1.Қазақ тілі_3-сынып_3-бөлім_Уақыт_№5сабақ_Сөйлем мүшелері _КМЖ

Пән: Қазақ тілі

Бөлімі:

Тарау: Уақыт

Сабақ тақырыбы: 5-сабақ.

Сөйлем мүшелері

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 3

Қатыспағандар саны:

Оқу мақсаты:

3.4.2.7 сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш, баяндауыш) және тұрлаусыз мүшелерін ажырату

3.3.6.1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету.

3.2.5.1 берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алынған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау

Сабақтың

мақсаты:

Бағалау критерийлері

- сөйлем мүшелерін ажыратып, сөйлемдер құрастырады;

- кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі үлгі негізінде жазады,

- анықтамалық материалдарды пайдалана алады.

Сөздік қор

Пәндік терминология мен тірек сөздер

Сөйлем мүшелері, тыныс белгілері, интонация.

Сабақта диалог /жазу үшін пайдаланылатын тіл:

Талқылау үшін сұрақтар:

- Сөйлем неден тұрады?

- Сөйлемнің қандай мүшелерін білесің?

- Тыныс белгісіне қарап сөйлемді қалай ажыратамыз?

- Барлық сөйлемнің айтылу интонациясы бірдей ме?

- «Уақыттың қадірі» дегенді қалай түсінуге болады?

- Ертеде адамдар уақытты қалай ажыратқан?

- Сағаттың қандай түрлері пайда болды?

- Неге күн арқылы уақытты анықтау қиын болды?

- Мектептегі қоңыраулар мен шырылдауық сақағаттардың ерекшеліктері қандай?

Құндылықтар

Уақыт және отбасы құндылығы. Танымдық Отандық теледидар бағдарламаларын көруге баулу.

Пән аралық байланыс

Математика

Алдыңғы меңгерілген білім

Уақыт өлшемдері

Сабақ барысы

Жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру кезеңі.

«Жүгіртпе» мұғалім уақытқа қатысты сөйлемдерді айтады, оқушылар қажетті сөздерді қосады

Бір жылда неше ай?

Бір сағатта неше минут?

Бір ғасырда неше жыл?

Ақпан айында неше күн?

Бір аптада неше күн?

3.4.2.7 (Ұ) «Сөйлем» тақырыбына кластер жасау.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру.

Мәтінді оқып, көшіріп жаз.

Анам ерте тұрады. Ол таңғы ас әзірлейді. Біз тамақтанамыз.

Әрбір сөйлемде неше сөз барын анықта. Сөздің үстіне оған қойылатын сұрақты жаз.

Кім? Қашан? Не істейді?

Үлгі: Анам ерте тұрады.

3.3.6.1 (М,К) Ереже.

Сөйлем құрамындағы нақты сұраққа жауап беріп тұрған толық мағыналы сөздерді сөйлем мүшелері дейміз:

Кім? Қайда? Не істеді?

Ілияс тақтаға жазды.

Екі сөзден жасалған сөйлемдерді оқы. Тиісті сөздерді қосып, әр сөйлемдегі сөйлем мүшелерінің санын арттырып жаз. Сөйлем мағынасында болған өзгерісті аңғар.

Серік келді. Дина ойнады. Сиыр ішті. Балалар терді.

Керекті сөздер: сабақтан, су, доп, жидек.

Сергіту сәті

Қане, сапты түзейік,

Тіземізді бүгейік.

Ыршып алға түсейік,

Ыршып артқа түсейік.

Бір, екі, үш, төрт,

Шегірткедей ыршийық,

Ыршып-ыршып, тыншиық.

(МК)

Оқушыларға сұрақтар қойылады:

- Қандай теледидар бағдарламаларын көресіңдер?

- Қандай танымдық Отандық теледидар бағдарламасын білесіңдер?

- Астаның уақыты бойынша «Қазақстан» каналынан таңертең сағат 07.00-ден сағат 10.00-ге дейін болатын қандай бағдарламаны білесіңдер?

(Ұ,Ө) Сағаттың шығу тарихы туралы бейнематериалды көру. Өз бетінше жаңа маңызды мәліметтерді түртіп алу.

Таңшолпан бағдарламасы дайындаған «Сағаттың шығу тарихы» бейнематериалы (тек 0:14-1:56 уақыт аралығы) ұсынылады.

https://www.youtube.com/watch?v=bfqqMECoYn

Оқушыларға талқылауға қойылатын сұрақтар:

- «Уақыттың қадірі» дегенді қалай түсінуге болады?

- Ертеде адамдар уақытты қалай ажыратқан?

- Сағаттың қандай түрлері пайда болды?

- Неге күн арқылы уақытты анықтау қиын болды?

- Мектептегі қоңыраулар мен шырылдауық сағаттардың ерекшеліктері қандай?

- Сөйлем неден тұрады?

- Тыныс белгісіне қарап сөйлемді қалай ажыратамыз?

- Барлық сөйлемнің айтылу интонациясы бірдей ме?

3.2.5.1 (Т) Кестені толтыру мақсатында бейнематериалды қайта қарау. Жинақтаған мәліметін таныстыру.

Топтардың мәліметтерді түртіп алуын қадағалайды, қажет жағдайда қайта көрсетеді. Таныстыру барысында топтардың бірін-бірі толықтыруына, сұрақ қоюына мүмкіндік беріледі.

Мұғалім таныстыру барасындағы әр топтың рөлін бөліп береді. Мысалы:

1-топ:таныстырушы

2-топ: толықтырушы

3-топ: сұрақ беруші

4-топ: талдаушы.

