Мұнай, құрамы, өңдеу әдістері және мұнай өнімдері. Химия, 10 сынып, қосымша материал.

Оқушының аты жөні Сынып Күні

Оқу мақсаттары:

10.4.3.19 мұнай өндіру үдерісін білу және шикі мұнайды айдау үдерісін түсіну;

10.4.3.20 шикі мұнайды айдау өнімдерінің қолдану аймақтарын білу;

1 тапсырма: Мұнай – бұл сызбысы суретте көрсетілген қондырғыда фракцияларға бөлінетін қоспа.

• • X, Y, Z, Q (i) x компоненттеріне сәйкес келетін жауапты таңдаңыз

(ii) Мұнайды фракцияларға бөлу қалай жргізілетінін сипаттаңыз. Жауабыңызға

* осы процестің атауын;

* фракцияларға бөлу қалай жүзеге асырылатынын;

* фракциялардың шығымына әсер ететін факторларды енгізіңіз.

(iii) «Фракция» терминін түсіндіріңіз ………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………..

(iv) Неліктен ауыр фракциялар қайта өңделетінін түсіндіріңіз. ……………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(v). Мұнайды айдау кезінде алынған екі фракция - бұл мұнай газы және битум. Осы фракциялардың әрқайсысының бір қолданылуын көрсетіңіз.

Мұнай газы ..………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

Битум………………………………………………………………………………………………………....................................... .................................................. .................................................. ………………….2 тапсырма. Графикте фракциялық айдау кезінде айдалатын Солтүстік теңіз шикізатының пайызы көрсетілген.

(a) Графикалық мәліметтер бойынша айдалған өнім шығымының пайызын есептеңіз:

(i) 20^oC төмен…………………………………………………………………………

(ii) 40^oC пен 75^oC аралығында (бензин фракциясы) …………………………………………………….

(iii) 75^oC пен 150^oC (нафта фракциясы)……………………………………………………………

(iv) 20^oC-тан төмен температурада алынған фракция қандай физикалық күйде болады. ……………………….

(b) Төмендегі кестеде шикі мұнай өнімдерін пайдалану түрлері көрсетілген.

3 тапсырма. Мұнай айдау өнімдері көптеген салаларда қолданылады. Химиялық заттарды өндіру үшін қолданылатын шикі мұнайдың пайызын есептеңіз.

4 тапсырма. Жуғыш заттар, жуғыш ұнтақтар, пластмассалар, бояулар мен косметика шикі мұнай компоненттерінен жасалған.

Жуғыш заттардың биологиялық тұрғыдан ыдырауы неге маңызды екенін түсіндіріңіз …………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Мұнай фракцияларын анықтады

Фракция терминін түсіндірді

Бөлшек айдау шарттарын түсіндірді

Фракцияларды қолдану мысалдарын келтірді

Әр түрлі температурадағы өнімнің шығымын график бойынша анықтады

Химия өнеркәсібінде қолданылатын мұнайдың пайызын есептеді

Жуғыш заттардың биологиялық ыдырауының маңыздылығын түсіндірді