Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды әдісі ретінде. Капитализмның социализмге ауысуы заңды ма? Социалисттік революциялар әлеуметтік теңдік мәселесін қалай шеше алды? Дүние жүзі тарихы, 10 сынып, қосымша материал

3 топ. Куба

10.3.3.5 капитализмнен социализмге көшудің әлеуметтік-экономикалық және саяси алғышарттарын анықтау.

Бағалау критерийлері

- Капитализмнен социализмге көшудің әлеуметтік-экономикалық алғышарттарын анықтайды;

- Капитализмнен социализмге көшудің саяси алғышарттарын анықтайды;

- Социализмге көшу жолын (эволюциялық және революциялық) анықтайды.

- Капитализмнен осы елдің социализміне көшу туралы қорытынды жасайды .

1 тапсырма

Карл Маркстің капитализмнен социализмге сөзсіз көшу туралы алған білімі мен идеяларын, көзін қолданамын

1. Капитализмнен социализмге көшудің әлеуметтік-экономикалық алғышарттарын анықтаңыз;

2. Капитализмнен социализмге көшудің саяси алғышарттарын анықтаңыз

3. Осы елдегі социализмге қандай жолмен (эволюциялық және революциялық) көшу болғанын анықтаңыз.

4. капитализмнен осы елдің социализміне көшу туралы қорытынды жасаңыз

Кубалық революция

Куба 20 ғасырдың ең бай Латын Америкасы елдерінің бірі болды. Оның экономикасы АҚШ-қа бағытталған, америкалықтардың бақылауында елдің қоғамдық және саяси өмірі, әскери сала, мәдениет, ағарту, идеология болды. Кубаның кво мәртебесін сақтауға ұмтылып, Америка әкімшілігі АҚШ-тың мүдделерін қорғауда тұрған кубалық диктаторларға адалдықты көрсетті. Өкілдері түрлі әлеуметтік топтардың кубинского қоғам, ашынған создавшимся ережеге сәйкес жүзеге асырады, дайын болды қолдап, саяси күш, өнер көрсеткен есебінен жоюға байланысты АҚШ.

Текшелер үшін аграрлық мәселе де өткір болды: ауыл халқының негізгі массасын мұнда шеткі кедейлікте өмір сүрген жерсіз және аз тұқымды шаруалар құрады. Елімізде тұрғын үй мәселесі, денсаулық сақтау мәселесі өткір тұрды. Жұмыссыздар және жұмыспен толық қамтылмаған адамдар еңбекке жарамды халықтың 1/4-нан астамын құрады.

1952 жылы мемлекеттік төңкеріс нәтижесінде Р. Ф. батистов көптеген кубалықтардың наразылығын тудырды. Төңкеріске дейін Кубалық экспорттың 60% - дан астамы Құрама Штаттарға келді. Мұндай жағдай республиканың егемендігіне оның экономикалық дамуы мен халықтың санасына әсер етпей алмады. АҚШ монополиялары қант өнеркәсібінің жартысынан астамын, электр энергетикасының 90% - дан астамын, мұнай өңдеу және өндіру өнеркәсібін, байланысты, туристік бизнесті және т.б. Куба іс жүзінде АҚШ-тың шикізат қосалқы бөлшегі болған. Кубаның экономикасы АҚШ экономикасымен тығыз байланысты болды. Тек соғыстан кейінгі он жыл ішінде Куба 1 млрд. доллар жоғалтты. Экономикалық жағынан басқа, АҚШ Кубамен әскери-саяси байланыстарды да қолдады. Аралдың аумағында АҚШ Әскери-теңіз базасы болды. Нәтижесінде Кубаға американдық әсер осындай ауқымға жетті, бұл куба халқының мәдениеті қауіп төндірді. Батистер режимінде текшенің экономикалық жағдайы осы аймақтың басқа дамушы елдеріне қарағанда жақсы болса да, халықтың басым бөлігі толық кедейшілік жағдайында өмір сүрді. Режимнің өзі өте қатал болды, ол толығымен демократиялық бостандықтарды басып алды, елде конституция жойылды, көптеген саяси партияларға, соның ішінде коммунистік партияларға тыйым салынды. Қысқа мерзім ішінде 20 мыңнан астам адам атылды. Ол текшедегі көтерілістің негізгі себебі болды.

Барлық қабылданған шараларға қарамастан, Батистер режимі елдегі жағдайды тұрақтандыра алмады, ереуілдер мен студенттік қойылымдар елді таң қалдырды, олар жиі полициямен қақтығысып отырды. Бұл ортада көптеген партиялар құрылды,бірақ көп ұзамай олардың көпшілігіне тыйым салынды, ал олардың мүшелері қуғынға және жоюға ұшырады. Ф. Кастро басқаратын ұсақ туржуаз демократия өкілдері мен халықтың решетарлық емес топтары революциялық күресті бастады.

