Дифракциялық тор. Физика, 11 сынып, дидактикалық материал.

Жұптық жұмыс.

1 оқушы.

Дифракциялық тор-жарық дифракциясы байқалатын тосқауылдар мен саңылаулардың жиынтығы. Дифракциялық тор екіге бөлінеді: реттелген және реттелмеген.реттелген тор саңылаулары қатаң тәртіппен орналасса, реттелмеген торда реттілік сақталмайды. Сонымен қатар құрылысына қарай жазық және кеңістіктік деп бөлінеді. Кеңістіктік торларға мұз қиыршықтарының жиынтығы, көз кірпіктерін жатқызуға болады.

Жазық реттелген торды мөлдір материалды алмаз кескіш көмегімен бір-біріне өте жақын саңылаулар мен тосқауылдар жиынтығынан дайындайды. Саңылау ені а, тосқауыл ені в деп белгіленсе, а+b=d тор периоды деп аталады.

Дескрипторлар:

- берілген ақпаратты толықтай түсіндірді.

- берілген ақпарат ғылыми түрінде берілген.

- ақпаратқа өздігінен мысалдар келтіре алады

2 оқушы.

Егер дифракциялық торға келіп түскен сәулелердің таралуын қарастырса, олардың линза көмегімен зкранда жиналған кез-келген А нүктесінде көрші екі саңылаудан шығатын жарық сәулелерінің жол айырымы мынаған тең болады: Δ=dsinφ. Ал сәулелердің жол айырымын ескерсек:

Δ=2k – максимум шарты

Δ=(2k+1) – минимум шарты

Онда дифракциялық тор үшін формула мына түрге келеді:

dsinφ=kλ

Дифракциялық көрініс- арасы күңгірт жолақтармен бөлінген түрлі-түсті жолақтар қатары. Ал мұндағы k- максимумдар реті.Егер φ=0 болса, онда экран ортасында орталық нөлінші максимум пайда болады, ал қалған ретті максимумдар орталықтан симметриялы, оның екі жағында орналасады және белгілі бір бұрышпен байқалады. Егер дифракциялық тордың 1 мм-гі штрих саны белгілі болса, d= , мұндағы n-штрих саны.

Дескрипторлар:

- берілген ақпаратты толықтай түсіндірді.

- берілген ақпарат ғылыми түрінде берілген.

- ақпаратқа өздігінен мысалдар келтіре алады