Буферлі ерітінділер. Химия, 11 сынып, сабақ жоспары.

ӘБ жетекшісі

Мектеп: НЗМ ФМБ Тараз қаласы

Мұғалім

Кәсіби даму бағыты

Күні

Сынып: 11

Оқу бағдарламасының бөлімі

11.3D Қышқылдар мен негіздер ерітінділері

Сабақтың тақырыбы

Буферлі ерітінділер

Оқыту мақсаттары

• 11.3.4.6 буферлі ерітінділердің қолдану аймағын атау

 Сабақтың мақсаты

• Буферлі ерітінділердің адам ағзасындағы маңызын баяндай алу;
• Буферлі ерітінділердің күнделікті тұрмыста және химиялық анализде маңызын сипаттай алу

Бағалау критерийлері

• Буферлі ерітінділердің құрамын атайды;
• Буферлі ерітінділердің күнделікті тұрмыста және химиялық анализде маңызын сипаттайды

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар жасай алады:

• буферлі ерітіндіге қышқылды қосқан кезде болатын өзгерістерді ауызша сипаттай алады.

Пәндік лексика және терминология:

• протон, қышқыл, негіз, сілті, екі протонды (екі негізді) қышқыл, буфер, титрлеу, бейтараптану, логарифмдік, диссициациялану константасы, индикатор, тепе-теңдік, тұрақтандыратын pH фактор, натрий тұзы, Ле-Шателье принципі

Диалог/жазылым үшін пайдалы тіркестер:

• Қышқылдың диссоциациялану константасы …… өрнекті қолдану арқылы есептеледі.
• Буферлі ерітіндідегі тепе – теңдік ...
• Сутек иондарын қоса отырып ……..
• Тепе – теңдіктің өзгеру нәтижесі……..
• Буферлі ерітіндіге сіз қышқылды қосқанда сутек иондарының өсуі ………
• рН факторды тұрақтандыру үшін, сіз ………. Керек
• Буферлі ерітіндіні …… алуға болады.

Пәнаралық байланыс

Қандағы буферлік ерітінділердің маңыздылығы (биология)

Алдыңғы білім

10.1C Байланыс

10.2B Термодинамикаға кіріспе

10.3А Химиялық тепе-теңдік

Сабақ барысы

Жоспарланған іс-әрекеттер

Ресурстар

Сәлемдесу.

“Жағымды сөздер” сергіту сәті.

Мақсаты: Өзін-өзі одан әрі  ашу, өзін-өзі тану, өзінің және айналасындағылардың психологиялық мінездемесін анықтау және талдау, іскерлігін дамыту. Қатысушылар шеңбер бойымен отырады. Жүргізуші жағымды сөздер айта отырып, кез келген біреуге доп лақтырады. Допты алған ойыншы шеңбердегі қатысушылардың кез-келгенін таңдайды да, оған өз жағымды сөзін айтады, ойын жалғаса береді. Жағымды сөздер қысқа бір сөзден тұрса болады.

Оқушылар сабақтың тақырыбы мен оқу мақсаттарымен танысып, талдайды.

ӨТКЕН ТАҚЫРЫПТЫ ҚАЙТАЛАУ

Оқушыларға өткен тақырыпты еске түсіру үшін жеке жұмыс беріледі. Тапсырма таратпа қағаздарда беріледі. Тапсырманы орындап болған соң, бірін-бірі бағалайды.

Тапсырма 1 : Әлсіз қышқылдарды/негіздерді ілескен негіздерге/қышқылдарға сәйкес орналастырыңыз. 

Оқушылар жұмысты орындап болғаннан кейін бірін-бірі тексереді. Туындаған сұрақтар талданады.

Доп

Презентация, таратпа қағаздар

Тапсырма 2: Тиісті сөздерді қойып, сөйлемді аяқтаңыз:

Буферлік ерітіндіге күшті негізді қосқанда не болады?

Гидроксид-иондар………....иондарымен әрекеттесіп, аздаған мөлшерде………….. хлоридін түзеді. Тепе-теңдік............. қарай ауысады. Қосылған гидроксид-иондар................. қалатындықтан, ерітіндінің рН-ы…………..

Тапсырманы өзін –өзі бағалау арқылы тексереді.

ВИДЕО-КӨРСЕТІЛІМ: "БУФЕРЛІК ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ АДАМ АҒЗАСЫНДАҒЫ БИОЛОГИЯЛЫҚ РӨЛІ"

• Буферлік жүйелердің адам ағзасы үшін маңызы жоғары. Адам қаны буферлік жүйелерге жатады. Адам ағзасында әсіресе, бүйректің бөліп шығару және өкпенің тыныс алу қызметтері үшін буферлік жүйелердің маңызы жоғары. Адам ағзасындағы сұйықтықтар (қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа т.б.) қасиетінің бірі - олардағы сутегі иондарының тұрақты концентрациясын көрсетуі.
• Видеоны қорытындылау үшін сұрақтар қойылады:
• Буферлік сыйымдылық қандай факторларға тәуелді?
• Адам қанының буферлік жүйесін жіктеңіз.

Тапсырма 3: рН мәнін есептеуге арналған есептер шешу:

• 0.7 моль/л сірке қышқылы мен 1.2 моль/л натрий  ацетатынан тұратын  қышқылдық буферлік  ерітіндінің рН мәні қандай?
• 26.75 г қатты аммоний хлоридін, NH₄Cl, 2.0 л 0.5 М-лік аммиактың сулы ерітіндісінде еріту арқылы алынған ерітіндінің рН мәнін есептеңіз. Тұзды қосқанда ерітіндінің көлемі өзгермейді деп алыңыз. Аммиактың Kb мәні – 1.8 × 10⁻⁵ моль/л. 

Жұмыстарды жауабы бойынша тексеріп, талдайды.

ВИДЕО-КӨРСЕТІЛІМ: БУФЕРЛІ ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ АНАЛИЗДЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ

Химиялық анализде қолданылатын буферлік ерітінділер

Презентация

https://kopilkaurokov.ru/himiya/uroki/buferlik_eritindilerdin_adam_agzasyndagy_biologiialyk_roli_takyrybyndagy_ashyk_s

https://studme.org/259993/matematika_himiya_fizik/bufernye_rastvory_primenenie_himicheskom_analize

Сабақты қорытындылауға арналған сұрақтар қойылады:

• Балалар лосьондарының рН мәні қанша болуы керек?
• Буферлі ерітінділердің сусабындарда болуының қандай пайдасы бар?

Рефлексия: «Білім қоржыны»

Сабақты бағалау