Жарықтың корпускулалық табиғатының біртұтастығы. Физика, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атомдық және кванттық физика

Мектеп: Павлодар ХББ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11

Жарықтың корпускулалық табиғатының біртұтастығы

11.8.1.10 - электромагниттік сәулеленудің корпускулалық және толқындық сипатының дәлелді мысалдарын келтіріңіз;

11.8.1.11 - жарықтың қасиеттерін зерттеу мысалында табиғат заңдылықтарын ғылыми танымның тарихи барысы туралы пайымдау

- өрістердің корпускулалық қасиеттері қандай;

- бөлшектердің толқындық қасиеттері туралы болжам неде;

толқын қандай жағдайда және қандай жағдайда - зат бөлшектері мен өріс бөлшектерінің бөлшектердің қасиеттері көрінеді;

- «бөлшек-толқындық дуализм» ұғымының мәні неде?

- өрістердің корпускулалық қасиеттері неде екенін түсінеді;

- бөлшектердің толқындық қасиеттері туралы гипотезаны біледі;

- толқын қандай жағдайда және материя бөлшектері мен өріс бөлшектерінің корпускулалық қасиеттері көрінетінін біледі;

- «бөлшектер-толқындық дуализм» ұғымының не екенін түсінеді.

Стефан-Больцман, Виен және Планк формулаларының заңдарын қолданып, толық қара дененің жылу сәулесін сипаттайды және ультракүлгін апатты негіздейді

Тақырыпқа қатысты лексика мен терминология:

Радиация, мүлдем қара дене, радиация қарқындылығы, ультракүлгін апат, дискретті, кванттық, фотон.

Диалогтар мен жазу үшін пайдалы сөз тіркестері:

Толығымен қара дене ... толқын ұзындығының сәулесі.

Абсолютті қара дененің радиациялық қуаты ...

•  мұғалім оқушыларға тиімді кері байланыс береді және ашық түрде болады;
•  әр оқушы белсенділік көрсетеді;
•  сабақтың тақырыбы мен мақсаттарын мұғалім оқушылармен бірге айқындайды;

 оқушылар пікірталас пен диалогта сыпайлылық көрсетеді.

Математика

Онлайн ресурс

8-ші сыныптың курсын білетін оқушылар Гюйгенс қағидаты бойынша құбылыстарды түсіндіре алады: жарық шағылысуы, жарықтың сынуы, кедергі, дисперсия, дифракция. Атомның құрылысы химия курсының студенттеріне белгілі.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру сәті. Оқушылармен амандасу. Білімді актуализациялау.

Фронтальды зерттеу сұрақтары

1. Жарық толқын ба, әлде бөлшек пе?

2. Көрінетін жарық туралы қандай 5 нәрсені білесіз?

3. Толқын тәрізді болатын жарықтың қасиеттерін қандай тәжірибелер көрсете алады? Бөлшек қалай?

Сабақтың тақырыбына бейнені қарап шығу.

Бейнероликтер класымен талқылау

Сабақтың тақырыбын, оқу мақсатын хабарлау, сабақ мақсаттары мен бағалау критерийлерін бірлесіп анықтау

Тақырыптың негізгі түсініктерін қайталау:

Глоссарий

Кванттық теория - оған сәйкес электромагниттік толқындар шығарылады, таралады, бөлек бөліктерге сіңеді, оларды «квант» деп атайды. Теория микрообъектілердің қозғалысын түсіндіретін кванттық механиканың пайда болуына негіз болды. Гипотезаны М.Энштейн жасаған М.Планк ұсынған.

Квант - (лат. Кванттан - «қанша») - физикада шаманың бөлінбейтін бөлігін, мысалы, энергияны, өрісті немесе инерция моментін білдіреді. Назар аударыңыз, бұл ұғым тек микроклиматқа қатысты: жарық пен гравитациялық өрістің кванттары болуы мүмкін.

Интерференция дегеніміз - екі толқынның қосылуы, нәтижесінде кеңістіктегі әртүрлі нүктелердегі жарық тербелістерінің күшейтілуінің немесе құлдырауының уақытша тұрақты үлгісі байқалады. Нәтиже пленкадағы жарықтың түсу бұрышына, оның қалыңдығы мен толқын ұзындығына байланысты. Мысал ретінде сабын көпіршігін бояуға болады.

Дифракция - кедергілердің шеттерінің толқынымен қапталуы кез-келген толқындық қозғалысқа тән. Жарықтың дифракциясы кедергілерде байқалады, олардың өлшемдері толқын ұзындығымен салыстырылады (реті 10-7 м).

