Көмірсулардың құрылысы, қасиеттері және қолданылуы. Химия, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі:

11.2B Тірі ағза химиясы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11

Қатысқандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Көмірсулардың құрылысы, қасиеттері және қолданылуы.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

11.5.1.19 крахмал және целлюлозаның құрылысын, қасиеттерін салыстыру

 Сабақ мақсаттары

• крахмал және целлюлозаның құрылысын, қасиеттерін салыстыру

  Бағалау

  критерийлері

• целлюлоза мен крахмалдың құрылымдық формулаларын жазады;
• крахмал және целлюлоза реакцияларының теңдеуін жазады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

Күрделі көмірсулардың гидролизінің анықтамасын тұжырымдайды.

Крахмалды және сахароза мен крахмал гидролизінің өнімдерін зерттеу бойынша есеп жасайды.

 Құндылықтарды дарыту

Өмір бойы оқыту - көмірсулар мен олардың гидролиз өнімдерін сапалы талдау дағдыларын дамыту.

 Пәнаралық байланыстар

Биология - крахмал мен целлюлозаның тірі организмдер үшін маңызы.

 АКТ қолдану дағдылары

Интернеттен қажетті ақпаратты табу

 Бастапқы білім

Оқушылар:

• • • • көмірсулардың жіктелуін, биологиялық маңызы мен қызметтерін білу;
• крахмал мен целлюлоза гидролизінің шарттарын білу;
• олигосахаридтердің гидролизі өнімдеріне сапалы реакцияларды білу.

Сабақ барысы

Сабақта жоспарланған іс-әрекеттер

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, жоқ оқушыларды анықтау, оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

II. Білімді өзектендіру кезеңі.

1.1. Химиялық диктант.

1. Моносахаридтер..................... қарапайым қантты заттар.

2. Қантты заттарды, ең алғаш рет.............. 1861ж. кальций гидрооксиді қатысында.................... гидролиздеп алды.

3. Ашытқы ферменті әсерінен ашып,............. этанол түзіледі.

4. …................ – жеміс қанты деп атайды.

5. Көмірсулардың жалпы формуласы………………………

6. Дисахаридтер..............., моносахаридтердің.... молекуласына ыдырайды...........- сүт қантты.

7. Глюкоза ……….. - крахмалды өндірісте …………ерітіндісінде қайнатып алу.

8. Сахарозаны балқытып қатырса............ мөлдір масса түзіледі.

9. Глюкоза артық мөлшерде............. айналып,........... қор болып жиналады.

10. Глюкоза адам организмінде …………… процесіне қатысады

1.2.Көмірсулардың жіктелуі.

2. Көмірсулардың химиялық қасиеттері.

Мына көмірсулардың структуралық формулаларын жазу керек: альдогексоза, кетогексоза, моносахарид, полисахарид, дисахарид, мальтоза.

3. 3,6 грамм альдоза (жалпы формуласы CnH2nOn) мыс(II) гидроксидімен әрекеттескенде, 2,86 грамм Cu2O түзілген болса, альдозаның формуласы қандай болады? Жауабы: C6H12O6.

4. Мына жауаптардың қайсысы глюкозаға тән: а) Феллинг ерітіндісімен тотығады; ә) оптикалық активті;

б) қант тобына жатады, қанның құрамына кіреді.

5. Қосылыстың атын жазыныз:

6. Картоп пен ақ нанның құрамындағы крахмалды қалай анықтауға болады?

7. Крахмал гидролизінің теңдеуін жазыңыз

8.Целлюлоза (талшық) гидролизінің соңғы өнімі қалай аталады..

ІІІ.Оқушыларды сабақтың тақырыбымен таныстыру, сабақтың мақсатын қою, күтілетін нәтижелер мен бағалау критерийлерін бірлесе қалыптастыру.

3.1 Жаңа материалды оқып үйрену

Крахмал мен целлюлозаның құрылысы.

1. Мұғалім оқушылардан крахмал мен целлюлозаның айырмашылығы неде екенін сұрап,бірге талқылайды,яғни мынадай:

крахмал мен целлюлоза бірдей жалпы формулаға ие - (C6H10O5)n. Алайда, бұл көмірсулардың құрылымы әртүрлі. Целлюлоза бір-бірімен түзу байланысқан

β-глюкозаның құрылымдық қалдықтарынан тұрады. Крахмал - екі полисахаридтердің қоспасы - амилоза және амилопектин және тармақталған құрылымы бар деген тұжырымға келеді.

