Ақуыздың қызметі. Химия, 11 сынып, презентация.

Стартер: Мына суреттер туралы не ойлайсыз?

Сабақтың мақсаты

Ақуыздың тіршілік әрекетіне сипаттама беріңіз

Бағалау критерийі

Адам ағзасындағы ақуыздардың көздерін көрсетіңіз

Ағзадағы ақуыздардың күйін түсіндіріңіз

Кілт сөздер

Ферменттер

Гормондар

Гемоглобин

Инсулин

Амин қышқылдары

Антиденелер

Ақуыз жайлы деректер

Біз ақуызбыз...

Біздің денеміздің 50%-дан астамы ақуыздардан тұрады

Барлық ақуыздар аминқышқылдары деп аталатын қосылыстардан құралған биологиялық молекулалар

ҮЛКЕН КІСІЛЕРГЕ маңызды 8 аминқышқылдары қажет

БАЛАЛАРҒА маңызды 10 аминқышқылдары қажет

Өйткені олар әлі де өсіп келеді…

Аминқышқылдарды қайдан аламыз?

Ақуыз көздері

Жануарлардағы ақуыз көздері

Өсімдіктердегі ақуыз көздері-алтернативті ақуыздар

Ақуыздарды жануарлар мен өсімдіктердің

құрамынан табуға болады.

Q. Құрамында ақуызы бар 5 өнімнің тізімі:

Абзацты жазып бос орындарды толтырыңыз:

Ақуыздар _____________ деп аталатын кішкене бөліктерден тұрады. Ақуыздар ет, балық, ірімшік, сүт және _____________ сияқты _____________ алынатын өнімдерде кездеседі. Өсімдіктердің көздеріне соя бұршақ өнімдері, _____________ пен _____________ кіреді. Оларды _____________ ақуыздар деп атайды.

Q. Құрамында ақуызы бар 5 өнімнің тізімі:

Абзацты жазып бос орындарды толтырыңыз:

 Ақуыздар аминқышқылдар деп аталатын кішкене бөліктерден тұрады. Ақуыздар ет, балық, ірімшік, сүт және жұмыртқа сияқты жануарлардан алынатын өнімдерде кездеседі. Өсімдіктердің көздеріне соя бұршақ өнімдері, бұршақ пен жаңғақтар кіреді. Оларды алтернативті ақуыздар деп атайды.

Ақуыздың функциялары қандай?

Ақуыздардың қызметі

Ақуыздар функцияларына қарай жіктеледі.

Құрылымдық

Шартты және қоғалғыш

Ферментативті

Гормоналды

Қорғаныс

Тасымалдаушы

Сақтаушы

Рецептор

Құрылымдық ақуыздар функциясы

Мысалы, кератин және коллаген

Коллоген – терідегі және сіңірлердегі дәнекерлеуші тін.

Сіңір

Тері

Шартты және қозғалғыш ақуыздар

Бұлшықеттердің жиырылуына арналған миозин мен актин

Ферментативті ақуыздар реакцияларды жеделдетеді

Ферменттер – метаботикалық реакцияларды тездететін биологиялық катализатор

Мысалы амилаза

Қандағы глюкозының концентрациясын сақтайтын инсулин (гормон) ұйқы безінен бөлінеді.

Мысалы, инсулин

Гормоналды ақуыздар – организмнің қызметін үйлестіру

Қорғаныс ақуыздары

Иммунопротеидтер антиденелер ретінде қандағы басқа ақуыздарды жоюға көмектеседі. (мысалы, бактерия)

Мысалы, антиденелер

Тасымалдаушы ақуыздар

Тасымалдаушы молекулалар

Гемоглобин оттегіні өкпеден барлық тыныс алатын жасушаларға тасымалдайды.

Ақуыздарды сақтау қызметі- аминқышқылдарын сақтау

Мысалы, казеин мен овальбумин

Пайдалануға дайын болғанға дейін аминқышқылдарын ағзада сақтаңыз.

Казеин

Овальбумин жұмыртқа ақуызы

Рецептор ақуыздары

Мысалы, эндоферон

Токсинді ақуыздар

Мысалы, жыланның уы және ботулинум

Сәйкестендіру картасы

Қорытынды

Ферменттер - биологиялық катализатор Шартты - бұлшықет Гормондар - инсулин, өсу гормоны Рецепторлар - эндорфиндер

Сақтау - қоректік заттарды сақтаңыз, мысалы тұқымдар, сүттегі казеин

Тасымалдаушы - гемоглобин Құрылымдық - коллоген, кератиндер Қорғаныс - антидене Токсиндер - жыланның уы мен ботулин