Әктас пен карбонаттардың қолданылуы Термиялық ыдырау. Әктасты күйдіру. Химия, 10 сынып, презентация.

Қалай ойлайсыңдар бүгін біз нені оқып үйренеміз?

Сабақтың тақырыбы

Әктас пен карбонаттардың қолданылуы

Термиялық ыдырау. Әктасты күйдіру

Оқу мақсаты:

10.2.1.18 «сөндірілмеген әктің» «сөндірілген әкке» айналуын сипаттау;

10.2.1.19 әктас пен карбонаттардың қолданылуы олардың қандай химиялық қасиеттеріне негізделгендігін білу және түсіну;

Жетістік критерийлері

С - Әктас және әктас өнімдерінің қолданылуын біледі

В - Термиялық ыдырау. Әктасты күйдіруі:сөндірілмеген әкті (кальций тотығын) және сөндірілген әкті (кальций гидроксидін) топырақты жақсарту және өнеркәсіптік өндіріс қалдықтарын бейтараптандыру ретінде қолдануын біледі.

А - Әктасты пайдаланудың экологиялық, әлеуметтік және экономикалық әсерін бағалау

Негізгі дағдылар

Сипаттаңыз: Сіз жай ғана көргеніңіз туралы айтқан кезде

Түсіндіріңіз: Сіз дәлелдер келтіріп, неге екенін түсіндіріңіз

Бағалау: Сіз бір нәрсеге оң және теріс пікір танытқан кезде, қорытынды жасауға болады

Талдау: Бұл сізге айтатын нәрсені білу үшін (суретті, кестені, сызбаны, диаграмманы немесе сөздерді) көмектеседі

(G) Жұптық жұмыс:

Домино ойыны.

Оқушы өздеріне түскен сұрақты оқиды, келесі оқушы дұрыс жауабын табады.

https://www.youtube.com/watch?v=TAWY_uye94g

Әктасты қолдану

Құрлыста/AS A BUILDING MATERIAL

1.

Әктас ғимараттар мен жолдар үшін мыңдаған жылдар бойы қолданылған.

2.

Шыны жасау /FOR MAKING GLASS

limestone( әктас), sand (құм) and sodium carbonate (ас содасы).

Шыны алу қоспаларды жоғары температурада қыздыру арқылы жүзеге асады

CEMENT

Цемент, айналмалы пеште әктас ұнтагы және сазбен бірге жогары темепературада қыздыру арқылы жүзеге асырылады

Limestone and clay(саз)

Rotating kiln(пешті айналдыру)

Gas burners (газ жанарғы)

Crusher

(уаткыш)

Cement

3.

Cement

Mortar (байланыстырушы) for joining bricks together

Concrete (бетон) for buildings etc.

Mix with sand and water

Mix with sand (кұм) and water (су) and chippings (шагылтас)

ғимараттар мен жолдар

Шыны алу (heat with sand (кұм) and sodium carbonate ас содасы)

Neutralize acidic soils and lakes (топырақ және көлдер)

Цемент

(heat with clay(саз)

Байланыстырушы ерітінді

(cement + water + sand (кұм)

бетон (cement + sand + gravel (құмтас) + water)

CaCO3

Әктасты қыздыру

((назарда!) әк қатты қызған кезде жарқырайды)

calcium carbonate

calcium oxide + carbon dioxide

CaCO3 CaO + CO2

зат жылу бөлінеді, реакция бұл түрі термиялық ыдырау деп аталады

The thermal decomposition of limestone

БАСҚА карбонаттарды ҚЫЗДЫРУ/

copper carbonate copper oxide + carbon dioxide

zinc carbonate zinc oxide + carbon dioxide

heat

(green)

(black)

CuCO3 CuO + CO2

heat

ZnCO3 ZnO + CO2

Сөнбеген әкке су қосу

Calcium hydroxide solution is limewater which turns ‘milky’ with carbon dioxide.

calcium oxide + water

calcium hydroxide

CaO + H2O Ca(OH)2

Көп жылу бөледі

‘slaking’ lime

Сұрақ-жауап

Дәптеріңе 1-10 дейін нөмерленген қатар түз

Бірнеше заттар суретін көресіз

Сол заттарды алу үшін әктас қолданылады ма?

