Табиғи радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау заңы. Физика, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Атомдық ядро физикасы

Күні:

Сынып:

Сабақ тақырыбы

Табиғи радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау заңы.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

11.7.2.1. Радиоактивті ыдырау (α, β, γ)құбылысы мен жартылай ыдырау периоды терминін түсіндіру.

 Сабақ мақсаттары

Радиоактивтілікті анықтау.

Табиғи және жасанды радиоактивтілікті ажырату.

Ядролық ыдыраудың кездейсоқ және спонтанды түрлерін ажырату.

α, β, γ- сәулелердің пайда болу процестерін түсіну.

α, β, γ- сәулелердің өтімділігі мен қолданылуын түсіндіру.

 Бағалау критерийлері

Оқушылар сыныпта талдау жұмыстарына қатысады.

Оқушылар ядролық ыдырау процесін түсінгенін демонстрациялап көрсете алады.

Ядролық ыдырау реакциясын 85% - ке дұрыс орындау.

 Тілдік мақсаттар

Терминология: тұрақты ядролар, тұрақсыз ядролар, альфа-сәуле, бета-сәуле, гамма-сәуле, күшті ядролық өзара әрекеттесу, ядролардың өздігінен ыдырауы

альфа сәулеленуі - альфа бөлшектерінің немесе гелий ядроларының сәулеленуі

бета сәулелену дегеніміз - электрондар немесе позитрондардың эмиссиясы

гамма-сәуле - бұл энергетикалық фотондардың сәулеленуі

........ 30 см ауаны толығымен тоқтатуға болады.

Қағаз толығымен тоқтата алуы мүмкін ...

Гамма сәулеленуді тоқтату мүмкін емес, бірақ оны ........... көмегімен азайтуға болады.

 Құндылықтарды дарыту

Өмір бойы оқу

 Пәнаралық

 байланыстар

Химиядан химиялық реакциялар теңдігі мен ядролық реакциялар теңдігі.

 АКТ қолдану дағдылары

Электрондық кестелерді қолдану, интерактивті тақта, калькуляторлар қолдану.

Бастапқы білім

10- сынып «Электр және магнетизм», 9- сынып «Радиоактивтілік»

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

(Ұ) Мұғалім оқушыларды түгелдейді және оларды сабақтың оқу мақсатымен және сабақтың мақсатымен таныстырады. Оқушылар сабақ мақсаттарын жазып алады. Материалды қағазға басып шығаруға болады, бірақ ол көшіріп жазуға кететін уақыт емес, тапсырмаларды оқып, талқылауға кететін уақытты үнемдеуге болады. Мұғалім мүмкін болатын сөздік қорына назар аударады.

(Ғ, І) Миға шабуыл: Оқушыларға бүгінгі сабақтың тақырыбын айтыңыз. Олар, кем дегенде, электромагниттік сәулеленудің кейбір түрлерімен таныс екенін түсіндіріңіз және диаграмманы пайдаланып олармен бірге электромагниттік спектрді қараңыз. Спектрдің әртүрлі бөліктері негізінде таныс қолданыстарды көрсетіңіз (мысалы, радио және теледидар сигналдары, микротолқынды пештер мен ұялы телефондар, инфрақызыл қашықтан басқару пульті, көрінетін жарық, рентген және т.б.).

Оқушылардан келесі сұрақтарды қарастыруды сұраңыз:

1. «Сәулелену» (тақтаға жазылған)

Бұл сөзді көргенде немесе естігенде, ол туралы не ойлайсың? Сіздің ойыңызша бұл нені білдіреді?

2. Кездейсоқ және спонтанды табиғи радиоактивті ыдырау дегеніміз не?

Кездейсоқ кез келген уақытта қандай атом / ядроның ыдырайтынын немесе нақты қанша ыдырайтынын айту мүмкін емес дегенді білдіреді.

Өздігінен ыдырау сыртқы жағдайларға тәуелсіз екенін көрсетеді.

Оқушылар бейне- көріністі қарайды:

https://www.youtube.com/watch?v=SEZioYIGUF4

(W) Сабақты жалғастыру үшін оқушылардан PowerPoint-дан радиоактивті ыдырауы құбылысын көруді сұраңыз.

