Катализ. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 9.3С: Химиялық реакциялар жылдамдығы (2) | Мектеп: НЗМ, Қызылорда | ||||||||||||
Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: | ||||||||||||
Сынып: | Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны: | ||||||||||||
Сабақ тақырыбы | Катализ. | ||||||||||||
Осысабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | -катализ процесін түсіну және катализді реагенттерден айыра білу - гомогенд гомогенді және гетерогенді катализдерді айрмашылықтарын білу. | ||||||||||||
Сабақ мақсаттары | Оқушылар біледі: -энергия активациясы жөнінде түсінік -энергия активациясы төмендегенде бөлшектердің жиі қозғалатынын біледі | ||||||||||||
Жетістік критерийлері | -Нәтижелер кестесінде өзінің іс-әрекеті мен бақылауларын тіркейді -Сутек пероксидінің каталитикалық ыдырау реакциясының теңдеуін дұрыс жазады және катализ түрін анықтайды -Қорытындыныдұрысшығарады | ||||||||||||
Тілдік мақсаттар | Оқушылар орындай алады: Себеп-салдар құрылымын пайдалана отырып катализдің қалай орын алатындығын ауызша түсіндіруді Пәнге қатысты лексика мен терминология катализатор, катализ, соқтығысу, реагент, реакция жылдамдығы, бөлшектер гомогенді, гетерогенді Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер Х туындайды, өйткені, Y туындады Гетерогенді катализ .... көмегі арқылы реакция жылдамдығы артады | ||||||||||||
Құндылықтарды дарыту | Нақтылық, тазалық, ұқыптылық, жан-жақтылық | ||||||||||||
Пәнаралық байланыстар | Биология, физика және т.б. | ||||||||||||
АКТ қолдану дағдылары | Power point, видео | ||||||||||||
Бастапқы білім | Бөлшектер (6.4B) Химиялық реакция жылдамдығы (1) | ||||||||||||
Сабақбарысы | |||||||||||||
Сабақтыңжоспарланғанкезеңдері | Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет | Ресурстар | |||||||||||
Сабақтың басы 0-7мин | Ұйымдастыру. Сыныпта ынтымақтастық атмосферасы мен бірлескен оқу ортасын қалыптастыру Оқушылар мырыш пен сұйылтылған күкірт қышқылы арасындағы реакция нәтижесінде түзілетін сутегін бөлу жылдамдығына мыс сульфаты (ІІ) ерітіндісінің бірнеше тамшысын қосу кезінде нәтижені демонстрация түрінде көрсету. Тәжірибеге байланысты тақырыпты анықтау. - Не себептен мыс сульфатының 1-2 тамшысын қосқанда реакция жылдамырақ жүрді? Сонымен бүгінгі сабақ тақырыбы: «Катализ. Катализаторлар.» Тақтада тұжырымдамалар беріледі . Оқушылар «Т» және «F» белгілері арқылы бұл тұжырымадамалармен келісетінің немесе келіспейтінің көрсетеді. «Тұжырымдамалар» әдісі: 1.Катализатордын массасы реакция барысында кемиді. 2.Катализаторлар реакцияға белсенді қатыспайды. 3.Катализаторлар реакцияға қатысып, процестітиімдіжолменжүргізеді, бірақ реакция соңында бастапқы қалпын сақтап қалады. 4. Гомогенді катализдің жүруін адсорбция теориясы негізінде түсіндіріледі . 5.Ферментер - биокатализаторлар, ағзадағы реакцияларды жылдамдатады. 6.Гетерогендік катализ аралық қосылыс теориясы арқылы түсіндіріледі Сұрақтар беру Реакция жүру үшін бөлшектер теориясы тұрғысынан кандай жағдай қажет? Активті молекулалар дегеніміз не? Активтену энергиясы дегеніміз не? | http://alnam.ru/book_eq_chem.php?id=5 Слайд | |||||||||||
