Ағзадағы кейбір элементтерді анықтау. Лабораториялық жұмыс №14,15 «Сүйек құрамындағы кальцийді анықтау» «Тамақ өнімдерінің құрамындағы көміртекті анықтау». Химия, 9 сынып, дидактикалық материал.

Оқушының аты-жөні: _______________________ Сыныбы: 9______ Күні:_______

Лабораториялық жұмыс №14,15

 Тақырыбы: «Сүйек құрамындағы кальцийді анықтау»

 «Тамақ өнімдерінің құрамындағы көміртекті анықтау»

 Мақсаты: химиялық қосылыстардың қызметтерін және оларды анықтау әдістерін түсіну

Болжам: ..................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Реактивтер мен құралдар: 4 сынауық, тұрғы, спиртшам, пинцет, су, макарон, чипсы, ұстағыш, сіріңке, асбест тор, нихром сымы, Петри табақшасы, стақан, көзілдірік.

Тәжірибе алдында тауық сүйегі 1-2 сағатқа қышқылға батырылады.

Тұз қышқылы (1М), кальций карбонаты.

Жұмысты орындауға нұсқаулық

Тәжірибе №1. Тағам құрамындағы көміртекті анықтау.

Қысқышпен берілген тағам үлгілерін алып, спиртшамның жалынына қыздырады, жанып тұрған тағам үлгісін штативте бекітілген жартылай сумен толған сынауықтың астына апарады. Тағам жанып болғанша күтеді. Сынауықтың сыртында қандай өзгеріс байқалды? Берілген тағамдарды жағып, барлық нәтижелерді салыстырады.

Бақылау:.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Неліктен тағамдар жанды? Осы тағамдардың құрамында қандай органикалық зат бар? ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Неліктен сынауық күйеленеді? ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Құрамында көміртек бар органикалық қосылыстарды атаңыз ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Тәжірибе №2 Сүйек құрамындағы кальцийді анықтау

 Сізге шамамен 1-2 сағатқа 1М тұз қышқылының ерітіндісіне салынған кішкентай сүйек берілген. Осы сүйекті пинцетпен ерітіндіден шағарып алады, сумен жақсылап шайып,оны құрғатады. Кептірілген сүйекті өңделмеген сүйекпен топта бір-біріне беріп, қарастырып салыстырады.

Бақылау:.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Жалынның боялуы: Нихром сымын тұз қышқылына малып, жалынның сары түсі жойылғанша спиртшамда қыздырады. Сымның ұшын ұнтақталған әктасқа малып спиртшам жалынына батырады. Жалын қандай түске боялды? ...............................................................................................................................

Жалын түсінің ондай түске өзгеруі әктастың құрамында қандай элементтің бар екенін дәлелдейді? ...................................................................................................................................................................................Сүйекте кальций бар екенін дәлелдеу үшін алдыңғы тәжірибеден ерітіндіні алып тәжірибені қайталайды. Жалын қандай түске боялды? .........................................................................................................

Біздің ағзамыздағы сүйекте кальций қайдан пайда болады?

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Адам ағзасындағы сүйектің құрамында кальцийден басқа қандай элементтер кездеседі?

..................................................................................................................................................................................

Библиография:http://www.educ.ethz.ch/newsticker/chem/window/Chemistry_KS4_in_an_Earth_context.pdf

http://www.educ.ethz.ch/newsticker/chem/window/Chemistry_KS4_in_an_Earth_context.pdf-