Осы PowerPoint презентациясында оқушылар атом құрылымын (ядролар, протондар, нейтрондар және электрондар), стандартты атомдық жазбаны (SAN) және изотоптарды қарастырады. Содан кейін оқушылар тұрақсыз ядролармен және радиоактивтілікпен (ядроның өздігінен ыдырауы) және ядро ыдырағанда оның ықтимал шығаратындығымен танысады:

• альфа бөлшектері
• Бета бөлшектері
• гамма-сәуле

5-7 слайдтарды, альфа бөлшектерінің сипаттамаларын және альфа ыдырау процесін қолдана отырып талқылаңыз.

8-ден 21-ге дейінгі слайдтарды қолдана отырып, бета-бөлшектің сипаттамаларын және бета-теріс және бета-оң ыдырау процесін талқылаңыз

(W) Мұғалім Гейгердің есептегішін көрсетеді. Берілген түрлі материалдар қаншалықты радиоактивті?

Көрсеткіш:

1. Радиоактивтілік көзі болып табылатын әр элементті Гейгердің есептегіш зонасынан 5 сантиметр қашықтықта тексеріп отырыңыз.

 Қай элемент ең үлкен мәнге ие? Ең төменгісі?

2. Гейгердің есептегіш зонасынан 5 сантиметр ең жоғары көрсеткішке ие радиоактивті көзді орналастырыңыз. Қорғаныс материалдарыңыздың әрқайсысын көздер мен есептегіштердің арасына салыңыз.

Қорғаныс материалының тығыздығы маңызды деп ойлайсыз ба? Неге?

2. Радиоактивті заттардың қандай екенін анықтау үшін Гейгер есептегішін қолданғанда, фондық сәулелену деңгейі қандай екенін білу өте маңызды?

(G) (W) Сыныппен талқылау. Сыныпта талқылау үшін қарастырылатын мәселелер:

• Альфа-ыдырауды, бета-ыдырауды және гамма-сәулелерді өз сөзіңізбен қалай түсіндіруге болады?

• Қатысқан протондар мен нейтрондар санынан басқа альфа мен бета ыдырауының тағы қандай айырмашылықтары бар?

• Неліктен атомның атомдық массасы бета ыдырау кезінде емес, альфа ыдырау кезінде өзгереді?

• Атом бірқатар альфа және бета ыдырау кезеңдерінде өмір сүріп, нәтижесінде бастапқы күйіне орала ала ма?

Неліктен бұл мүмкін немесе болмауы мүмкін екенін түсіндіріңіз.

«Ядролық ыдырау реакциялары» тақырыбын бекіту үшін оқушыларда пікірталас болуы мүмкін. Өзін-өзі бағалау.

Оқуға баға беру

Радиоактивті ыдырау мәселесін шешіп, марк-схеманы пайдаланып жауаптарын тексеріңіз

Бағалау

85-100% ұпай

▼ Оқушының жұмыс парағындағы сұрақтарға берген жауаптары жасанды және табиғи сәулелену ұғымын нақты түсінетіндігін көрсетті.

▼ Оқушының жұмыс парағындағы сұрақтарға жауаптары радиацияның оң және оң жақтары туралы нақты түсінік көрсетті.

75-85% ұпай

▼ Оқушының жауаптары жоғарыда аталған екі тұжырымдаманың нақты түсінігін және жоғарыдағы түсініктердің біреуін қалыпты түсінуді көрсетті.

65-74%

▼ Оқушының жауаптары жоғарыдағы тұжырымдамалардың біреуін нақты түсінуді және жоғарыдағы екі тұжырымдаманың қалыпты түсінігін көрсетті.

65% -дан төмен

▼ Оқушының жауаптары жоғарыдағы тұжырымдамаларды қалыпты түрде түсінетіндігін көрсетті

Оқушылар презентацияны мерзімінен бұрын аяқтаған жағдайда қосымша тапсырма беруге болады; Кембридж тапсырмалары pdf , жауабы №8 в 9702_w08_ms_2.pdf

Мұғалім оқушылармен сабақ мақсаттарын талқылайды. Оқушылар түсініктеме беріп, мұғалімнің сұрақтарына жауап береді.

Дифференциация - қосымша қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз?

Қабілеті жоғары оқушыларды қалай бағалайсыз?

Ең қабілетті оқушылар топтық жұмыс кезінде жетекшілік етеді. Олар бағалаудағы барлық сұрақтарға жауап беріп, қалған барлық қалыптастырушы тесттерді аяқтайды. Олар терең түсіндірулер беріп, сыныптастарына қолдау көрсетеді.

Орта деңгей оқушылары 83% бағаны аяқтайды және топтық / жұптық жұмысты талдап, қолдай алады. Олар ойландыратын сұрақтарға жауап береді.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарданеге көңіл бөлу қажет?