(жауап Yes немесе No)

Жетістік критерийлері

С - Әктас және әктас өнімдерінің қолданылуын біледі

В - Термиялық ыдырау. Әктасты күйдіруі:сөндірілмеген әкті (кальций тотығын) және сөндірілген әкті (кальций гидроксидін) топырақты жақсарту және өнеркәсіптік өндіріс қалдықтарын бейтараптандыру ретінде қолдануын біледі.

А - Әктасты пайдаланудың экологиялық, әлеуметтік және экономикалық әсерін бағалау

практика

Әктасты қыздыру

Жетістік критерийлері

Оқушылардан әктастың сөндірілмеген әкке содан соң сөндірілген әкке, содан соң оған көмірқышқыл газының әсерін көрсететін айналымның тізбекті схемасын құруды біледі

Әр этап үшін тиісті реакция теңдеуін жаза алады.

Оқушылар қыздыру кезінде әктас өз салмағын жоғалтатынын көрсетеді

CaCO3

building,

neutralises acid in soil + lakes

Making glass and cement

HEAT

CO2 gas given off

CaO

Calcium carbonate

Calcium oxide

To make slaked lime

Calcium hydroxide

Neutralising acid in soil

Ca(OH)2

Calcium hydroxide solution

Ca(OH)2

Testing for carbon dioxide

Add a little water

Add a lot of water

Bubble in CO2 gas

making iron

Neutralising acid in soil

Кальций оксидін өндірістік пеште алу

әктас

Ыстық ауа

Пеш әктас ауамен жақсы араласу үшін айналып тұрады

ауа+ көміртегі диоксиді

әк

calcium carbonate

heat

calcium oxide + carbon dioxide

Әк пеші

термиялық ыдырау

Жетістік критерийлері

С - Әктас және әктас өнімдерінің қолданылуын біледі

В - Термиялық ыдырау. Әктасты күйдіруі:сөндірілмеген әкті (кальций тотығын) және сөндірілген әкті (кальций гидроксидін) топырақты жақсарту және өнеркәсіптік өндіріс қалдықтарын бейтараптандыру ретінде қолдануын біледі.

А - Әктасты пайдаланудың экологиялық, әлеуметтік және экономикалық әсерін бағалау

Әктас өндіру артықшылығы

Қандай кемшілігі бар?

3 мин: Сіздің жұбыңызбен карьер құрылысына қарсылық білдірмейтін дәлелдемелер дайындаңыз

3 мин: басқа жұпты қосып, біздің қаламыздан / аймақтан карьерді болдырмау керек екендігін талқылаңыз (сол кезде қарсы)

5 минут: Жазыңыз

аргументтер тізімі,

қарсы дәлелдер тізімі,

Сіз не ойлайсыз?

видео

Сөнген әкті қолдану:

қышқыл топырақты бейтараптау

әк ерітіндісін дайындау

Әктасты карьерлер- кейбір кемшіліктері

Табиғат әдемілігі жойылады

Жарылыс шуы

шаң

Жабайы табиғат мекені жойылады

Advantages & disadvantages of using limestone?

ADVANTAGES

DISADVANTAGES

It looks good

Getting it out of the ground isn’t difficult

Can be used to make many products

To make CaCO3 usable you have to convert it into quicklime. This requires a lot of heating, which releases CO2.

Difficult to get rid of

Can be eroded by acid rain

1. мүсіндер

2.Шыны

3. желе

4. Тіс пастасы

5. пластик

6. Цемент

7. Қағаз

8. нан

9. жол

10. темір

Stop!!!

Сұрақ-жауап

Өз жауабың мен сәйкестендіру

10 сұрақ жауабын белгілеп ал

1.

YES

2.

YES

3.

NO

4.

YES

5.

NO

6.

YES

7.

NO

8.

NO

9.

YES

10.

YES

10/10 дұрыс па??

Оқу мақсаты:

10.2.1.18 «сөндірілмеген әктің» «сөндірілген әкке» айналуын сипаттау;

10.2.1.19 әктас пен карбонаттардың қолданылуы олардың қандай химиялық қасиеттеріне негізделгендігін білу және түсіну;

үйге

Бұл сауаттылықты және жоғары деңгейдегі дағдыларды бағалайтын кеңейтілген жазбаша тапсырма

Әк тастың құрылыс материалы ретінде пайдаланылуын бағалаңыз. Экологиялық, әлеуметтік және экономикалық факторларға түсініктеме