Жылу мөлшері және жұмыс. Термодинамиканың бірінші заңы. Термодинамиканың екінші заңы. Адиабаталық және изотермиялық өзгеріс. Физика, 10 сынып, сабақ жоспары.

САБАҚ: № 21-22

10.1C- Жылу физикасы – термодинамика.

Мектеп: Қызылорда қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

СЫНЫП:

Қатысқандар саны:

қатыспағандар:

Сабақ тақырыбы: Жылу мөлшері және жұмыс. Термодинамиканың бірінші заңы.

Термодинамиканың екінші заңы. Адиабаталық және изотермиялық өзгеріс.

Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары

• Ішкі энергия жүйенің күйімен анықталатындығын және ол жүйенің молекулаларымен байланысқан кинетикалық және потенциалдық энергияның қосындысы ретінде көрсетілуі мүмкін екенін түсінуін көрсету;
• Термодинамиканың бірінші және екінші заңдарының мағынасын түсіну.

 Сабақтың

 мақсаты

Барлық оқушылар: ішкі энергия ұғымын, ішкі энергияны өзгертудің 2 тәсілін, ішкі энергияны есептеу формуласын, термодинамиканың бірінші және екінші заңдарын, формуласын, қайтымсыз процес ұғымын және мысал келтіре алады. Термодинамиканың 1-ші заңын изопроцестерге қолдана алады.

Оқушылардың көбісі: ішкі энергияны есептеу формуласына және термодинамиканың 1-ші заңын изопроцестерге қолданып есептер шығара алады;

Кейбір оқушылар: газ заңдарын термодинамиканың біріші заңымен салыстырады және қорытынды жасай алады. Термодинамика заңы энергияның сақталу заңымен сәйкес екендігін түсінеді.

 Жетістік

 критерийі

• ішкі энергия өзгерісінің 2 тәсілі бар екенін біледі.
• ішкі энергия өзгерісінің 2 тәсілін сипаттап, қорытынды жасап, түсіндіре алады.
• Термодинамиканың бірінші заңын біледі
• Газдың атқарған және газда атқарылған жұмыстың арасындағы айырмашылықты біледі
• Термодинамика заңы энергияның сақталу заңымен сәйкес екендігін түсінеді.
• Термодинамиканың бірінші заңының формуласын қолданып есептер шығарады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

Изопроцестерге сәйкес заңдарды ғылыми тілде жеткізе алады

Пәндік лексика мен терминология:

Диалог құру және жазылымға қажетті пайдалы сөз тіркестер:

Қыздыру ... бөлшектердің кинетикалық энергиясын арттырады.

Бөлшектер ретсіз қозғалады.

Қатты және сұйық заттың арасындағы айырмашылық... болып табылады.

Сұйық және газ тәрізді заттың арасындағы айырмашылық ... болып табылады.

Құндылықтарды дарыту

Көптеген әртүрлі көзқарастарды талдау және бағалау қабілеті. Топта жұмыс істей білуге, сондай-ақ рольдік ойындарды жүргізе білуге көмектесетін дағдыларды дамыту. Сынды құрметпен және байсалды қабылдай отырып, басқалардың жұмысын сынай білу қабілетін дамыту

 Пәнаралық байланыстар

Математика, химия, информатика, қазақ тілі, ағылшын тілі, орыс тілі. Сабақ барысында тарихи мәліметтерге сүйенеміз. Молекукла өлшемдерін есептеуде математикалық білімдеріне сүйенеміз. Информатика пәніне қатысты интернет желісініен қажетті ақпаратты тез тауып алумен және таныстырылым жасаумен.

 АКТ қолдану дағдылары

оқушылар әртүрлі ақпарат көздерінен алынған мәліметтердің өздеріне қажеттісін саралай алады, қолдана алады.

Алдыңғы білім

8 -сынып: қатты денелер, сұйықтықтар мен газдар құрылымы; броундық қозғалыс ; газқысымы; p= F/A; жылу энергиясын беру; ыстықтан суыққа берілетін жылу ағыны; жылулық тепе-теңдік; қарапайым молекулалы-кинетикалық модель.

9 -сынып: Ньютон механикасының заңдары және қозғалыс заңын сақтау.

Жоспар

Сабақта орындалуы тиіс іс – әрекеттер

• Ұйымдастыру кезеңі.
• Мотивация.

(T) ішкі энергия (U), жүйенің жұмысы (W) және жылу, жүйеге түсетін (Q) тәрізді терминдерді белгілеу.

(D) Бұл жерде көптеген мүмкін болатын демонстрациялар, мысалы, велосипед сорғысының демонстрациясы (адиабатикалық сығылу үшін); өрт сорғысымен эксперимент ( ресурстарды қараңыз); қыздыру кезінде газдың белгілі массасының ұлғайуы және т.с.с. Бірқатар эксперименттерді көрсете отырып, оқушылардан U, Qжәне W есепке алғанда не болатынын талқылауды сұраңыз.

(G) Оқушыларға энергияны түрлендірушілердің тізімін, соның ішінде жылу двигательдерінің, ішкі жану двигательдерінің, жылу электр станцияларының және электр генераторлары, трансформатор және т.т. қатар бу двигательдерінің тізімін беріңіз. Олардан осы түрлендіргіштердің практикалық тиімділіктерін зерттеуді сұраңыз және энергияны «жоғалту» себептерін ұсыныңыз.

(T) Жылудан пайдалы қуатты алу үшін қондырғы ретінде жылу двигателі түсінігін енгізіңіз және КПД шектеу тәрізді 2-ші заңды көрсетіңіз. Мысалы, мынадай формада:

«КПД 100% жылу энергиясының пайдалы жұмысын алуға болатын жылу двигателін әзірлеу мүмкін емес».

https://www.twig-bilim.kz/film/laws-of-thermodynamics-5791/

https://prezi.com/gwl51xpt0fjr/presentation/

IX. Рефлексия

• Бүгінгі сабақтан … үйрендім
• Бүгінгі сабақта маған ұнады…
• Маған қиындық келтірді…

X. Үйге тапсырма: §4.5-4.6 оқу, есептерді шығару

Қосымша ақпарат

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік ережелері

АКТ

Құндылықтармен байланыс

(тәрбиелік элемент)

Бұл барлық оқушыларға қол жетімді кіріспе және зерттеу белсенділігі.

Қалыптастырушы бағалау жұмысы арқылы, сыныппен жұмыс кезіндегі оқушының белсенділіг, қойылған сұраққа дұрыс әрі нақты жауап бере алуы.

Осы сабақ кезіндегі қызмет оқушылардың денсаулығы мен қауіпсіздігіне қатер төндіреді, мысалы әйнекті сындыру кезінде. Бұл оқушылар үшін қатерді мұқият бағалау мен нақты нұсқауды талап етеді.

Рефлексия

Сабақ мақсаттары /оқыту мақсаттары жүзеге асырымды болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Жалпы бағалау

Ең жақсы өткен екі тапсырманы атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренуге қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет болуы мүмкін қандай ақпаратты білдім?