Фотоэлектрлік эффект дегеніміз - оған жарықтың әсерінен заттан электрондарды шығару құбылысы. 1886 жылы Г. Герц ашқан, оны жан-жақты зерттеген А.С. Столетов. Жарықтың кванттық теориясы бұл құбылысты түсіндіруге мүмкіндік берді. Эйнштейнге фотоэлектрлік эффект теориясындағы жұмысы үшін Нобель сыйлығы берілді.

Атомның планетарлық моделі - 1906 жылы Э. Рутерфорд ұсынған. Ұсынылған модельге сәйкес атом ядросы оң зарядқа ие және оның ортасында орналасқан, оның айналасында теріс зарядталған бөлшектер - электрондар өз орбиталарында айналады. Бұл төлемге қабілетсіз болып шықты.

Жаңа материалды оқып үйрену. Тақтада оқушыларға онлайн ресурстардың тізімі беріледі.

Өздік жұмыс. Теориялық материалды өздігінен меңгеру

Оқушылар топтың ішінде оқиды.

-Жарықтың толқындық қасиеттері

- Жарықтың корпускулалық қасиеттері

-Жарықтың корпускулалық толқындық дуализмі

-Заттың толқындық қасиеттері

Топтық жұмыс және бейнені қарау (тәжірибелер)

Сыныппен талқылап, біз келесі қорытындыға келеміз:

Толқындар мен бөлшектердің қасиеттерінің бірлігі, дискреттілік пен үздіксіздік, яғни. толқын-бөлшектердің қосарлануы - бұл өрістердің және барлық микробөлшектердің иелігінде болатын материалдық объектілерге тән қасиет. Бұл материалдық әлемнің бірлігінің тағы бір дәлелі.

Жарық (электромагниттік толқындар) энергияны толқындармен қатар кванттық қасиеттерін көрсететін бөліктерде таратады.

Электрон белгілі бір жағдайда толқын сияқты әрекет етеді.

Нақты бір бөлшекке сәйкес келетін толқын бөлшектің кеңістіктегі белгілі бір нүктеде болу ықтималдығын анықтайды.

Барлық микробөлшектер бөлшектерге де, толқындық қасиеттерге де тән. Сонымен қатар, кез-келген микробөлшек классикалық мағынада бөлшек немесе толқын ретінде қарастырыла алмайды. Корпускулярлық және толқындық сипаттамаларға құбылыстардың бірдей шеңберіне қосымша көзқарастар ретінде қарау керек.

Бекіту. Оқушылардың алған білімдерін бекіту мақсатында тест тапсырмасы беріледі

Оқу модулінің міндеттерін шешуге мысалдар және талдау.

1-тапсырма. Бір жауапты таңдаңыз

Жарықтың интерференциясы физикалық құбылысты түсіндіреді:

Ж: ақ жарықпен жарқыраған үстел шамының қызыл түсі

B: сабын пленкасының қызыл түсі ақ жарықпен жарықтандырылған

B: ақ үстел шамының түс спектрінің көрінісі

2-тапсырма. Мәтіндегі жетіспейтін элементтерді келесідей салыңыз:

«___________ және корпускулалық қасиеттердің бірлігі, ерекшелігі және _____________, б.а. толқын-бөлшектердің қосарлануы, материалдық объектілердің ________ ерекшелігі бар, ол өрістерге де, барлық ________-ға да ие. Бұл материалдық әлемнің бірлігінің тағы бір дәлелі »

Ауыстыру элементтерінің нұсқалары: үздіксіздік; жалпы; дене; микробөлшектер; толқын; жеке

Жауап: «Толқындар мен бөлшектердің қасиеттерінің бірлігі, бөлектеу және үздіксіздік, яғни. толқын-бөлшектердің қосарлануы - бұл өрістердің және барлық микробөлшектердің иелігінде болатын материалдық объектілерге тән қасиет. Бұл материалдық әлемнің бірлігінің тағы бір дәлелі »

Өзін-өзі бағалау (слайдтағы жауаптар)

Оқушылардың жауапарына кері байланыс беру.

Рефлексия:

«Білім баспалдағы»

Үй жұмысы: Радиация туралы преентация, шығармашылық жұмыс

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Барлық оқушылар өткен тақырыптарды қайталайды

Оқушылардың көбі зерттеу жұмысын жасай алады; мәнді сандарменен жұмыс жасай алады

Кейбір оқушылар мұғалімнің көмегінсіз жұмыстарды орындай алады.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?