ЭКСПО-2017 көрмесі. Қазақ тілі, 6 сынып, қосымша ресурс. 4 сабақ

Мәтіндер

Тұтас мәтіндерТұтас емес мәтіндер

Тұтас мәтіндер – құрылымы бар, сөз, сөйлем, абзацтардан құралған мәтіндер.

Тұтас емес мәтіндерге кесте, сызбалар,суреттер, графиктер мен диаграммаларды жатқызамыз.

Пиза халықаралық бақылауында тұтас емес мәтіндерді оқуға ерекше назар аударылған. Себебі тұтас емес мәтіндер оқушының анализ жасау, ақпаратты өңдеу, маңыздысын ажырату секілді дағдыларын дамытады.

Оқу сауаттылығы бойынша PISA-2009 нормаларының негізгі категориялары

• • Оқу дағдыларын тексеруге арналған мәтіндерді таңдау бойынша ұсыныстар

• Оқу тіліндегі түпнұсқа материалдардын таңдауға тырысығыз; аудармалардан алшақ болған жөн.
• Оқу құралдарынан алынған мәтіндерден аулақ болыңыз.
• Оқытылып жатқан тілдің елі/елдері (немесе тұрғындары мен халқы) туралы мәтіндерді таңдаңыз.
• Арнайы (тілден тысқары) білімді талап ететін мәтіндерді таңдамаңыз.
• Алдын ала келесі тақырыптарды ашып тұратын мәтіндерді таңдамаңыз.
• Сұрақтар қоюға элементтері жеткілікті болатын мәтіндерді таңдаңыз.
• Емтихан тапсырушыға жағымсыз әсер ететін тақырыптағы мәтіндерді (өлім, айырылысу, бақытсыз жағдай және т.б.) таңдамаңыз.
• Мазмұны тез ескіріп қалатын тақырыптағы мәтіндерді таңдамаңыз.
• Мәтіндер емтихан тапсырушылардың қызығушылығына сай болу керек.
• Мәтіндер ауызекі сөйлеу үлгілері мен нормадан тыс сөздер болмауы тиіс.
• Мәтіннің күрделілігі, тақырыбы, стилі, синтаксисі мен лексикасы емтихан тапсырушылардың деңгейіне сай болуы тиіс.
• Мәтін құрылымының логикалық желісі болуы керек.
• Мәтіннің мазмұны айқын, түсінікті болып, басталуы, негізгі ойы, қорытындысы бар біртұтас болуы керек.
• Мәтіндегі бас кейіпкерлер мен олардың қарым-қатынастары айқын сипатталған болуы керек (егер қажет болса, кіріспеде түсінік беріңіз).
• Мәтінге берілетін иллюстрациялар (болған жағдайда) оқырманның назарын басқаға аудармай, мәтінді тереңірек түсінуге көмек болуы керек.