Қазақстанда қара және түсті металдарды және олардың құймаларын алу. Химия, 10 сынып, презентация.

Қазақстанда қара және түсті металдарды және олардың құймаларын алу

Оқу мақсаттары:

10.2.3.8 өнеркәсіпте металдарды алу әдістерін білу

10.2.3.9 Тұрмыста, техникада және ғылымда қолданылатын маңызды құймалардың құрамын атау: шойын, болат, жез, қола, мельхиор, дюралюминий;

10.2.3.10 шойын және болаттың алыну әдістерін және қасиеттерін сипаттау;

10.4.1.13 Қазақстандағы химиялық өндірістердің экологиялық мәселелерін түсіндіру

Сабақ мақсаттары:

өнеркәсіпте негізгі алу әдістерін біледі;

негізгі құймалардың құрамын және қолдануын анықтайды;

шойын және болаттың қаситтерін біледі және сипаттай алады;

Қазақстанның экологиялық мәселелеріне сипаттама береді

Бағалау критерийлері:

металл алу әдістерін біледі;

шойын, болат, жез, қола, мельхиор, дюралюминий құрамын және қолдануын біледі;

шойын және болат алыну әдістерін атап шығады;

Қазақстандағы химиялық өндірістердің экологиялық мәселелерін сипаттай алады

Металдар табиғатта бос күйінде (таза болып) кездесу мүмкін бе? Болса, бұл қандай металдар?

Жауабы: бұл белсенділігі төмен металдар.

Металдарды алу негізінде қандай химиялық үрдіс жатады?

Жауабы: табиғатта көптеген металдар қосылыс түрінде кездеседі. Оларды металға айналдыру үшін тотықсыздандыру қажет

Кен — жер қабығындағы бір минералдан немесе минералдар агрегатынан тұратын, пайдалы қазындылардың ерекше жекеленген табиғи жиынтығы. Ерекше бір территорияда орналасқан және жалпы геологиялық құрылысы жағынан байланысты кендер тобы бассейн немесе ауданАудан деп аталады. Кеннен металл алу үрдісі металлургия деп аталады.

Сабақ мәселесі:

Неге адамзат ертеден таза металдың орнына құймаларды қолданады?

«Металлургия» сөзіне ассоцияация құру. Грекше metallon –кендік, металл және erqon-жұмыс. Металлургия-кеннен металды жасанды балқыту.

Құймалар-

қажетті қасиеттері бар, екі немесе одан да көп компаненттен түзілген, оның біреуі міндетті түрде металл болатын қосылыстар.

Алғаш алынған мыстың құймасы – қола болатын. Оның атымен тарихи кезең – қола ғасыры аталды. Оның қаттылығы болаттың қаттылығына жуық. Ертеде одан пышақ, балта, қару-жарақ, тұрмыстық бұйымдар жасаған.

ҚР физикалық картасымен жұмыс

Оқушылар тақырыбы бойынша постер дайындайды және қорғайды.

1 топ - гидрометаллургия

2 топ - пирометаллургия

3 топ - электрометаллургия

Бағалау критерийлері

Таза металл

Құйма

Балқу температурасы

жоғары

2. Жеңіл

3. Жұмсақ

4. Жемірілуге тұрақсыз

5. Токты жақсы өткізеді

Балқу температурасы

төмен

2. Ауыр

3. Қатты, берік

4. Жемірілуге тұрақты

5. Токты нашар өткізеді

Металлургия-бұл металдар, құймалар және олардан бұйымдар алудың барлық процестерін қамтитын ғылым мен техниканың және өнеркәсіптің саласы.

Металлургияның қара және түсті болып бөлінуі: қара металлургияда темірдін құймалары — шойын мен болат өндіру іске асырылады, ал тусті металлургияда темірден баска барлық металдар мен   олардың құймалары өндіріледі.

Болат өндіру, млн. тонн                    

Шойын өндіру, млн. тонн                    

Өндірістің кең көлемдегі қажеттілігінің себебі?

Қола: мыс пен қалайы құймасы

Қалайы 5 - 25%

Жез: мыс пен мырыш құймасы

Мырыш 50% дейін.

Мельхиор: мыс пен никель құймасы

Никель 29 – 33%

Күміс 1 % дейін.

Дюралюмин: алюминий мен мыс құймасы

мыс 6 – 8%.

Шойын: темір мен көміртек құймасы

Көміртегі 2 -4.5% дейін

Марганец 3% дейін

Кремний 4.5% дейін

Күкірт 0.08% дейін

Фосфор 2.5% дейін

Болат: темір мен көміртегі құймасы

Көміртегі 0.04 – 2%

Марганец(0.1 – 1%), кремний(0.4%), күкірт(0.08%), фосфор(0.09%)

Болат үлгілері

Болаттан жасалған өнімдер:

Нихром: никель мен хром құймасы

Никель 78% дейін

Үй жұмысы

Рефлексия

Қандай қиындықтар болды? Неге?

Оларды қалай жеңдіңіз?

Не қаладыңыз? Неге жеттіңіз? Бұған қалай қол жеткіздіңіз?

Сізге не ұнамады? 

Осы тақарап бойынша қандай тапсырмаларды шығаруға болады?

Сабақта қолданылған тапсырмалардан ең жеңіл, ең күрделі, ең қызықты қандай тапсырма болды? Неге?