Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру. «Дельфин мінген Демеубай» Мұхтар Құрманалин. Әдебиеттік оқу, 3 сынып, нұсқаулық.

 Бөлім: Демалыс мәдениеті. Мерекелер

 Сабақ тақырыбы: Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру.

 «Дельфин мінген Демеубай» Мұхтар Құрманалин

 Оқу мақсаттары:

 3.2.2.1 шығарма мазмұны бойынша қолдануға (практикалық), бағалауға және шығармашылыққа негізделген сұрақтар қою және жауап беру

 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып жоспар құру

 3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табу және түзету

 Сабақ мақсаттары:

 Барлық оқушылар: шығарма мазмұны бойынша бағалауға негізделген сұрақтар қояды және жауабын шығармадан таба алады, бөліктерге бөліп, жоспар құра алады, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табады және түзетеді.

 Көптеген оқушылар: қойылған сұрақтардың жауабын шығармадан тауып, себептерін түсіндіре алады, орфографиялық, пунктуациялық қателерді ережелерге сүйеніп табады және түзеті.

 Кейбір оқушылар: жоспар құруда шығармадан негізгі ұғымдарды анықтап, құрай алады

 Бағалау критерийлері

• шығарма мазмұны бойынша бағалауға негізделген сұрақтар қояды;
• қойылған сұрақтардың жауабын шығармадан таба алады;
• мәтінді логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қоюда шығармашылық тұрғыданы қарастыра алады.

 Сабақ барысы

І. Сабақтың басы:

Ширату тапсырмасы. (Ұ, МК, Т) «Кімнің жауабы» әдісі.

 1.«Жазғы демалысты қалай өткіздің?» деген сұраққа жауап беру тапсырылдаы.

 2.Ол үшін бірнеше қима қағаздар бөлініп таратылады. Әр оқушы белгілі уақыт арасында сұраққа жауап жазып, бір-біріне лақтырады. Қағып алған жауапты кімнің жазғанын анықтау керек.

 Сабақ мақсатымен таныстыру. шығарма мазмұны бойынша бағалауға негізделген сұрақтар қояды және жауабын шығармадан таба алады, бөліктерге бөліп, жоспар құра алады, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табады және түзетеді. Бағалау критерийімен таныстыру.

ІІ. Сабақтың ортасы:

 1-тапсырма

  (Ж; Ұ, МК) Мұхтар Құрманалиннің «Дельфин мінген Демеубай» әңгімесін оқу ұсынылады. Мұғалім оқушыларға мәтінді оқуда түсініксіз сөздерді белгілеп оқу туралы алдын ала ескертеді. Мысалы, дельфинарий, бапкер, шабандоз.

 Балалар қандай сөз түсініксіз болды? (мыс: «Шабандоз» ат бәйгесінде ат үстінде шабатын адам) Бұл сөзді сен қалай түсінесің? сұрақтары қойылып, оқушылардың жауабы тыңдалады.

 Саралау: қорытынды бойынша саралау жүргізіледі. Тапсырма барлық оқушыларға ұсынылады, бірақ әртүрлі нәтижелер күтіледі. Сұраққа жауап беруде, кейбір оқушыларға мұғалім қолдау көрсетеді.

 Б: «Бағдаршам» әдісі арқылы оқушылардың қойылған сұрақтары мен жауаптары мұғаліммен бағаланады.

 2-тапсырма

 (ЖЖ) «Қар кесегі» әдісі. Мәтін мазмұны бойынша сұрақ құрастыру тапсырылады.

 1. Шығарма мазмұны бойынша топ ішінде әр жұп бағалауға негізделген сұрақтар дайындап, келесі топтарға сұрақтарын лақтырады.

 2. Қағып алған топ мүшелері сол сұрақтарға жауап береді.

 3. Сұрақтардың жауабын шығармадан табады.

 Сұрақтар үлгісі:

 1.Дельфинарийде қандай оқиға болды?

 2. Демеубайдың әрекеті туралы не айтасың?

