын келер жылы шықты тайға,Оқи бер бата-құран туған айға.Қуанышым қойныма күнде сыймай,Құмалақ салдырамын жаңа айда.Торы тайға бір күн мініп..

Ауылым тұрған көктеп,Асы жайлап,Пендені жүреді екен нәсіп айдап.Бөктерге жазға салым түсіп қонып,Қой қоздап ақ шықты ғой, сүтке аймақ.Ауылым Асы..

Мейірбан — албан, қызылбөрік руынан. Бұл күнде ұрпағы Алматы уезінде Қызылбөрік болысында. Өтірік өлеңдегі «Бүркіттен» бастап, «Кер бие, торы құлын»..

Қадірлі, бағасы алтын анам тілі,Сенімен бағаланған балаң түрі.Төрт бөліп түн ұйқысын жұбатам деп,Сенімен әлдилеген анам мені.Бесікте белім буып..

Қыс, қар, мұз, қырау, қылау - жерді көміп,Бұлт бүркеп, тұман төніп, баса шөгіп,Жер-көкті аяз бүріп, қызыл жалап,Бұрқ-сарқ боран құсып, шашып..

Тарт күйіңді, домбыра!Төгіл, төгіл тәтгі күй,Тау суындай сылдыра,Желпін, желпін жел соқтыр!Тауда тұман тұрмасын,Көкте бұлт ыдыра!Тыңдамаған..

Ой, балалар, балалар!Жылы-жылы жел соқты,Жылғалардан су ақты.Қаңқыл-қаңқыл қаз кепті,Жер қарайды: жаз кепті.Желкілдейді көк майса.Желіндейді мал..