Қазақ жерінің даңқты хандары. Дүниетану, 3 сынып, дидактикалық материал.
Сабаққа арналған дидактикалық материалдар
- «Кластер құр» тапсырмасы
Кластерлер үлгісі:
- «Жорамалда» тапсырмасы
Сюжетті суреттер
https://liter.kz/mobile/ru/articles/show/12662-nezavisimyi_pravitel
http://e-history.kz/ru/contents/view/5114
- «Картамен жұмыс» тапсырмасы
Қазақ хандығының картасы.
- «Тарихи мұражай» тапсырмасы
Хандар туралы ақпараттар, портреттері
Жәңгір хан
https://infourok.ru/prezentaciya-na-kazahskom-yazike-na-temuaza-handiina-zhil-1011298.html
Орбұлақ шайқасының картасы
http://tarih-begalinka.kz/kk/history/medieval/maps/?sid=snfklr004inmpkjab6r478dkv7
«Жеті жаргы» заңдарының жинағы
«Жеты-Жарғы» Жеті жарғы – Тәуке хан (1678 – 1718) тұсында қабылданған қазақ халқының дәстүрлі әдеп-ғұрып заңдарының жинағы. 17-ғасырда қазақ хандығының ыдырау қаупінің тууына байланысты Тәуке хан елдің ауызбірлігін арттыратын шаралар қарастырып, хандық билікті нығайтуға күш салды. Қазақ қоғамының дамуы мықты билік пен бірлікті қамтамасыз ете алатын жаңа заңдар жүйесін қажет етті. Осы ретте Тәуке хан бұрыннан қалыптасқан дәстүрлі әдеп-ғұрып заңдары мен өзінен бұрынғы хандардың тұсында қабылданған “Қасым ханның қасқа жолы” мен “Есім ханның ескі жолын” одан әрі жетілдіру арқылы жаңа заң жүйесін жасауға тырысты. Үш жүздің игі жақсылары мен билерін жинап, оның ішінде атақты Төле би, Қазыбек би, Әйтеке билер бар, Күлтөбенің басында “Тәуке ханның Жеті жарғысы” деген атауға ие болған заңдар жиынтығын қабылдады. Жеті жарғыға сүйенген қазақ билері ел ішіндегі дау-жанжалдар мен саяси маңызы бар мәселелерді тиімді шеше алды. Жаңа заң жүйесі қазақ халқының өмірлік мәселелерін барлық жағынан қамтыды, соның нәтижесінде Тәуке ханның билік еткен тұсы Қазақ хандығының барынша күшейіп, дәуірлеген кезі болды. https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96_%D0%B6%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B |
- Рефлексияға арналған таратпа материал:
ХАНДАР КИЕР МҰРАҚТЫ
Мұрақ тек хан-сұлтандарға, ел билеуші лауазымды тұлғаларға арнап жасалатын бас киім. Мұраққа қарап халық оның мансабын, дәрежесін анықтайтын болған. Қазақ даласының әр жерінде мұрақты әр түрлі атаулармен: мәселен, айыр қалпақ, сәукеле қалпақ деп те атаған. Екі жағы қошқар мүйізденіп келетін, лайықты оюлармен әсемделіп, алтын және күміс түстес жіптермен зерленіп тігіледі. Пайдаланылған жіп түрлеріне қарай мұрақтың ою-өрнегі алыстан-ақ жылтырап көрінетін болған. Кию тәсілі де өзгеше: шошақ қалпақтың сыртынан киеді. Мұрақты кез келген жерде кие бермеген, әр түрлі салтанатты жиындарда, ас пен тойларда және ғұрыптық шараларда киген. Ел аузында бас киімге қатысты «Хандар киер мұрақты, қараша киер құрақты», «Қалпақ абзалы – мұрақ, көрпе абзалы құрақ» деген мақал-мәтелдер сақталған.
Источник: http://e-history.kz/ru/publications/view/2270© e-history.kz
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?