Қазақстанның силикат өнеркәсібі. Химия, 10 сынып, презентация.

Қазақстанның силикат өнеркәсібі

Оқу мақсаты:

10.2.3.11 шыны және цемент өндіру процесі мен олардың қолданылуын сипаттайды

Бағалау критерийлері

Білім алушы мақсатқа жетеді, егер:

әртүрлі шыны түрлерін өндіру үдерісін біледі және сипаттайды;

цемент өндіру процесін біледі және сипаттайды;

шыны және цементтің қолданылу аймағын сипаттайды;

Қазақстанда шыны және цемент өндіретін негізгі өндірістік орталықтарды біледі.

Силикат өнеркәсібі

Фарфор

Ең асыл керамика.

Бұл өнім жоғары беріктігімен, жұқалығымен, мөлдірлігімен, төзімділігімен, суреттердің жарықтығымен ерекшеленеді.

Фарфор – қытай өнертабысы.

Фарфордан жасалған алғашқы бұйымдар VII ғасырға жатады.

Орта ғасырларда қытайлық шеберлер бүкіл әлемге танымал фарфорлы шамдар жасады, олардың ішінде өрт жанып тұрған болса жарқырайды.

Кірпіштің түрлері

Қызыл саз кірпіш

Кірпіштің қызыл түсті болу себебін қандай?

Кірпіштің түрлері

Шұңқыр кірпіш, яғни, белгілі бір пішіндегі қуыста болады.

Мұндай кірпіш өзінің жылуоқшаулағыш қасиетін жоғалтпай, тұрғын үйдің массасын 30-40%-ға дейін төмендете алады.

Кірпіштің түрлері

Силикатты кірпіш Оған шикізат – әк және кварц құмы.

Бұл кірпіштің аязға төзімділігі аз, ұзақ мерзімді жоғары температураға шыдамсыз.

Ғимараттың үстіңгі бөлігін салу үшін қабырға материалы ретінде қолданылады.

Цемент

Цемент өндірісі

Шикізат: әктас (CaCO3),

саз (Al2O32SiO22H2O).

Өңдеу химиясы (күйдіру):

Al2O32SiO22H2O=Al2O32SiO2 + 2H2O

СаСО3 = CaО + CO2

СаО + Al2O32SiO2 = CaОAl2O32SiO2

Технология: түтік пештерінде күйдіру.

Портландцемент

https://www.youtube.com/watch?v=zG96cqQtlYg

Шыны

Пою перед Тобой в восторге похвалу

М.В. Ломоносов

Алыну тарихы

Шыны ерте заманнан белгілі. Шын мәнінде, б.з.д. IV мыңжылдықтың өзінде кейбір шығыс елдері шыны жасауды білген. Өнертапқыштың, яғни шынын ашқан адам аты, әрине, белгісіз.

мозаика

витраждар

Шыны түрлері

Терезе, бөтелке:

Na2O  СaO  6SiO2

Түсті Na2O  СaO  6SiO2 + қоспалар:

Cr2O3 – изумруд-жасыл түсті

Fe2O3 – жасыл түсті

CoO – көк түсті

MnO2 – күлгін түсті

Шыны түрлері

Химиялық К2O  СaO  6SiO2

Кварцты SiO2

Хрусталь К2O  PbO  6SiO2

Шыны өндірісі

Құрамы: Na2O  СaO  6SiO2

Шикізат: кальций қосылған сода (Na2CO3),

кварц (SiO2),

әктас (CaCO3).

Өңдеу химиясы:

CaCO3 + SiO2 = CaSiO3 + CO2

Na2CO3 + SiO2 = Na2SiO3 + CO2

CaSiO3 + Na2SiO3 + 4SiO2 = Na2OСaO6SiO2

Шынының алынуы

https://www.youtube.com/watch?v=SqsnCjXcLXA

Шыны үрлегіштер

https://www.youtube.com/watch?v=dtxrtKd-Vao

Силикат өнеркәсібінің кері әсері

SiO2 бар ең кішкентай шаңмен дем алу қауіпті кәсіптік ауру, силикозға алып келеді.

Процесстер жоғары температурада жүреді.

Ыдырау өнімдерінің және шаңдардың атмосфераға кері әсері.

Өкпенің қатерлі ісігі

Өкпенің силикозы

Топтық жұмыс

Шынының бір түрін жоспар бойынша сипаттаңыз:

шикізат,

Өндірістің негізгі сатылары,

Негізгі химиялық үрдістер,

Шынының ерекшеліктері.

Шыны және цемент сипаттамалары

Берілген сабақтың тапсырмаларын орындаңыздар.

https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/9-synyp/kremnij-zhane-onyng-qosylystary-silikattar-qazaqstandahy-silikat-onerkasibi

1). Сабақ материалын білу.

2). Тапсырмаларды орындау:

Тапсырма № 1 6,1 кг натрий силикатын алу үшін қанша грамм кремний оксиді қажет, егер құрамында 0,2% қоспа болатын болса?

Тапсырма № 2 1 т шыны алу үшін қанша шикізат қажет?