(Т,Қ) Сағаттар түрлерін уақыт хронологиясы бойынша орналастыру.

Дереккөздерден тақырып бойынша мәліметтерді жинақтау.

1-топ: «Құм сағаты»

2-топ: «Су сағаты»

3-топ: «Қазіргі заманғы сағаттар»

4-топ: «От сағаты»

Мәліметтерді жүйелеп, жарнама жасау.

Дереккөздер үлгісі:

Уақыт туралы

Жүректің соғуы, теңіз суының көтерілуі мен қайтуы, күннің шығуы мен батуы, жыл мезгілдерінің алмасуы белгілі бір уақыт аралығында үздіксіз қайталанып отырады. Күн мен түннің алмасуын, Күн мен Айдың қозғалысын бақылай отырып, адам баласы жылды айларға, айды күндерге, ал күнді бұдан анағұрлым қысқа уақыт бөліктері сағаттарға бөле бастаған.

Құм сағаты

 Құм сағаты екі шыны сауыттан тұрады. Олардың тұтасқан тар мойыны болады. Құм жоғарғы сауыттан төменгі сауытқа сусып ағады. Содан кейін сағатты айналдыру керек. Айналдырғаннан кейін осы үдеріс басынан басталады. Құм сағаты уақытты дәл көрсетеді. Бірақ та оларды белгілі бір уақыттан кейін айналдырып отыру керек. Сол себепті олар қолданыстан шыға бастады.

 Қазіргі уақытта құм сағаттарын тек кәдесый ретінде, дәрігерлік емдеу шараларын өткізуде қолданады.

Су сағаты

 Су сағаттарының механизмі құм сағаттар тәрізді болған. Су сағатында су бір ыдыстан екінші ыдысқа бірқалыпты тамшылап құйылып тұрған. Мұндайда көрсеткіш тілі бар қалтқы жоғары көтеріліп немесе төмен түсіп, уақыттың дәл мезгілін білдірген. Бұл сағат уақытты күндіз де, түнде де көрсету үшін суын еселеп құйып отырған. Су сағатының түрлері XVII ғасырға дейін қолданыста болған.

Қазіргі заман сағаттары

 Соңғы бірнеше жылдарға дейін барлық сағатқа тән маңызды тетіктер - сағаттық, минуттық, секундтық уақыт бірліктерін көрсететін тілдері болып келеді. Ал бүгінгі таңда мұның басқа да түрлері кең тарай бастады. Яғни уақытты көрсететін тілі мен сандық межелері жоқ сағаттар шықты.

 Мұның орнына бетіндегі әйнекшелерден сағаттық, минуттық, секундтық, белгілерді санмен көрсетіп тұратын кішкене сағаттар дүниеге келді. ал, кейбір сағаттар, сонымен бірге, жылдың айы мен күнін, аптаның қай күнін де көрсете алады.

 Кварц «маятникті» сағаттар отыз жыл ішінде бір секундқа ғана қателесуі мүмкін. Уақытты бұдан да дәлірек көрсететін «маятниктер» іздеу барысында ғылым өте күрделі тербеліс қимылдарын жүзеге асыратын молекулалар мен атомдарға назар аударды. Қазіргі кезде уақытты ең дәл көрсететін де осы атомдық және молекулалық сағаттар.

 От сағаты

От сағаты ежелгі қытайда пайда болды. От сағат ауа райы және күнге тәуелсіз болғандықтан күн сағатына қарағанда біраз қолайлы еді. Тіпті қытайлықтар от сағатын оятқыш ретінде де пайдаланған. Шамның межеленген жеріне темір шарларды жіппен байлап қоятын болған. Белгіленген жеріне дейін жанып келген шаммен бірге жіп те өртеніп, темір шар төмендегі темір ыдысқа түсіп, қатты дыбыс беретін болған екен.  Топтар бір-бірін келесі критерий бойынша бағалайды:

- жарнама тартымды, әсерлі болу керек;

- берілген ақпарат түсінікті болу керек;

- жарнаманың сөздері қысқа, нақты болу керек.

Рефлексия

Бағалау критерийлері

Үйге тапсырма: «Менің отбасымның тарихи кезеңдері» хронологиясын жасау.

Қосымша ақпарат

Саралау

Бағалау – оқушылардың білімдерін қадағалауды қалай жоспарлайсыз?

Денсаулық.

Өмір қауіпсіздігі

• Тапсырма көлемі бойынша саралау;
• Деңгейлік тапсырмаларды орындату;

• Бақылау негізінде қолдауды қажет ететін оқушыларды белгілеу
• Оқушылардың тақырыпты меңгеру деңгейін оқылым тапсырмалары негізінде ұйымдастыру
• Топтық, жұптық жұмыс барысында берілген мәтін, өлең мазмұны бойынша тұжырым жасай алуы, сыпайы жауап бере білуге бағалау

Топта бірін-бірі тыңдау, сыйлау. Сыныпта қауіпсіздік ережелерін сақтау.

Рефлексия

Сабақ мақсатына жеттім бе?

Оқушылар не үйренді?

Ынтымақтастық атмосферасы орнады ма?

Оқушылар арасындағы дифференциациялау бойынша іс-әрекеттер ұтымды болды ма?

Жоспарланған уақытты ұстандым ба?

Жоспардан қандай шегіністер жасадым және неліктен?

Қорытынды бағалау

Сабақтың ең ұтымды кезеңдері.

1:

2:

Сабақты жақсартуға септігін тигізген екі әдіс.

1:

2:

Келесі сабақты жоспарлауға септігін тигізетіндей осы сабақтан сыныптағы және жеке оқушылар жайлы не білдім?