2 Тапсырма

Кубадағы социалистік революция

ОМ:

революцияның оң және теріс салдарын бағалау

социалистік революция нәтижесінде қоғамның әлеуметтік құрылымының өзгеруін түсіндіру

Бағалау критерийлері

Социалистік революцияның оң және теріс салдарын анықтайды.

Социалистік революциялардың қоғамға әсерін анықтайды.

Тапсырма

Материалмен танысып қоғамдағы өзгерістер диаграммасын толтырыңыз

1. Көк түспен бөліп, әлеуметтік революцияның оң салдарын толтырыңыз

2. Қызыл түспен бөліп, әлеуметтік революцияның оң салдарын толтырыңыз.

3. қоғамдағы саяси, экономикалық және әлеуметтік өзгерістер дәрежесі туралы қорытынды жасаңыз.

1959 жылдың қаңтар-ақпан айларында Кастро жеңісінің нәтижесінде Батист армиясы мен полициясының 500-ге жуық офицері атылды. Өлім либералды қоғам мен американдық саясаткерлер тарапынан Кастроға қатысты сынға ұшырады. Билік бірте-бірте Кастро мен оның серіктестерінің қолына шоғырланды, өйткені олар нақты әскери күшке ие болды және мемлекеттің атаулы басшыларына бағынуға ниет білдірмеді. 16 ақпанда Үкімет төрағасы болып Кастро тағайындалды. Үкіметке түрлі саяси күштердің өкілдері кірді. Алайда Кастро мен оның серіктестері аграрлық реформа жүргізу жөніндегі ұлттық институтты (ИНРА) құрды, оған экономиканы реттеу бойынша кең өкілеттіктер берілді, тек ауыл шаруашылығында ғана емес.

Радикалды аграрлық қайта құрулар. 1959 ж.17 мамырда аграрлық реформа туралы заң қабылданды, ол 67 га жер меншігінің көлемін шектеді, шаруаларға 27 га жер телімдерін берді және шаруалардың бір бөлігін кооперативтерге біріктіруді ұсынды (іс жүзінде – мемлекеттік шаруашылықтар).

1960-1963 жж.Кубалық көшбасшылар қант қамысы өндірісін қысқарта отырып, Кубалық ауыл шаруашылығының монмәдениетін еңсеруге және басқа да дақылдар мен ет өндірісін арттыруға, сондай-ақ импорт алмастырушы индустрияландыруды жүргізуге тырысты. Революциялық көшбасшылардың мойындауынша, бұл саясат сәтсіздікке ұшырады.

Алайда бұл кезең маңызды әлеуметтік нәтижелер берді – Кубаның барлық тұрғындары оқып, жазуды үйренді, жұмыссыздық жойылды, ондаған мың пәтер салынды, ескі мафиозды топтар жойылды.

Аграрлық реформа және өнеркәсіпті ұлттандыру барысында американдық компаниялардың меншігі соққы болды. Бұл АҚШ-тың қарсы әрекеті. Кубалық көшбасшылар жауап ССРОМЕН жақындасуды бастады

Кастро жаңа курсы коммуналдық емес күштер тарапынан наразылық тудырды. Олар демократиялық сайлау өткізуді талап етті. Кастро репрессияға жауап берді.

1959 жылдың күзіне қарай тәуелсіз баспасөз жабылды. 1959 ж. екінші жартысында капиталдардың, либералды ойластырылған интеллигенцияның, мамандардың текшесінен қашу болды. 1960 ж. шілдеде КСРО-дан Кубаның ашық жақындасуы басталды. Американ меншігін қоса алғанда, өнеркәсіпті мемлекет меншігіне алу басталды. Куба "суық соғыс" факторына айналды, бұл көбінесе Кубалық революцияның қорытындысын анықтады – мемлекеттік социализм жолының ары қарай дамуы. 60-70-е жж. кеңес көмегімен жаңа өнеркәсіптік кәсіпорындар құрылды: металлургиялық, машина жасау, химиялық зауыттар мен электр станциялары. АҚШ-қа экономикалық тәуелділік кеңестік көмек пен өнімге (әсіресе — энергия тасығыштарға) тәуелді болды. Сонымен қатар Кубада медициналық қамтамасыз ету жүйесінің Латын Америкасында ең үздіктердің бірін құруға мүмкіндік туды, халықтың сауатсыздығы жойылды. 1963 жылдан бастап түбегейлі аграрлы өзгерістер жүргізілді, ауылда мемлекеттік шаруашылықтар құрылды. Осылайша, төңкерістің арқасында Куба революцияның демократиялық міндеттерімен қайыра отырып, Индустриялық жаңғырту және әлеуметтік мемлекет құру міндеттерін табысты жүзеге асырды.

Куба Латын Америкасында, содан кейін үшінші әлемнің басқа елдерінде революциялық көтеріліс қозғалыстарының оплоттарына айналды. Куба Латын Америкасындағы партизандық қозғалыстарға қолдау көрсетті, ал 1976-1991 жылдары Африкадағы революциялық режимдерге әскери көмек көрсетті.