Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер. Физика, 10 сынып, сабақ жоспары.

Мектеп миссиясы: Сапалы білім. Үштілді орта. Болашақ көшбасшылар

Мектеп құндылықтары: Денсаулық. Жауапкершілік. Адалдық. Құрмет. Өмір бойы оқу. Жаһандық азаматтық.

Мектеп: Семей қаласындағы ФМБ НЗМ

Мұғалімнің аты-жөні: Байсеитова С.Ш.

Сабақтың тақырыбы

Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

10.4.1.7 – өткізгіштер мен полярлы диэлектриктердегі электростатикалық индукция құбылысына салыстыру арқылы талдау жасау

Сабақтың мақсаттары

• Электрондық теория көзқарасы бойынша өткізгіштердің диэлектриктерден айырмашылығын білу
• Есеп шығаруда электростика формуларын білу және қолдану
• Диэлектриктердің түрлерін, полярануын білу

Бағалау критерийлері

Оқушылар:

• өткізгіштердің диэлектриктерден айырмашылығын салыстыра білу;
• тәжірибелерді түсіндіру

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

Диэлектриктердің түрлерін білу, полярлы, полярсыз диэлектриктердің құрылысын түсіндіру, электр өрісіне орналастырылған өткізгішке байланысты сыртқы және ішкі электр өрістерінің бағытын (тақтада) және және өз сызбасын / жауабын басқа оқушылармен талқылау (айту және тыңдау дағдылары)

Пәнге тән лексика мен терминология:

электр өрісі, электр өрісінің кернеулік векторы, электр өрісінің күш сызықтары, өткізгіш, диполь, диэлектрик, ортаның диэлектрлік өтімділігі, диэлектриктердің полярлануы, поярлы және полярсыз диэлектриктер

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Ортаның ... өтімділігі көп болса, сол ортада ...өрісінің кернеулігі ... болады; диэлектрлік өтімділік нешеге тең болса, өріс ... әлсіз болады; ... өрісіне орналастырылған өткізгіштің ішінде ... нольге тең; осы құбылысты ... қорған жасауда қолданады

Сонымен қатар, оқушылар тақырыпқа қатысты барлық терминдер мен сөз тіркестерін үш тілде айта және жаза алады

Құндылықтарды дарыту

Топтағы жұмыстар кезінде топтың басқа мүшелерімен, басқа топтардың мүшелерімен дұрыс қарым-қатынас жасау, диалогты жүргізе білуі;

Оқушыларды академиялық адалдыққа тәрбиелеу (тапсырмаларды өз бетімен орындау)

• Сыныптағы барлық өзара қарым-қатынас әрекеттерінде және тапсырмаларды орындау барысында қушыларың бойында жауапты азаматтық ұстанымды қалыптастыру.

Пәнаралық байланыстар

Математика, сызу, тарих пәндерімен

АКТ қолдану дағдылары

Сілтемелермен жұмыс, видеоматериалмен жұмыс

Осыған дейін меңгерілген білім

Электр өрісі. Электр өрісінің күштік, энергетикалық сипаттамалры, Электр өрісінің жұмысы, потенциалы.

Жоспар

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер (төменде келтірілген жазбаларды жоспарланған әрекеттермен алмастырыңыз)

Ұйымдастыру

Оқушылармен амандасу. Оқушыларды түгендеу. Осы сабақтың мақсаттарын, оқу мақсаттарын, жетістік критерийлерін айқындау

Блиц-турнир: қойылған сұрақтарға жылдам жауап беру

Балалар, сендер 8 сыныптың физика курсынан электростатика бөлімін өткен кезде өткізгіштер және диэлектриктер деген тақырыпты оқығансыңдар. Енді бүгінгі сабақта сол тақырыпты қайта қарастырамыз, бірақ 8 сынып курсынан қарағанда тереңірек және нақтырақ қарастыратын боламыз.Ендеше, өздерің білетін бірнеше сұрақтарға жауап беріп көрейік:

• Барлық заттар мен денелерді электр тогын өткізу немесе өткізбеу қабілетіне қарай неше түрге бөледі? Олар қалай аталады?
• Электр тогын өткізетін және өткізбейтін заттар қалай аталады?
• Сендер қалай ойлайсыңдар, неліктен диэлектриктер электр тогын өткізбейді?
• Диэлектриктерді кейде оқшаулағыштар деп те атайды, диэлектрик/оқшаулағыш болып саналатын қатты денелердің мысалдарын келтіріңдер.
• Диэлектриктерді қайда қолданады?
• Электр тогын өткізетін заттарға қандай заттар жатады?
• Металдарда электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атаңыздар.
• Диполь деген не еді?

Жаңа тақырыпты өту: презентация

Мұғалімнің демонстрациясы. Миға шабуыл

• Электр өрісінің өткізгішке әсерін демонстрациялау және өткізгішті электр өрісе орналастырғанда онда не болатындығы туралы болжам жасауды ұсыну.
• Содан соң «Электр өрісіндегі өткізгіш» атты көрсетілім-үзіндіні қараңыз және талдаңыз. Металл өткізгіште потенциал қалай таралады? Деген сұраққа жауап берілерін сұрау; оқушылар жауап бере алмаған жағдайда мұғалім көмектеседі.

