ШЫРША ҚАЙШЫАУЫЗЫ - тау өзеніненжағалай өсетін ағаштарда жиі кездесетін торғайдың бір түрі. Қоректері- қыста пісетін шырша тұқымдары. Шырша қайшыауызының тұмсығы атына сай айқасып тұрғандықтан, ол оның жемін оңай алуына көмектеседі. Бұл құстың ерекшелігі- көктемде жұмыртқаламай, керісінше қақаған қаңтар айында жұмыртқалап, балапандарын шығарады. Қоректі олаоға үнемі аталығы жеткізіп отырады. Ал аналығы балапандарын ұядан қашан ұшырғанша шықпайды. Олар балапандарын жемсауында,ы жібіген қарағай тұқымын құсып беру арқылы асырайды. Сәуір айында балапандары өздері қоректенетін болады.
САМЫРКЕШ
САМЫРКЕШ - ақшыл жолақтары бар, қоңыр қызғылт түсті орман құсы. Ол ұзақ уақыт бойы ағаш басында отыруды ұнатады. Самыркештің тұрақты- ұзақтап сәл кешірек. Ұя салар кезінде қалың орман ішіне еніп, адам көзіне түспеуге тырысады. Бұл құс көктем айларында шырша зиенкестері- бізтұмсық және қоңыздармен, ағаш қандаласымен қоректеніп, табиғатқа едәуір пайдасын тигізеді.
Самыркештің бір ерекшелігі- жазды күндері ол жемін ауламай жүріп, ағаштағы жаңғақтарды біртіндеп үзіп, оны түскен жапырақтардың астына тыға береді екен. Осылайша бір құс жылы күндері бір мыңға жуық шырша жаңғағын жинап, оны суық қыс айларында азық ететін көрінеді.

ҚОҚИҚАЗ.
ҚОҚИҚАЗ - дене бітімі ерекше, тұмсығы имек, сирек кездесетін құс. Қызыл қанат- деп те аталады. Қорғалжын қорығындағы Теңіз көлінде ғана ұялап, жұмыртқалайды. Ол басын суға батырып, түбін қопарып, судағы жәндіктерді аузына толтырып сүзіп алып қоректенеді. Ұя жасауға да су түбіндегі тұнбаны пайдаланады.
Қоқиқаздар жүздеп, мыңдап бір мыңға ұя салып, жұптарын жазбайды. Ұядағы 2-3 жұмыртқаны кезектесіп басып шығарады да алғашқы екі айда құрамы дәрумендерге бай құс сүтімен асырайды. Жеген тамақтарын асқазанында өңдеп, тұмсығын балапан аузына апарғанда 23-ы қаннан тұратын ашық қызыл түсты сұйықтық тамшылап ағады екен. Бұның сыры әлі күнге дейін ашылмаған.......

І - жүргізуші:
Табиғат қандай сұлу, қандай көркем,
Мамырда жасанады гүлдеп ертең
Сылдырлап бұлақ ағып сай - саладан,
Ағаштар жапырақ жайып, қыр көгерген.
Табиғат - халық қазынасы. Адамның бар тіршілігі табиғатқа байланысты, күш - қуатты бар игілік пен жақсылықты ол табиғаттан алады.....

Тақырыбы: «Үй құстары» (презентациясымен)
Мақсаты: Балалардың құстар туралы білімдерін тиянақтау. Қазақстанда кездесетін құстардың түрлерімен таныстыру. Үй құстарының әрқайсысының өзіне тән қасиеттері туралы әңгімелеу. Үй құстарына қамқор болуға, оларды күте білуге, құстарды қорғауға тәрбиелеу.
Құрал - жабдық: Үй құстарының суреттері, ертегі суреттері, құрастырма қағаздар, үнтаспа, интерактивті тақта т. б.
Сөздік жұмысы: Түсіндіру, әңгімелеу. Сұрақ - жауап.

Іс - әрекет кезеңі
Тәрбиешінің іс - әрекеті
Баланың іс - әрекеті
Мотивациялы ынталандыру кезеңі
1. Шаттық шеңбері: «Сәлемдесу - Амандасу»
Балалар тәрбиешімен бірге шеңбер құрып отырады: Амандық сөздерді әндетіп айтуға жаттығады .....

Мақсаты: 1) Оқушылардың құстар туралы білімдерін кеңейту. Құстардың пайдасын түсіндіру.
2) Ойлау қабілеттерін, сөздік қорын дамыту. Байланыстыра сөйлеуге үйрету.
3) Табиғатқа сүйіспеншілік, құстарға қамқорлық сезімдерін тәрбиелеу.
Әдісі: әңгіме, ойын - жаттығулар, көрнекілік.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Балалардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Өткенді сабақты тиянақтау
1. Көктем мезгілі, оның өзіндік ерекшелігі туралы сұрақ - жауап.
2. Көктем айлары.
3. Көктемдегі мерекелер......

