Функционалдық топтар • Номенклатура №2 Лабораторлық жұмыс «Органикалық қосылыстардың моделін құрастыру». Химия. 10 сынып, дидактикалық материал.

№2 Қалыптастырушы бағалау жұмысы

 Оқушының аты жөні:

Күні:

Оқу мақсаттары:

• Гомологтық қатардың түзілу ұғымын түсіну
• Изомерлердің түзілу мүмкіндігін түсіну
• Қарапайым қосылыстар изомерлерінің құрылысын ажырата білу және оларды бейнелеу

Жетістік критерийлері

-гомологтық қатардың қалай түзілетіндігін дұрыс түсінеді;

-органикалық қосылыстардың изомерлерінің формуласын дұрыс жазып, атын атай алады;

-молекуланың қандай бөлігі гомологтық қатарға жауап бере алатындығын біледі;

Бөлім A

• Алкан көмірсутектердің гомологтық қатарын түзеді. Төменде алғашқы тармақталмаған төрт алканның формуласы берілген.

метанCH4этанCH3CH3пропанCH3CH2CH3бутанCH3CH2CH2CH3

(a)(i)Көмірсутектер деген термин нені білдіреді.

...................................................................................................................

...................................................................................................................

(ii)Алканның жалпы формуласы.

...................................................................................................................

(iii)Алканның алтыншы өкілі болып табылатын гексанның формуласын жазыңдар.

...................................................................................................................

(b)Әрбір гомологтық қатардың өзінің жалпы формуласы болады. Гомологтық қатарға тән екі қасиетті көрсетіңдер.

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

(c)Құрамында үш көміртектің атомынан көп көміртек атомы болатын алкандар тармақталған құрылымдық изомер түзе алады.

(i)Құрылымдық изомер дегеніміз не екенін түсіндіріңдер.

...................................................................................................................

...................................................................................................................

...................................................................................................................

(ii)Төменде гексанның екі изомері берілген.

Атауы .........................................................................................................

Атауы .........................................................................................................

(iii)Гексан үшін басқа екі тармақталған изомердің құрылымдық формуласын жазыңдар.

3 изомер4 изомер

2.(a)Алкендердің гомологтық қатарының алғашқы өкілдері этен, пропен, бут -1-ен және пент-1-ен болып табылады.

(i)Алкендерді гомологтық қатарға біріктіріп тұрған құрылысындағы ең басты ерекшелігін жазыңдар.

...................................................................................................................

...................................................................................................................

(ii)Гомологтық қатар бойынша этеннен пентенге қарай қайнау температура қалай өзгереді?

...................................................................................................................

(b)Молекулалық формуласы C5H10 There болып келетін алкеннің бес түрлі құрылымдық изомері бар. Төменде осы қосылыстың екі изомерінің құрылымдық формуласы көрсетілген.

1 изомер 2 изомер

C5H10 молекуласының басқа екі изомерінің формуласын жазыңдар.

3 изомер 4 изомер

(c)Молекулалық формуласы C4H8 болып келетін алкеннің үш изомерінің құрылымдық формуласын салыңдар.

Изомер 1Изомер 2

Изомер 3

(a)2-бромо-3-метилбутанның құрылымдық формуласын салыңдар.

(b)Молекулалық формуласы C4H8Br2 болып келетін қосылыстың тоғыз құрылымдық изомері бар, оның үшеуі тармақтар түзеді. C4H8Br2 молекуласының кез келген тармақталған екі изомерінің құрылымдық формуласын салып атын атаңдар.

1 изомердің атауы................................................................................................

1 изомердің графикалық формуласы

2 изомердің атауы ................................................................................................

2 изомердің графикалық формуласы

(c)Молекулалық формуласы C5H11Br болып келетін алканның сегіз құрылымдық формулаға ие. Олар біріншілік, екіншілік, үшіншілік көмірсутектер түзе алады. Молекулалық формуласы C5H11Br үшіншілік қосылысының графикалық формуласын салыңдар.

Изомер B

Бөлім B

5.(a)Пент -2-еннің графикалық формуласын салыңдар.

(b)Қос байланыстың изомериясы және классаралық, функционалдық топтың изомериясы деген ұғымның бір - бірінен айырмашылығын көрсетіңдер.

(c)Пент -2 –ен үшін қос байланыстың изомериясы немесе функционалдық топтың изомериясы тән бола ма? Осы изомердің графикалық формуласын салыңдар.