Сабақтың ортасы 8-16 мин 17- 40 мин 41-76 мин | Сыни ойлау сұрақтары. 1.Төменде берілген графиг туралы түсінік беріңіз Катализатор қолданылған жағдайда заттарды ... .... ... төмендейді де, сол кезде .... соқтығысуы ... Осыдан соң реакция жылдамдығы .... Жауабы: Катализатор қолданылған жағдайда заттарды энергия активациясы төмендейді де, сол кезде бөлшектердің соқтығысуы жиілейді. Осыдан соң реакция жылдамдығы артады. 2. Катализ екі түрге бөлінеді: гомогенді және гетерогенді катализ. Қалай ойлайсыздар жоғарыды демонсрацияланған тәжірибе осы катализдін қай түріне жатады? Түсіндірініз. Үш топқа мәтіндер беріледі: 1-топ : Катализ. 2-топ: Гетерогенді катализдін механизімі. 3-топ: Гомогенді катализдін механизімі. Оқушылар мәтінмен танысып ,топтар бір-біріне түсіндіреді. Топтар бір-бірін жасыл және қызыл бағдаршамдармен бағалайды. «Тұжырымдамалар» әдісіне қайтып келіп қателіктерін жөндейді. № 9 Практикалық жұмыс Сутек пероксидінің ыдырау реакциясының жылдамдығына әртүрлі катализаторлардың әсері(1-қосымша) Бекту (слайд) 1.Гомогенді катализ гетерогенді катализден қалай ерекшеленеді? 2. Катализ деген не? 3. Не себептен адам жарақаттанған жеріне сутек асқын тотығын жағады? | таратпа Әртүрлі катализаторлар: марганец оксиді, темір (III) хлориді, картоп , қайнаған картоп (ферменті) | |||||||||||
Сабақтың соңы 77-80 мин | Рефлексия. - нені білдім, нені үйрендім - нені толықтүсінбедім - немен жұмысты жалғастыру қажет Үйге тапсырма: Катализдік у және промоторлар деген түсініктердің мағынасын түсіндіріңдер | ||||||||||||
Саралау –оқушыларғақалай көбірекқолдаукөрсетудіжоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз? | Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз? | Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы | |||||||||||
Барлық оқушылар: Катализатордың реагенттерден айырмашылығын түсінеді Көптеген оқушылар: энергия активациясы төмендегенде бөлшектердің жиі қозғалатынын біледі Кейбір оқушылар: Энергетикалық баръердің маңызын түсінеді | Сабақ кезінде сұрақ қоюларды кеңінен талқылау. Мұғалім өзі алатын жауаптар сапасымен оқушылар білімін бағалайтын болады. Практикалық жұмыстар әр оқушының жеке түсінуін толық бағалау үшін мүмкіндік береді. | партада дұрыс отыруын қадағалау, слайдтардағы жазулардың көрнекі болуы | |||||||||||
Сабақбойыншарефлексия Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? |
| ||||||||||||
Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқутуралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? | |||||||||||||
Сыныбы: 9 ___ Күні: _____Оқушының аты-жөні: _____________________________________
Практикалық жұмыс № 9Сутек пероксидінің ыдырау реакциясының жылдамдығына әртүрлі катализаторлардың әсері
Мақсаты:катализаторлар іс-әрекеттері туралы эксперименттерді ойлап табу және жүргізу
Оқу бағдарламасына сілтеме | Оқу мақсаттары | |||||
9.3АХимиялық реакциялар жылдамдығы | катализаторлар іс-әрекеттері туралы эксперименттерді ойлап табу және жүргізу | |||||
Дағдылар | Жетістік критерийлері | |||||
Қолдану Сын тұрғасынан ойлау және зерттеу |
| |||||
| ||||||
Кіріспе:Сутек пероксиді (сутек асқын тотығы) Н2О2 (Н – О – О – Н).
H2O2 – тұрақсыз қосылыс, жеңіл ыдырайды
және оның ыдырауына ауыспалы металл иондарының қатысуы да әсер етеді.
Нәтиже:Тәжірибе 1.Сутек пероксидін қыздыру және катализаторлар әсерінен айрылуы.
Катализаторлар: FeCl3, KI, MnO2, каптоп, піскен картоп , бауыр т. б
Реакция теңдеуі:
Бақылау нәтижелері.