Мақсаты. 1. Үй жануарлары мен үй құстары туралы және олардың адамға келтіретін пайдасы туралы түсініктерін қалыптастыру.
2. Үй жануарлары мен үй құстарына деген қамқорлық сезімін ояту және оларға жағдай жасауға үйрету.
3. Еңбекқорлыққа баулу.

1. Ұйымдастыру кезеңі.
Қуанамын мен де,
Қуанасың сен де.
Қуанайық достарым,
Арайлап атқан әр күнге. .....

Мақсаты: 1. Балаларға құстар туралы түсінік беру.
2. Құстарға қамқор болуға, аялауға бейімдеу.
3. Құстар туралы ой - өрістерін дамыту.
Көрнекілігі: Құстардың суреттері, короналар, шарлар, гүлдер, ертегідегі үй, құстың ұясы.
Ұйымдастыру кезеңі:
Балалар бізге апайлар қонаққа келіпті. Біз апайлармен сәлемдесіп алайық.
Амандасу үлкенге,
Тәрбиенің басы ғой.
Ал, қанекей, бәріміз,
Сәлем дейік үлкенге
Сәлеметсіз бе, апайлар!
Өте жақсы, балалар. Балалар жыл мезгілдеріне тоқталайық. – Балалар бір жылда неше мезгіл бар? .....

Сабақтың тақырыбы: Үй құстары (слайд)
Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: оқушылардың үй құстары туралы білімдерін тиянақтау. Оларды құстардың түрлерімен таныстыру.
2. Дамытушылық: үй құстарының өзіне тән қасиеттері туралы әңгімелеу және ойлау сөйлеу қабілеттерін дамыту. Әдемі, таза жазуға баулу.
3. Тәрбиелік: Отанын сүюге, аң құстарды қорғауға, қамқор болуға тәрбиелеу.
Әдіс - тәсілдері: саяхат сабақ, түсіндіру әңгімелеу.
Сабақтың түрі: “Мақта қыз бен мысық” еретігісі желісіндегі саяхат сабақ.
Пән аралық байланыс: сауат ашу, математика
Көрнекілігі: Суреттері, “Мақта қыз бен мысық” еретегісіндегі кейіпкерлер

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі
Ғажайып сәлемдесу:
Мұғалім: Оқушылар:
Мейірімді жүрекпен, Үлкенге де сіз,
Ақпейілді тілікпен, Кішіге де сіз.
Амандасып алайық Сәлем бердік сіздерге
Бір жадырап қалайық Құрметпенен біз .....

Білімділік: балаларға құстар туралы түсінік беріп, білімдерін жетілдіру, құстарға қамқорлықпен қарауға үйрету.
Дамытушылық: құстардың дауыстарын сала отырып, тілдік қорын жетілдіру, ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: тыйым сөздер, мақал – мәтелдер айту арқылы балаларды адамгершілікке тәрбиелеу.
Көрнекілік: құстардың бейнесі, дала құстары мен үй құстарына арналған тапсырмаға сәйкес суреттер.
Әдіс – тәсілдер: түсіндіру, әңгімелеу, сұрақ - жауап.

Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру бөлімі:
Ал, балалар, қанеки алдымен сәлемдесіп алайық...
Балалар, біз қонақтарымызбен амандастық, енді алақандарымызбен бір – бірімізге жылы лебіздер айтайық........

Жамаулары болса да білінбейді,
Жансызға ондай нәрсе ілінбейді.
Ала мал

Үлгісіз піштім,
Жіпсіз тіктім.
Ала мал

Андыру мен мәндіру,
Тігісі жоқ қондыру.
Ала мал

Кекендеткен несі екен,
Келіп салған несі екен?
Сорпылдатқан несі екен,
Сорқылдатқан несі екен,
Суырып алған несі екен,
Суы тамған несі екен?
Желідегі биені емген құлын.....

Мақсаты: Құстар тіршілігі, табиғатқа келтіретін пайдасы туралы түсініктерін қалыптастыру. Қыстап қалатын құстарға қамқорлық жасауға үйрету.

Бүгін жыл құстары туралы айтамыз. Жыл құстары және қыстап қалатын құстар туралы әңгімелейді: Күннің суытып, жәндіктердің көпшігі қырылып қалады, кейбір жәндіктер ағаштардың қуыстарына тығылады. Осылайша құстардың жемі азаяды. Осыған байланысты құстар жылы жаққа ұшып кетеді. Ол құстарды жыл құстары деп атаймыз. Құстардың бір бөлігі күзде ұшып кетпей, сол жерде қыстап қалады. Оларды қыстап қалатын немесе отырықшы құстар деп атайды. Құстардың суреттерін көрсетіп, сипаттама береді.

Сергіту сәті:
Күнде аспанға қараймыз,
Қайтқан құсты санаймыз.
Үшбұрыш болып тырналар,
Көк жүзінде сырғанар.

Дәптермен жұмыс:
Суреттерді көрсетеді. «Орман дәрігері» тоқылдақ туралы мәлімет береді.
«Құстар» дидактикалық ойыны. Шарты: суреттер бойынша құстарды екі топқа топтастыру. Жыл құстары және отырықшы құстар......