 3. Автор әңгімеге неге «Демеубайдың дельфині» деген тақырып қойды деп ойлайсың?

 4. Шығармаға басқаша қандай тақырып қояр едің?

 Саралау. қарқын тәсілі арқылы саралауды қолдануға болады. Кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейді. Қосымша тапсырмаларды көп күш жұмсауды талап ететін оқушылар үшін қолдануға болады. Негізгі тапсырмаларды түсіндіруде көмек қажет ететін оқушыларға біршама уақыт беріледі.

 Б: Бұл тапсырма «Жапондық бағалау» әдісі (оқушылар бір-біріне баға береді) арқылы бағаланады.

 3-тапсырма

 Әткеншек әдісі (Карусель) (ТЖ). Мәтінді бөліктерге бөліп, жоспар құрастыру ұсынылады.

 Мұғалімнің көмегімен оқушыларға шығарманы бөліктерге бөлуге оңтайлы жағдай жасалады, плакаттар беріледі.

 1.1-2 тапсырмада алынған мәтін мазмұны бойынша оқушылар мәтінді бөліктерге бөледі.

 2. Сол бөліктер бойынша жоспар құрады.

 3.Жұмыстарын келесі топқа өткізеді.

 4.Оқушылар жұмыстары талқыланады.

 Саралау: ресурс (дереккөз) арқылы саралау тәсілі жүзеге асады. Мұнда жоғары ойлау деңгейлі оқушылар мәтінге жоспар құру арқылы анағұлым күрделі сөздерді пайдалана отырып, дереккөздермен жұмыс істей алады. Сонымен қатар саралаудың тапсырма тәсілі бойынша жоспар құруда көмекті қажет ететін оқушыларға қажеттіліктеріне қарай қосымша жоспардың үлгісі ұсынылады.

 /Б: Мадақтау. Жарайсыңдар! Тамаша! Сен тамаша ой айттың! т.б.

 4-тапсырма

  (Т,Ұ) Мәтін үзіндісінен мағынасы сәйкес келмейтін қателерді тауып, дәптеріңе түзетіп жаз.

 Карточкаға жазылған келесі мәтін оқушыларға таратылады.( – Кәне, дельфинге мінгісі келетін кім бар – деп дауыстады. Жиналғандар бір-біріне қарасты. Ешкім орнынан қозғала қоймады. Осы кезде Демеубайда орнынан қозғалмады. Баспалдақпен төмен түсіп, бапкердің жанына жетіп барғысы келді. Ол әкесінің «Бар балам!» деген сөзін естімеген болу керек. Жұрт ду қол шапалақтап жатыр.)

•  Алдымен олар топтарында ойларын бөлісіп, қандай қателер бар екенін анықтайды.

 3. Топтарға флипчарт қағаз таратылады. Оқушылар қағазға дұрыс нұсқасын жазады.

 4. Топтар өз жұмыстарын қорғайды.

 Саралау: Қорытынды саралау тәсілі. Бір тапсырма беріледі, бірақ жалғыз «дұрыс» жауаптың бағытында жұмыс істеуден гөрі оқушылар өздерінің мықты жəне əлсіз тұстарына қарай жауап берулері күтіледі.

 Б: «Білім ағашы» Әрбір жапырақтың өзіне тән түсі бар: жасыл – «барлығын дұрыс істедім», сары – «қиындықтар болды», қызыл – «көп қателестім»

ІІІ. Сабақтың соңы:

 Рефлексия:

 Чемодан, еттартқыш, себет

 Оқушыны алған білімін саралай білуге дағдыландыру

 Тақырып бойынша алған керекті ақпараттарды чемоданның тұсына жазса, ал әлі де оқуым керек, толықтыруым керек дегендері болса, еттартқыштың тұсына жазады. Сонымен қатар керек емес болған, артық дүниені себеттің тұсына жазады. Осылайша мұғалім өткен сабақтан қандай білім алғанын біледі.

 Ескерту. Сынып оқушыларының ерекшелігіне байланысты мұғалім тапсырмаларды ауыстырырып орындай алады.