Ілияс Жансүгіров (Майдан)

Алдымда айқын айнам бар,
Алдымда жойқын майдан бар
Ағарту елді - майданым!
Майданда қан ішпеймін,
Майданда іс істеймін,
Майданда майда майдамын!
Аң беруге ауылға,
Аң беруге бауырға,
Шаң беруге жауыңа
Оқы, қалқам, қарулан,
Жасан, жасым, жайнағым!
Жеңген жауға жетуге,
Жермен - жексен етуге
Жеделде, жүйрік, жете бас;
Желпілде, қызыл байрағым!..
Қараңғылық дұшпаным,
Долданбай дұшпан серпілмес;
Надандық кектес түс жауым.
Асқарды асар бетім бар,
Бетіме келер кедергі
Берекесіз, пейілі тар.
Өнерсіздік қыспағым,
Қыса алмас, қыспақ, қысылар.
Көлденең күлі көкке ұшар,
Өшіккен оған ұстамын.
Өңшең ұста ұшқырлар,
Өңшең қыран ұшырар,
Мектебім ұям, ұшқаным.
Күн күлдірді көкке ұшам,
Көлден қуып құс құшам
Құсым оқу құштарым.
Құс емеспін қолға алған,
Қыдырса қалың жауыңа
Қалың қолмын қозғалған.
Қаламым қолда қылышым,
Қырқам қырсық қыртысын,
Қырды қызықтандырам.
Табымның тартам тартысын,
Жарлының жыртам жыртысын,
Мешеудің мейірін қандырам.
Шабуыл шабам, шаң қылам
Қараңғылық кайтқанша,
Қараңғы мынау ауылдан
Андамауды ар қылам!
Керлік көзін ашқанша.
Қараңғы қалын бауырдан,
Көңілімді кепкен жұмсатам,
Қолымдағыны ұқсатам,
Жоқтан жонам, бар қылам!
Өрісімді өсірем,
Өремді үзем, көсілем,
Ауылдың алдын мал қылам,
Мал аяма майданнан.
Майданнан қалған малың - мал;
Жаудан қалған жаның - жан,
Шында, шығар шығынды;
Елеме, елім, елеме!
Жақ жарлап, жырым жырғалсын,
Өршеленсін өлеңім,
Күнбатыста көмегім,
Тартуға түссін таңғы ұран!
Өрістенсін өнерім,
Күншығыста өз елім,
Барқадар тапсын бауырдан!
Кемтікті кедей кенелсін,
Еліміз елге теңелсін;
Тегістікте теңеліп,
Шалқысыншы шаруам!
Майдан деген немене?
Майдан оқу майданы,
Ұмтылғаным өнерге.
Жауыққан жауым надандық
Өнерсіздік - өштесім,
Қараңғылық - қастасым;
Жігерім жегем жеңерге.
Оқу майдан болады,
Жұмбақ жолдар жоғалды,
Саулап, гулеп келеміз,
Жел біздерше желе ме?
Аянбас, азу басулы,
Біз ашынған ашулы,
Ол ойыңа келе ме?
Мектебім мерей, мекенім
Мекенім емес дүкенім;
Дүкенім құрған шеберім,
Шеберле, шеге шегеле!
Қарулан қала, қалың жұрт,
Қараңғылық қаусасын!
Қарапайым қалғанда,
Есінде шығар, елім - ау,
Қарасақ біреу бере ме
Есінде шығар, елім - ау,
Өлтіре шөккен үкімің,
Өксіген өгей ұл едің,
Құлақсыз құлдыр құл едің
Кешегі бір күндерде,
Күндер емес түндерде,
Түнекте түрткен, түйреген,
Түннен күнге сүйреген
Төңкеріс емей, немене?
Желпе соқты жерді жел,
Серпе соқты сенді сел,
Шайқалмаған шара жоқ,
Теңселмеген тегене!
Кеңескен келе аза ма,
Кең пішкен киім тоза ма,
Кен кенезе кебе ме?
Елеңдеп елім бұл баққа,
Екі езуі құлақта:
Мәз - мейрам, майдан, шабуыл,
Өнерге, елім өнерге!
Жел желпінді, жел желіп,
Тұманды түрді, бұлт сөгіп,
Қырға қызыл нұр төгіп,
Күлмең қақты күн ене.
Енді біздей еркін кім!
Елді оятқан еркін күн!
Ендігі сенің міндетің:
Себеле, нұрды себеле!