Темір құймалары: шойын мен болат. Химия, 9 сынып, дидактикалық материал.

Шойынды өндіру үшін:

• Домна пеші (биіктігі 30 метр, ішкі диаметр 12 метр);
• Кен (гематит Fe₂O₃, магнетит Fe₃O₄);
• Кокс (С);
• Флюстер (доломит CaCO₃ ⋅ MgCO₃ немесе әктас CaCO₃) қажет.

Шойын өндірісі:

Домна пешіне салынатын белгілі қатынаста керекті мөлшерде есептелінген бастапқы материалдар шихта деп аталады. Домна пешіне коксты салады, сосын флюспен жентектелген кенді және тағы да коксты салады, астынан ауаны үрлеу арқылы жібереді.

Шойын балқиды және қондырғының төменгі жағына құйылады, ал сұйық шлактар шойынның беткі қабатына жиналады, ол тотығудан қорғайды. Шойын әрбір 2-3 сағат сайын шойынды тесік арқылы арнайы науаларға – ожауларға ағады.

Шлактарды жиналған мөлшеріне қарай арнайы құдыққа жіберіледі, ол басқа уақыттарда сазбен толып қалады. Реакцияның газ тәріздес өнімдері масақ ұстағыш арқылы шығарылады, тазаланады және пешке жіберілетін ауаны қыздыру үшін қолданады. Домна пеші тоқтаусыз режимде бірнеше жылдар бойы жөндеу жұмыстарын кажет болғанша жұмыс істейді, Шойынның құрамы:

• 2,5% астам көміртек;
• 0,3-5% кремний;
• 1% дейін марганец;
• 0,1% күкірт;
• 0,2% фосфор.

Шойынның негізгі кемшілігі – морт сынғыштығы.

Мөлшері бір тонна болатын шойын өңдеу үшін:

• үш тонна темір кені;
• бір тонна жағармайлы кокс;
• флюс (оның мөлшері руда түрінің мөлшеріне байланысты);
• жиырма тонна су керек.

Дерек көзі: https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/10-synyp/shojyn-men-bolat-ondirisi-alyuminij-ondirisi?mid=029ad5f1-9d5a-11e9-be78-49d30a05e051