Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері. Радиациядан қорғану. Физика, 11 сынып, сабақ жоспары, 45-46 сабақ.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Атом ядросының физикасы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

№45-46 сабақ. Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері. Радиациядан қорғану

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

11.7.2.4 - α, β және ϒ сәулелердің иондалу және өтімділік қабілеттерін түсіндіру;11.7.2.5 - радиоактивті материалдарды өңдеуді, қолдануды, сақтауды және олармен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелерін сипаттау

Сабақ мақсаттары

Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсерін түсіндіру

Радиациядан қорғану жолдарын түсіндіру

Бағалау критерийлері

• Радиоактивті сулелерді иондалу және өтімділік қабілетіне байланысты ажырата алады
• Радиоактивтік құбылыстардың қолданылу аясын біледі
• Радиоактивті құбылыстардың қолданылуына мысалдар келтіре алады
• Радиоактивті құбылыстарды археологияда, медицинада, тамақ өнеркәсібінде қолдану қалай жүзеге асатынын біледі
• Радиациядан қорғану жолдарын біледі

Тілдік мақсаттар

Пәндік лексика және терминология:

Радиоактивті заттар, радиоактивті сәулелер, альфа, бета, гамма сәулелер, сәулелердің өтімділігі, иондау қабілеттері Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері:

Радиоактивті изотоптар адам өміріне тек зиян келтіріп қана қоймай, пайдалы жақтары да бар.

Радиоактивті изотоптар медицинада, ауылшаруашылығында, биологияда, археологияда, тамақ өнеркәсібінде кеңінен қолданылады

Құндылықтарды дарыту

Өз бетінше іздену жұмыстарын жүргізу барысында жауапкершілікке тәрбиелеу

Пәнаралық байланыстар

АКТ қолдану дағдылары

Презентация

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/kvanttyq-fizika/atom-yadrosynyng-fizikasy/lesson/radioaktivti-saulelerding-biologiyalyq-aseri-radiacziyadan-qorhanu

https://twig-bilim.kz/kz/film/radioactive-substances

http://class-fizika.narod.ru/9_35.htm

https://revisionvideos.com/subjects/physics/radioactivity/radiation-medicine радиоактивті заттардың медицинада қолданылуы

https://www.youtube.com/watch?v=pe6AKh_tLys радиоактивті заттардың тамақ өнеркәсібінде қолданылуы

https://www.youtube.com/watch?v=phZeE7Att_s радиоактивті заттардың археологияда қолданылуы

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру. Сынып ішіндегі тазалық пен сынып оқушыларының сабаққа қатысымын қадағалау

• Сынып оқушыларының сабаққа қатысымын бақылау.
• Ынтымақтастықты қалыптастыру
• Сабақтың тақырыбы мен оқыту мақсаттарын таныстыру. Бағалау критерийлеріне тоқталу

Оқушыларға оқыту мақсаты мен бағалау критерийлері жазылған парақшаларды тарату

Сыныпты топқа бөлу

«Ой қозғау»

Үш топ химия пәнінен алған білімдері бойынша ойларын ортаға салады

• α-сәулесі туралы не білеміз? (гелий атомы ядросының ағыны ₂Не⁴, ауыр , оң зарядталған бөлшек, массасы 4 м.а.б және заряды 2е, жылдамдығы 10⁷м/с)
• β-сәулесі туралы не білеміз? (10⁸ м/с б жылдамдықпен қозғалатын теріс электрондар ағыны)
• ϒ-сәулесі туралы не білеміз? (толқын ұзындығы 10^-10-10^-13 м болатын электромагниттік толқын. Электр және магнит өрістерінде ауытқымайды)

Презентация арқылы мұғалім оқушылардың ойын толықтырады

Радиациялық сәулелердің өтімділігі

Радиациялық сәулелердің магнит және электр өрістерінде ауытқуы

Табиғи радиоактивтіліктің әсерінен туған бөлшектерді альфа, бетта, және гамма сәулелерге магнит өрісінен әсерінен немесе электр өрісінің әсерінен 3 типке бөлуге болатыны анықталды. Бөлшектердің ішіндегі радиоактивті эмицциясы жоғарысы альфа бөлшек болғанымен,бөлшектермен тез әрекеттесуінің әсерінен ең қысқасы болып табылады. Бөлшектердің ішіндегі ең үлкен әрі ұзағы Гамма сәулелер болып табылады. Гамма сәулелер қалындығы өте жоғары болатын бетон беттерінен де өтіп кетеді. Бетта сәулелері кезінде электрондар бөлшектермен әрекеттеседі.

Радиациялық қатерді азайту (бейнефильм қарау)

Бейнефильмге байланысты тапсырмалар беріледі

Өзара-бағалау

Мұғалім тарапынан кері байланыс

Ұйымдастыру. Сынып ішіндегі тазалық пен сынып оқушыларының сабаққа қатысымын қадағалау

Сыныпты топқа бөлу

Әрбір жұпқа өтілген тақырыптар бойынша суреттер беріледі. Өздеріне берілген суреттер бойынша оқушылар өтілген тақырыпты қысқаша баяндайды

Өзара бағалау. Топтар бірін-бірі бағалайды

«Ой қозғау»

Радиоактивті изотоптар әрқашан қауіпті болады ма?

(Оқушылардың ойлары тыңдалғаннан кейін радиоактивті заттардың қолданылуы туралы айтылады)

Сабақтың тақырыбы мен оқыту мақсаттарын таныстыру

Бағалау критерийлерін оқушылармен талқылау

Бейнематериал тыңдалады

• Мумия қай қалада анықталған?
• Мумия туралы қандай мәліметтер анықталған?
• Археологтардың мумияны зерттеу барысында көптеген ақпараттар жинақтады. Осы анықталған мәліметтер арасынан қандай ақпарат физикалық заңдылыққа сүйене отырып, анықталды?

Жаңа тақырыпты меңгеруге қажетті негізгі терминологиямен танысу

Сыныпты үш топқа бөлу (Мәлімет ағылшын тілінде беріледі)

І. Радиоактивті құбылыстардың медицинада қолданылуы

ІІ. Радиоактивті құбылыстардың археологияда қолданылуы

ІІІ. Радиоактивті құбылыстардың тамақ өнеркәсібінде қолданылуы

Өз білімдерін ағылшын тілінде ортаға салу

Бағалау. Мұғалімнің тарапынан кері байланыс

«Диалогтік билет»

Оқушылар ортада шеңбер құрып тұрып, бүгінгі сабақта алған білімдерінен бір сөйлемнен қорытындылайды

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Мұғалім тарапынан кері байланыс

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары /оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығыОМ қол жеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?