Ана тіліне тағзым (Ана тіліне тағзым. М.Әлімбаев; Сүйемін С.Торайғыров). Әдебиеттік оқу, 4 сынып, нұсқаулық.

Пән: Әдебиеттік оқу

Бөлім: Демалыс мәдениеті. Мерекелер

Сабақ тақырыбы: Ана тіліне тағзым (Ана тіліне тағзым М.Әлімбаев; Сүйемін С.Торайғыров)

Оқу мақсаттары:

3.2.1.2 шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып/сын тұрғысынан бағалап оқу;

3.2.3.1 шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін/сөйлемді анықтау.

Сабақ мақсаттары:

Барлық: өлеңді түсініп оқиды, мазмұнын түсінеді, өлеңге тақырып қояды;

Көптеген оқушылар: өлеңнен қажетті ақпаратты түртіп алып оқиды; өлең бойынша сұрақтарға жауап береді;

Кейбір оқушылар: өлеңнен негізгі ойды білдіретін сөйлемді анықтайды;

Бағалау критерийлері:

өлеңге тақырып қояды;

өлеңдегі негізгі ойды білдіретін сөйлемді анықтайды;

өлеңнен қажетті ақпаратты тауып оқиды;

өлең бойынша сұрақтарға жауап береді;

дереккөздерден тақырыпқа қатысты ақпарат жинайды және таныстырады.

Ресурстар: оқулық, түсіндірме сөздік, интербелсенді тақта, парақтар, стикерер, маркер.

Сабақ барысы:

І. Сабақтың басы

Ширату тапсырмасы

«Ұйқасын тап» ойыны арқылы топтарға бірігеді.

Мақал - мәтелдердің жалғасын табу

Кішкене парақшалардағы мақал - мәтелдердің ұйқасын табады.

1. Ана тілін білмейтін адам............... (Надан)

2. Бал тамған тілден........... ( у да тамады)

3. Тіл тас жарады........... (тас жармаса бас жарады)

4. Ана тілім -........... (дана тілім)

1,3-топ - «Тіл»

4,2-топ - «Отан»

Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру. Бағалау критерийін оқушылармен бірлесе құрастыру немесе таныстыру.

ІІ. Сабақтың ортасы

Автормен танысу. Сұлтанмахмұт Торайғыров -Павлодар облысы, Баянауыл ауданында туған. Ол – ақын, ағартушы.

1-тапсырма

(Ж,Ұ) «Төрт сөйлем» әдісі https://www.youtube.com/watch?v=KOwkMmHUtwU

Үнтаспадан С.Торайғыровтың «Сүйемін» өлеңін тыңдау

1. Пікір. Тыңдаған материал бойынша өзіндік пікірін бір сөйлеммен жазады.

2. Дәлел. Өлеңдегі негізгі ойды білдіретін сөйлемді анықтайды.

3. Сұрақ. Өлеңге сүйеніп, ана тілі туралы сұрақ ойластырады.

4. Қорытынды. Өлеңге тақырып қояды.

Саралау: Барлық оқушыларға бағытталған нұсқау бере отырып, олардың әрқайсысының өздерінен не күтілетіндігін түсінгендеріне көз жеткізу.

(Б) «Мадақтама» әдісі арқылы оқушылардың берілген тапсырма бойынша орындаған іс-әрекетін «Тамаша!» «Жарайсың!» «Керемет!» сөздерімен мадақтау.

2-тапсырма

(Ж, ЖЖ) «Көршіңізге айтыңыз» әдісі.

Мұзафар Әлімбайдың «Ана тіліне тағзым» өлеңін оқушылар оқи отырып, қажетті ақпаратты белгілеп отыру тапсырылады. Өз бетінше оқуға 4-5 минут уақыт аралығы беріледі. Өлеңнен қажетті ақпаратты алу үшін оқушылар стикермен белгілеп отырып оқиды. Белгілеп алынған қажетті ақпаратқа стикерлер жапсырылады. Оқушылар өзінің өлеңнен стикермен белгілеп жинаған мәліметтерін көршісімен бөліседі.

