Бұлақ көрсең, көзін аш. Жолдасбай Тұрлыбаев «Райымбек бастауы». Әдебиеттік оқу, 3 сынып, нұсқаулық.

Пәні: Әдебиеттік оқу

Бөлім: Су – тіршілік көзі

Сабақтың тақырыбы: Бұлақ көрсең, көзін аш. Жолдасбай Тұрлыбаев «Райымбек бастауы»

Оқу мақсаттары:

3.3.2.1 шығарма кейіпкеріне хат/ ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту...)/ өлең (төрт жолды)/ әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу

3.2.6.1 кейіпкердің портртін сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен дәлелдер келтіріп тауып, бағалау

Сабақ мақсаттары:

• мәтінді түсініп оқиды;
• мәтін бойынша сұрақтар құрастырады және оған жауап береді;
• мәтіндегі кейіпкерді сипаттайды;
• кейіпкердің мінез-құлқының өзгеру себептерін дәлелдер келтіріп, бағалайды
• төрт жолды өлең құрастырады;

Бағалау критерийлері:

• мәтінді түсініп оқыды;
• мәтін кейіпкерін сипаттады;
• кейіпкердің мінез- құлқының өзгеру себептерін дәлелдеп, бағалады;
• төрт жолды өлең құрастырды;

Қажетті ресурстар: Қосымша 1,2, 3; презентация; оқулық, 98-100 беттер.

Мұғалімге арналған ұсыныстар.

І. Сабақтың басы

Ширату тапсырмасы

Топтасу Оқушыларды сөздер жазылған карточкалар тарату арқылы топтарға біріктіру.

1 топ (5 қару): қылыш, айбалта, найза, шоқпар,  (садақ) 

2 топ: (ат әбзелдері) ноқта, жүген, үзеңгі, тізгін, ер тоқым, ат көпшік.

3 топ (батырлар): Бөгенбай, Қабанбай, Наурызбай, Абылай, Баян.

4 топ (батырлар туралы мақал- мәтелдер): Батыр мың қол бастайды, Шешен тар жерде сөз бастайды.

Батыр ортақ, ер ортақ, күн ортақ, ай ортақ.

Батыл болсаң, батыр да боласың.Батырға оқ дарымайды, Батылға жау жоламайды.Батыр мақтанса, жауға шапқанын айтар, Қу мақтанса, алдап қаққанын айтар.Айлалы батыр алдырмас.Оқулықтың 98 бетіндегі Бұқар жыраудың сөздерін топтарға бөліп, «бастау» сөзінің мағынасын талдау.

1 топ: Көш бастау қиын емес- қонатын жерде су болса.

2 топ: Қол бастау қиын емес- шабатын жерде жау болса.

3 топ: Шаршы топта сөз бастау қиын- шешімін таппас дау бар.

4 топ: Бастау- жерасты суралының жер бетіне шығатын су көзі.

(Б) «Қошеметтер бұрқасыны»

Бастау сөзінің бірнеше мағынасы бар екенін түсіндіріп, сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстырылады, бағалау критерийлері оқушылармен бірге құрастырылады немесе мұғалім айтады.

ІІ. Сабақтың ортасы

1-тапсырма

(Т) Жолдасбай Тұрлыбаев «Райымбек бастауы» әңгімесін түсініп оқиды.

«Әдеби үйірме»- әдісі бойынша мәтін мазмұнын рөлдерге бөліп, мазмұндау. 4 топқа рөлдерді бөліп, тапсырмалар ұсынылады:

1 топ: Баяндап беруші- мәтін мазмұнын айтады.

2 топ: Зерттеуші –мәтін оқиғасына байланысты сауалдарға жауап іздейді:

• Райымбек батыр туралы не білдің?
• Райымбек батыр су көзі бар екенін неден аңғарды?
• Неліктен әңгіме «Райымбек бастауы деп аталған»? Басқаша тағы қалай атауға болады?

3 топ: Сұрақ құрастырушы- ұжымға ойланатындай, ізденісті талап ететіндей мәтін бойынша 3 сұрақ әзірлейді.

4 топ:Сипаттаушы - әңгіменің негізгі кейіпкерін сипаттайды, іс-әрекетіне баға береді.

(Б) дескриптор:

- мәтін мазмұнын жүйелі айтып берді;

- сұрақтарға жауап берді;

- ойланатын сұрақтар құрастырды;

- кейіпкерді сипаттап, баға берді;

Саралау тапсырма топтарға ұсынылады, қажет болған жағдайда мұғалім тарапынан көмек ұсынылады.

2- тапсырма

Мәтінге сүйеніп төрт жолды өлең құрстыр. Тірек сөздер: іздеді, сарбаздар, шаншылап, су шықты, батыр, қанды.

Үлгі:

Сарбаздар шөлден тарғыды.

Райымбек қатты ойланды:

Су іздеп, жерді шаншылап,

Қандырды шөлдерін жақсылап.

Саралау. Үлгерімі төмен оқушыларға «Синквейн» құрастыртуға боллады

Үлгі:

1 зат есім: Райымбек

2 сын есім: Ақылды, тапқыр

3 етістік: тарыға бастады, ойланды, қуанып кетті

1 сөйлем: Райымбектің арқасында шөл дала да адам да, жануар да суға қанды.

1 синоним: Батыр.

(Б) «Автор орындығы» әдісі арқылы өз еріктерімен ортаға шығып оқиды.

ІІІ. Сабақтың соңы

«Мәре»

1-орын: маған сабақта бәрі түсінікті болды.

2-орын: кейбір кезде менің қолымнан келмеді.

3-орын: маған бәрі қиын болды.