2. Суреттерді қарап шығыңыз және құрылымдық формуланы таңдаңыз:

1.крахмал 2. Целлюлоза

А.

В.

С.

D.

Е.

Жауабы:1-Е , 2-А

Крахмал мен целлюлоза өте ұқсас екі полимер. Шындығында, олар бірдей мономерден, глюкозадан жасалған және құрамында бірдей қайталанатын бірліктер - глюкоза туындылары бар. Олардың арасында бір ғана айырмашылық бар. Крахмалда барлық қайталанатын глюкоза қондырғылары бірдей бағытта болады. Ал целлюлозада әрбір кейінгі глюкоза бірлігі полимер молекуласының негізгі тізбегінің осі бойынша алдыңғы блокқа қатысты 180 градусқа бұрылады. Екі полимердің мінез-құлқындағы маңызды айырмашылықтардың бірі - бұл крахмал жеуге болады, бірақ сіз целлюлозаны сіңіре алмайсыз. Сіздің денеңізде крахмалды глюкоза молекулаларына ыдырайтын ферменттер бар, олар сіздің ағзаңызға қуат көзі ретінде қызмет етеді. Бірақ адам ағзасында целлюлозаны ыдырататын ферменттер жоқ. Ағзадағы кейбір жануарлардың ферменттері бар, мысалы, ағашпен қоректенетін термиттер немесе шөптермен қоректенетін және төрт бөлімнен тұратын асқазандарындағы целлюлозаны ыдырататын мүкжидектер. Целлюлоза крахмалға қарағанда әлдеқайда күшті. Крахмал кез-келген затты жасауға болатын материал ретінде іс жүзінде пайдасыз. Бірақ целлюлоза одан талшық шығара алатындай күшті, сондықтан арқан, киім және т.б. Целлюлоза крахмал сияқты суда ерімейді және оңай ыдырамайды. Егер ол ыдыраған немесе суда еріген болса, онда оны киім өндірісінде қолдану біршама ыңғайсыз болар. Жақсы жаңбыр барлық ағаш үйлерді, саябақ орындықтарын, сондай-ақ целлюлоза суда еріген жағдайда ойын алаңдарындағы тербелістер мен сатыларды жуып тастайтынын айтпағанда.

III. Физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу.

Мәтінмен жұмыс, презентация бойынша оқушылармен талдау,түсіндіру.

IV. Бекіту

1. Полисахаридтің атауын таңдаңыз:

A. жеміс қанты

B. қызылша қанты

C. нейлон

D. талшық

2. Крахмал мен целлюлозаның ұқсастығы мынада: заттардың әрқайсысы:

А. Суда ерімейтін

B. полимерлену дәрежесі 100 - 6000

C. глюкоза қалдықтарынан тұрады.

3. Бұл теңдеу реакцияға сәйкес келеді:

(C₆H₁₀O₅)n+H₂O= nC₆H₁₂O₆

A. целлюлоза гидролизі

B. сахарозаның түзілуі

C. сахароза гидролизі

D. фотосинтез

4. Целлюлоза макромолекулаларында шамамен 10 000 құрылымдық бірлік бар. Целлюлозаның салыстырмалы молекулалық салмағын есептеңіз

5. Егер орташа салыстырмалы молекулалық массасы 1944324 болса, мақта талшықты целлюлоза макромолекуласында қанша глюкоза қалдықтары бар екенін есептеңіз.

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Тапсырмаларды орындау кезінде қабілеті төмен оқушыларды қолдау үшін қабілетті оқушылардың потенциалын қолдану. Қажет болған жағдайда мұғалім оқушының іс-әрекетін дұрыс бағытқа бағыттайды және оның мотивациясын ұсыныстар беру арқылы қолдайды.

Сабақтың өң бойында оқушылар мен мұғалім арасында, өзара оқушылардың арасында пікірталастар орын алады, бұл қарым-қатынас дағдыларын дамытуға және өзге пікірді құрметтеуді үйренуге мүмкіндік береді.

Оқушының аты-жөні сынып күні

11.2B Тірі ағза химиясы

11.5.1.19 крахмал және целлюлозаның құрылысын, қасиеттерін салыстыру

Суреттерді қарап шығыңызда крахмал мен целлюлозаның құрылымдық формулаларын таңдаңыз:

А

В.

С.

D.

Е.

Жауап:

Дағдылар

Білу және түсіну