Бейнебаян көрсетілімдерді қарау: «Зарядталған өткізгіштің потенциалы», «Потенциалдың өткізгіш бойымен түсуі», « Фарадей торы-электростатикалық қорғаны», «Кольбе торы».

Тәжірибе:

Эбонит таяқшаны жүнге немесе жібекке ысқылап үйкеп, оны сұлтанға жақындату, сұлтанның жапырақшалары эбонит тақяшаға тартылатынын бақылау;

Тәжірибені өзгерту:

Сұлтанды Фарадей торы немесе Кольбе торының ішіне орналастыру. Алдыңғы тәжірибені қайталау, яғни зарядталған эбонит таяқшаны тағы да сұлтанның жапырақшаларына жақындату. Бұл кезде жапырақшалар эбонит таяқшаға тартылмайды. Оқушылардан не себепті бұлай болатынын сұрау. Оқушылар жауап бере алмаған жағдайда мұғалім көмектеседі. Себебі, өткізгіштің ішінде электростатикалық индукция құбылысының әсерінен кез келген өткізгіш ішінде электр өрісінің кернеулігі нольге тең. Кольбе немесе Фарадей торлары – электростатикалық қорған деп аталады, себебі, сырттағы электр өрісінің оның ішіндегі денелерге әсері жоқ.

Сондықтан, күшті электр өрісінен қорғау керек болғанда денелерді осындай қорған тордың ішіне орналастырады.

3) Диэлектрикті электр өрісіне орналастырса, онда оған не болады?

Оқушылар сұрақты талқылайды және өз жауаптарын ұсынады. Әрі қарай мұғалім «Электр өрісіндегі диэлектриктер» фильмінен үзінді көруді және талқылауды ұсынады.

(I) Содан кейін оқушылар жеке өзбеттерімен электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктердің орналасу ерекшеліктерін сипаттап жазады.

Қорытындылар:

• Өткізгіштердің диэлектриктерден басты айырмашылығы – электр өрісінің әсерінен рын ауыстыра алатын еркін зарядтардың болуы.
• Заряддталған өткізгіштің ішінде электростатикалық өрісі болмайды: нольге тең.
• Электр өрісінің кернеулігі өткізгіштің бетіне перпендикуляр.
• Диэлектриктер – еркін зарядталған бөлшектері жоқ заттар.
• Полярлы диэлектриктердің молекулалары дипольдар болып табылады. Дипольдардың оң және теріс зарядтарының центрі сәйкес келмейді.
• Полярсыз диэлектриктер атомдар мен молекулалардан тұрады. Ондағы дипольдардың оң және теріс зарядтарының центрлері сәйкес келеді.
• Поярлану кезінде диэлектриктің молекулалары сыртқы электр өрісінде бағдарланып орналасады.
• Ортаның диэлекрлік өтімділігі сыртқы электр өрісінің әлсіреуін туғызады.

Бекіту. Материалды меңгергендігін тексеру

Бүгінгі тақырыпқа байланысты мына төмендегі заттардың қайсысын диэлектриктерге жатқызуға болады?

• • Ағаш
  • Алюминий
  • Мыс
  • Күміс
  • Алтын

(Жауабы: ағаш)

Есеп:

а) Вакуумдегі электр өрісінің кернеулігі 16200 Н/Кл. Диэлектрлік өтімділігі 81-ге тең судың ішінде электр өрісінің кернеулігі қанщаға тең болатынын есептеңіздер. (Жауабы:200 Н/Кл )

b) Диэлектрлік өтімділігі 7-ге тең слюда ішінде зарядталған екі шар бір-бірімен 100 мН күшпен әрекеттеседі. Осы екі зарядтың арақашықтығын өзгертпей қалдырса, олар бір-бірімен вакуумде қандай күшпен әрекеттеседі? (Жауабы:700 мН )

Сабаққты қорытындылау.

Рефлексия

Кері байланыс беру.

Сөздерді жалғастырыңыз:

• Бүгінгі сабақта мен ... білдім, ... таныстым
• Мен үшін ең қиын болғаны ...
• Енді мен білемін ... электростаикалық қорған деп аталатынын білемін
• Маған мұны тағы қайталап оқу керек

«Жетістік сатысы»

§8.9. Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер тақырыбын оқуға

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)

Дифференциацияны берілетін тапсырма, күтілетін нәтиже, қолдау көрсету, бөлінетін уақыт, қолданылатын дереккөздер арқылы жүзеге асыруға болады.

Дифференциация сабақтың кез келген бөлімінде қолданылады.

Сабақ жоспарын құру үшін сізге өзге пән мұғалімдерінің көмегі керек пе?

Берілген тапсырмалардың қайсыбірі оқушылардың қауіпсіздігіне немесе денсаулығына қауіп төндіре ме?

Оқушылар сабақ барысында өздерінің АКТ дағдыларын дамыта ала ма?

Осы сабақ барысында НЗМ құндылықтарын дамытуға қандай мүмкіндік бар?

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланғануақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?