Өлшеу құралдары. Физикалық өлшеулердің қателігі. Физика, 10 сынып, қосымша материал 2.

Практикалық тапсырма

Жазық фигураның ауданын анықтау

Оқушыларға нұсқаулық

 ОМ: 10.1.1.4 - физикалық шаманың арифметикалық орташа мәнін (mean) тәжірибе арқылы анықтау.

 Жұмыстың мақсаты: тура және жанама өлшеу мәндерін қателіктерді ескере отырып жазуды үйрену

 Құрал-жабдықтары: сызғыш, жазық тіктөртбұрышты фигура (А4 форматындағы қағаз, фигура өлшемдері сызғыштың өлшеу шегінен аспауы тиіс).

Жұмыс барысы:

• Жазық тіктөртбұрышты фигураның ұзындығы мен енін сызғыш арқылы өлшеп алып, кестені толтырыңыз (әр шама үшін минимум 3 өлшем):

 Тура өлшеулердің мәнін келесі түрде жазыңыз: А=А_орт ± ΔА, мұндағы А – өлшенген физикалық шама, А_орт – өлшенген шаманың орташа мәні, ΔА – өлшеудің абсолюттік қателігі (кестеден).

 a=(29,70±0,05) см

 b=(21,00±0,05) см

 Әр физикалық шама үшін өлшеудің салыстырмалы қателігін анықтаңыз:

 ε_а = Δа / а_орт=0,00168

 ε_b = Δb / b_орт=0,00238

 Жазық тіктөртбұрышты фигураның ауданын клесі формула бойынша анықтаңыз:

 S_орт = a_орт·b_орт =623,7 см²

 Өлшеу нәтижелерін А=А_ор ± ΔА түрде жазу үшін жанама өлшеудің абсолют қателігін анықтау қажет. Ол үшін келесі теңдеуді қолданыңыз:

 ε_S=ΔS/S_орт= Δа/а_орт+ Δb/b_орт

 ΔS= ε_S S_орт=( Δа/а_орт+ Δb/b_орт) S_орт=(0,00168+0,00238)·623,7 см²=2,53 см²

 Жанама өлшеу нәтижесін қателігін көрсете отырып жазыңыз:

 S= (623,7±2,53) см²

 ε_S=4,06 %

Жанама өлшеу кезіндегі физикалық шамалардың қателіктерін анықтау үшін арнайы кестені қолдана аласыздар (жанама өлшеулердің қателіктері)