Катализаторлар | Көпіршіктер бөліну жылдамдығы.(мл) | Реакция өту уақытыt, с | Реакция өту жағдайлары (гомогенді,гетерогенді катализ) |
FeCl3 (ер-сі) | |||
KI (ер-сі) | |||
MnO2 | |||
Картоп | |||
Піскен картоп |
Қорытынды:Катализаторлардың белсенділіктерін салыстырындар.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Талқылау/ бағалау (жұмыстағы дәлдік/қателік)
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма №1 Күкірт қышқылын алу үшін күкірт(IV) оксидін азот оксидімен катализдық тотықтыру арқылы күкірт(VІ) оксидін алады. і реагенттерді анықтаңыз____________________________________________________________________ іі катализатордың қызметін қандай зат атқарады?_______________________________________________ ііі осы реакциядағы катализ түрін анықтаңыз___________________________________________________ іv реакция теңдеуін жазыңыз ________________________________________________________________ v катализ өту теориясы Тапсырма №2 Оттекті лабораторияда сутегі пероксидінен алады. і берілген реакция теңдеуін жазыңыз _________________________________________________________ іі осы реакцияда қай зат катализатордың қызметін атқаратынын есіңізге түсіріңіз____________________ ііі осы реакциядағы катализ түрін анықтаңыз ___________________________________________________ іv гетерогенді катализ өту теориясы: |
Тәжірибе 2.Сутек пероксидінің гетерогенді катализ жағдайында айрылуы.
Катализаторлар: MnO2, PbO
Бақылау нәтижелері.
Катализаторлар | Масса бөлігінін шарты мөлшері. | Көпіршіктер бөліну жылдамдығы. | Реакция өту уақыты t, с | Реакция өту жағдайлары r, с–1 |
MnO2 | 0,2 | |||
PbO | 0,2 |
Марганец диоксиі MnO2 мен қорғасын моноксиді PbO катализаторларынын белсенділіктерін салыстырындар. Катализатордын мөлшері реакция жылдамдығына қалай әсер етеді.
Қалыптастырушы жұмыс сұрақтары:
1.Төменде берілген реакциялардың қайсы гомогенді және каталитикалық реакцияғада жатады.
а) 2SO2+O2=2SO3 (кат NO2); б) CaO+CO2=CaCO3;в) H2+Cl2=2HCl; г) N2+3H2=2NH3 (кат Fe).
2. Гетерогенді реакцияны анықтаныз.
а) 2CO+O2=2CO2; б) H2+Cl2=2HCl;в) 2SO2+O2=2SO2 (кат V2O5); г) N2O+H2=N2+H2O.
3. Гомогенді реакцияны анықтаныз:Укажите гомогенную реакцию.
а) CaO+H2O=Ca(OH)2; б) S+O2=SO2; (кат V2O5);в) 2CO+O2=2CO2; г) MgCO3=MgO+CO2.
4.Марганец (IV) оксидіхимиялықреакцияда не болып табылады?
А. реагент.
В. тежегіш (ингибитор).
С. өнім
D. өршіткі (катализатор)
5.Химиялық реакцияның жылдамдығын өзгертетін, реакция нәтижесінде жұмсалмайтын зат.
А. реагент.
В. тежегіш (ингибитор).
С. өнім
D. өршіткі (катализатор)
6. Гомогендік катализ реагентпен заттар:
А. бірдей агрегатты күйде
В. әр-түрлі агрегатты күйде
С. тек сүйық күйде
D. тек газ күйде
7. Гетерогенді катализ өту теориясы:
А. аралық қосылыс
В. Массаны сақтау
С. әрекеттесуші массалар
D. адсорбция
8. Адам ағзасындағы ферметтердің оптималды температура интервалы:
А. 0-100 С°
В. 15-20 С°
С. 37-38 С°
D. 15-45 С°
В каком интервале температур работают “ человеческие” ферменты? Учитель показывает термометр.
Ферменты отличаются от неорганических катализаторов.
Отметьте, какая реакция является одновременно гомогенной и каталитической.
а) 2SO2+O2=2SO3 (кат NO2); б) CaO+CO2=CaCO3;в) H2+Cl2=2HCl; г) N2+3H2=2NH3 (кат Fe).
Укажите гетерогенную реакцию.
а) 2CO+O2=2CO2; б) H2+Cl2=2HCl;в) 2SO2+O2=2SO2 (кат V2O5); г) N2O+H2=N2+H2O.
Укажите гомогенную реакцию.
а) CaO+H2O=Ca(OH)2; б) S+O2=SO2;в) 2CO+O2=2CO2; г) MgCO3a MgO+CO2.
Марганец (IV) оксидіхимиялықреакцияда не болыптабылады?
А. реагент.
В. тежегіш (ингибитор).
С. өнім
D. өршіткі (катализатор)
Төменде берілген графиг туралы түсінік беріңіз
Төменде берілген графиг туралы түсінік беріңіз
Төменде берілген графиг туралы түсінік беріңіз
Төменде берілген графиг туралы түсінік беріңіз
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?