Үлгі: Ана тіл, туған анамыздай сыйлаймыз, ана тілін бағалаймыз, ана тілін аялау, анасынан тілін қорлаған адам безеді.

Саралау: Ынтымақта бірлікте жұмыс жасап, білгенін жолдастарымен бөлісіп, түйінді ойды, тақырыпты ортаға салып талқылайды.

(Б) «Түстер(жасыл,қызыл)» әдісі

Оқушылар бір-бірінің жұмысын бағалау арқылы әр оқушы өз жұмысында нені толықтыру керек, қандай өзгертулер енгізу керектігін анықтайды

3-тапсырма

(Т) «Жаңалық ашамыз» әдісі Толығырақ: https://massaget.kz/layfstayl/bilim/gumanitarly-ylymdar/21394

Оқушыларға түрлі дереккөздер ұсынылады. Ғаламтордан немесе энциклопедиядан ақындарымыздың тіл туралы қанатты сөздер, афоризмдер жинастырады.

Үлгі:

Тәрбие басы – тіл (Махмұд Қашқари)

Тіліңді тый – тісің сынбайды (Ахмет Игүнеки)

Басқа пәле – тілден (Жиренше

Тіл – өткір найза (Майлықожа Сұлтанқожаұлы)

Тіріде – жанға тыным жоқ, қызыл тілде буын жоқ (Базар Оңдасұлы)

Тіл жүректің айтқанына көнсе – жалған шықпайды (Абай)

Тілі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады (Ахмет Байтұрсынов)

Тілден – зікір, көңілден – пікір (Сұлтанмахмұт Торайғыров)

(ЖЖ, МК) «5 жолды өлең» әдісіне сүйеніп «Ана тілім» деген тақырыпта өлең құрастырады.

Бес жолды өлең (5 минут)

1. Зат есім: Ана тілім

2. Сын есім: құрметті, бағалы

3. Етістік: аялайды, сүйеді, үйренеді.

4. Сөз тіркесі: Ана тілін сүйеді.

5. Синоним: Туған тілі

Саралау: Орындау барысында қарқын арқылы саралау. Кейбір оқушыларға қосымша уақыт беріледі.

(Б) «Топ белсенділіктерін бақылау» әдісі

Топпен жұмыс және ұжыммен жұмыс кезінде тапсырманы орындау барысында топ мүшелерінің бірлесіп жұмыс жасауы мен белсенділіктерін бақылай отырып тапсырманың орындалуын бағалау.

4-тапсырма

(Ж,Т) «Венн диаграмма» әдісі

Ойлау мен үйренуге бағытталған әрекет мағынаны тану (түсіне білу) деп аталады. Мағынаны ашып, мәнін тану үшін оқушы бұл кезеңде танысқан ақпаратты салыстырады, тақырып бойынша жұмыс істейді, тапсырмалар орындайды. Оның өз бетімен жұмыс жасап, белсенділік көрсетуіне жағдай жасалады (арнайы мәтіндер, тапсырмаларды, түрлі амалдарды қолдана беру, әртүрлі әдістерге сәйкестендіру, т.т.).

Саралау:Оқушылар жылдам әрі тұжырымды ойлауға дағдыланады. Құнды ой жинақтап, ойын ашық айтады

(Б) «Жапондық бағалау» әдісі арқылы оқушылар жұптық жұмысты бағалайды.

«ООО»- тамаша

«МММ» - жақсы

«Сұқ саусақ» -келісемін

«Екі саусақты» -сұрағым бар

ІІІ. Сабақтың соңы

Кері байланыс “Пайымдау сұрақтары”

Сабақ соңында мұғалім оқушыларды ой-толғаныс жасауға итермелейтін сұрақтар қояды: Сабақта не маңызды болды? Не қызық болды? Жаңадан не білдіңдер? Не үйрендіңдер? т.с.с. Бір сұраққа бірнеше оқушы жауап беруі мүмкін.