Бөлім: «Әңгімелер»
Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры.
Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
ЫСТЫҚ ҚАР
Таң атты. Дәулет пердені ашып, терезеден сыртқа көз салды да: – Қандай жаман! – деп айқайлап жіберді.Үй жып-жылы болса да, бір түрлі тоңып, жаураған..
© Сейітқұл Оспанов
ШИЕ
Бір жасқа аяқ басқалы тәтті қылығы жаңа шығып келе жатқан Айжанның бұрын мұндай әдеті жоқ-ты. Көбінде пысылдап тыныш ұйықтап, азанда уілдей күліп..
© Сейітқұл Оспанов
ТЫНЫШ ТЕНТЕК
Жайлау ұйқылы-ояу ерінін жалап алып еді, тілінің ұшына әлдебір тәтті нәрсенің дәмі білінді. Қызық. Бұл не? Қайран қалды. Құдды түнде әлдекім ұрланып..
© Сейітқұл Оспанов
ТОМ СОЙЕРДІҢ ДОСЫ
Бұрын оны балалар өз есімімен шақыратын. Көлдей дейтін. «Тапал», «Үзынтұра», «Мұжық», «Фонтамас» деген секілді жамау аты жоқ-ты. Бірақ қырсық..
© Сейітқұл Оспанов
ӘЖЕ, АЙТШЫ, БҰЛ КІМ?
Сапардың бала боп тәтті нәрсеге пәлендей әуестігі жоқ. Бірақ мамасымен зәуде бір дүкенге бара қалса, сөрелердегі неше түрлі кәмпит, пешенейлерді..
© Сейітқұл Оспанов
1-МАМЫР МЕРЕКЕСІ
Ақсуат – кішкентай ауыл. Бәрі өзіне лайық. Дүкені құйтақандай. Ферма кеңсесі де алақандай. Үйлері де тәмпиген-тәмпиген тоқал тамдар. Мектебі де..
© Сейітқұл Оспанов
АЛҒАШҚЫ ШЫРША
Сағладин көптен бері күнделік жазумен шұғылданады. Ауылдағы елеулі, есте қалар нәрселердің бәрін көңілінен қалт жібермей, қалың көк дәптеріне түртіп..
© Сейітқұл Оспанов
ҮЙ ОЙЫНЫ
Түстен кейін оқитын балалардың күнде мектепке ертерек келіп, азаннан бері еселері кеткендей сыныпқа сөмкелерін әкеліп тастап, сағат екіге дейін –..
© Сейітқұл Оспанов
ШАЙҚЫМ
Шайқым – шулы қаладан, машиналар ерсілі-қарсылы ағылып жатқан үлкен даңғыл жолдан мойны алыс, қызыл қия құмның ішіндегі аядай ауылдың қара домалақ..
© Сейітқұл Оспанов
«БАЛЫҚШЫ»
Биылғы жаз бөлекше. Талай жылдан бері қаңсып жатқан Ақсайға су келді. Қос жағасына жан бітті. Күксіп, сабау-сабау бұтақтарының сөлі кетіп, сүмірейіп..
© Сейітқұл Оспанов
БОЛАТ КОНЬКИ
Ерболдың бар есіл-дерті – коньки. Түнде жалт-жұлт етіп түсіне кіреді, күндіз көңілінен кетпейді. Қанша алаңсыз ойнап-күліп, қуанып-шаттанып жүрсе де..
© Сейітқұл Оспанов
ҚЫЗЫЛ ВЕЛОСИПЕД
– Асқар! Асқар деймін!Күн әлдеқашан ұясына қонған. Жаздың ұзақ кеші. Дала әлі самаладай жарық. Балалар ауылдың сыртында қалың жыңғылдықта жасырынбақ..
© Сейітқұл Оспанов
КҮРІШ ЖЫРЫ
Әр баланың мінезі әрқалай: бірі – ашық-жарқын, бірі–томаға-тұйық... Басқаны қайдам, Қамбар құдды бір сәт тынып тұрмайтын ағын су секілді,ішінде..
© Сейітқұл Оспанов
СӘЛЕМ БЕРДІК, ӘЖЕ!
– Уфф!Ұлмекен әже көкірегі қарс айрыла терең бір күрсінді.Бөлмедегі тым-тырыс тыныштықтың шырқы бұзылды. Ержан сабаққа дайындалып отырған-ды, әлдекім..
© Сейітқұл Оспанов
КӨМЕК
Соңғы кезде Қанаттың оқу үлгерімі төмендеп кетті. Қай сабақтан да мәз емес. Мұғалімдер ренішті. Екінші тоқсан болса, аяқталып келеді. Не істеу керек?..
© Сейітқұл Оспанов
ЕҢ ТӘТТІ КҮН
– Әділжан! – Ау...– Тұра ғой енді, тал түс болды, шайыңды іш... – Қазір...Ояу жатырмын дегендей, Әділ бір бүйірінен екінші бүйіріне аударылып түседі...
© Сейітқұл Оспанов
АҚ КҮРЕ
Бұл – Бейбіттің ес білгелі ауылға бірінші рет келуі еді. Бұрын кішкентай кезінде бес-алты жасында мамасымен бірге бір-екі рет қыдырып қайтқан-ды...
© Сейітқұл Оспанов
БАЙҒЫЗ
Ақжолдың әжесі ырымшыл. Мысалы, шай ішіп отырған кезінде кесесінің бетіне шәмбі қалқып шықса, үйге қонақ келеді-міс; оң қабағы тартса, қуанады, сол..
© Сейітқұл Оспанов
КӨНЕБҰЛАҚ
Жандос тамның іргеге жабысқан бір тұтам көлеңкесінде қызыл құмырсқалар мен қара құмырсқаларды «төбелестіріп» отырған-ды. Кенет үйден апасының даусы..
© Сейітқұл Оспанов
ТАСБАҚАЛАР ШЕЖІРЕСІ
Бекет қозы-лақтарын қырға қарай айдап жіберді де, күндегі әдеті бойынша тасбақа іздеуге кірісті. Әуелі алысқа ұзамай бір орнында тұрып, айналаға көз..
© Сейітқұл Оспанов
АҚ ҚОЗЫ
Ерғали зерігіп, іші пысып, қамыс қораның үстіне шығып, айналаға қарап отырды. Алыстан сағым көтеріп, көкжиекте қалқып, тербеліп тұрған..
© Сейітқұл Оспанов
АҒАШ АТ
Бұл – Сабырдың апасына еріп кеп, Алматыны алғаш рет көруі еді. Қала оған керемет ұнады. Әсіресе Алатауға таң қалды. Ұшар басы ақ көрпе – ақ қар;..
© Сейітқұл Оспанов
Қазақ елі
Құтты қонақ келсе қой егіз табадыҚұтты сөзін біздің тілімізден алған ау осы. Немісте, ағылшын да гуд деген сөзді жақсы деген мағынада айтады. Қонақ..
© Әбілқайыр Ғалымжан
Смартфон баласы
Өкпелетсең кешірмейді анықЖиырма бірінші ғасырда туылған қазіргі жастар, бесіктен технологияны меңгеріп. Смартфонсыз қалса жылайтын дәрежеге жетті...
© Әбілқайыр Ғалымжан
Қарбалас
Таң атқанда оянып, кеш батқанда ұйқыға кету арасы. Осы кезең қарбалас. Қазір уақыт ақпаратқа ұйысқан әлемде өмір сүрудеміз. Ойға шабуыл көп заман...
© Әбілқайыр Ғалымжан